معدن فاریاب شهرستان منوجان گنجی از کرومیت است که در جنوب کرمان قرار دارد، اما شاید کمتر کرمانی بداند که یکی از بزرگترین معادن کرومیت جهان نیز در استان کرمان واقع است این معدن عظیم ۷۰ درصد کرومیت کشور را در خود جای داده و بیشترین تولید کننده کرومیت در ایران  است.

این معدن که اسم آن فاریاب است و در شهرستان منوجان واقع است برای هزاران نفر از مردم جنوب کرمان در شهرستان منوجان اشتغال ایجاد کرده است، کرومیت ثروتی با خلوص بسیار بالا است که می تواند در توسعه استان کرمان نقش قابل توجهی ایفاء کند.

فعالیت این معدن از این حیث که جزو استراتژیک‌ترین معادن فلز کرومیت کشور و منطقه خاورمیانه به شمار می‌رود و اینکه نقش مهمی در تولید فولاد کشور دارد، بسیار حائز اهمیت است، اما مشکلاتی در زمینه پرداخت حقوق کارگران به وجود آمد و این معدن به تعطیل شد.

برای حل مشکل معدن منوجان بیش از ۱۰ نشست تخصصی در اداره کار تعاون و رفاه اجتماعی، پنج نشست در استانداری و چندین نشست در فرمانداری منوجان تشکیل و تا حدودی نیز از سوی کارفرما مواردی پذیرفته شد که عملیاتی نشد.

تعطیلی معدن از اول خرداد ماه امسال صورت گرفت، اما مشکل به این زمان برنمی گردد؛ بلکه طی چندسال اخیر همواره کارگران دچار نارضایتی های بوده اند و هربار به شکل‌های مختلف مشکلاتشان را به صورت درخواست نشان داده اند.

در شرایطی که هزار و ۲۰۰کارگر بیکار شده و چرخ تولید کرومیت استان کرمان از حرکت ایستاده، کارفرما علت تعطیلی را نداشتن توافق با کارگران اعلام کرده است.

کارگران این معدن در آذرماه و اردیبهشت پارسال نیز طی ۲ مرحله برای تامین امنیت اشتغال، طبقه بندی شغلی و سایر مطالبات رفاهی خود دست به اعتراض صنفی و تجمع در محور ترانزیتی منوجان - بندرعباس زده بودند.

۲ تجمع سال گذشته کارگران پای استاندار کرمان، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و سایر مدیران را به ماجرا کشاند و در این میان رئیس معدن کرومیت فاریاب در شهرستان منوجان با وعده‌هایی مثل انعقاد قرارداد یک ساله با کارگران و اجرای طرح طبقه بندی شغلی و استفاده از ظرفیت مدیران متخصص بومی مانع ادامه تجمع‌ها شد.

پس از این وعده‌ها هزار و ۲۰۰ نفر کارگر معدن به کار بازگشتند؛ این افراد اعلام کردند که حتی با وجود تعویق پرداخت حقوق و مزایا و محقق نشدن مطالباتشان پای فعالیت‌های تولیدی معدن می‌مانند و شرایط نیز تا زمان پایان قرارداد‌های یک ساله کارگران بخوبی پیش رفت.

اما از روز یکم خردادماه سال ۱۴۰۱ با پایان یافتن قرارداد‌های سال گذشته، انعقاد قرارداد‌ها با شرکت‌های پیمانکاری و زمان انعقاد قرارداد‌ها سبب شد تا یکبار دیگر کارفرما با کارگران به توافق نرسد و به علت امضاء نشدن قرارداد‌ها به دست کارگران، اعلام تعطیلی کند.

 چهارم آذرماه ۱۴۰۰منصور شکراللهی نماینده مجلس از در دستور کار قرار گرفتن بررسی مشکل معدن کرومیت در مجلس و وزارت صمت خبر داد.

بررسی مشکل کارگران معدن کرومیت در دستور کار مجلس قرار گرفت  

نماینده مردم پنج شهرستان جنوبی کرمان در مجلس شورای اسلامی گفت: مشکلات کارگران معدن منوجان از طریق مجلس و وزارت صمت پیگیری شد.

 منصور شکراللهی نماینده مردم شهرستان‌های منوجان، فاریاب، قلعه‌گنج، کهنوج و رودبارجنوب در مجلس شورای اسلامی گفت: در پی به وجود آمدن مشکل کارگران معدن منوجان که منجر به بسته شدن جاده بین المللی کهنوج - بندرعباس شد ما از طریق مجلس و وزارت صنعت، معدن و تجارت پیگیر این قضیه شدیم.

او افزود: مشکل کارگران معدن کرومیت طرح طبقه بندی شغلی است از رئیس جمهور، وزیر و ریاست مجلس درخواست کردیم برای رفع مشکل کارگران معدن ورود کنند.

شکراللهی از رایزنی خود با معاون معدنی و پارلمانی وزیر صمت برای رفع مشکل کارگران معدن کرومیت خبر داد و گفت: بلافاصله پس از اطلاع، مشکل را از طریق ارتباط با مسئولان پیگیری کردم لذا امیدوارم هر چه سریعتر مشکل این کارگران برطرف شود.

او بیان کرد: بنا به اعتراض کارگران معدن کرومیت برای رفع مشکلاتشان پیگیری این مهم در دستور کار قرار دارد.

خلع ید معدن با دستور رئیس جمهور

در سفر استانی رئیس جمهور به کرمان و جیرفت کارگران معدن منوجان خواسته خودرا به گوش رئیس جمهور رساندند و دستور ویژه رئیس‌جمهور به وزیر صمت برای رفع مشکلات معدنکاران معدن کرومیت صادر شد.

منصور شکراللهی عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی با اشاره به نشستی که اعضای کمیسیون اصل۹۰ مجلس شورای اسلامی با رئیس جمهور، داشتند گفت:در حاشیه این نشست با توجه به اهمیت و ضرورت رفع مشکلات معدنکاران زحمت‌کش معدن کرومیت منوجان این مسئله در حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت، خدمت رئیس جمهور تشریح شد و به صورت کتبی نیز مطالبات معدنکاران و قصور مدیرعامل معدن (فاریاب ) تقدیم وی شد.

او افزود:رئیسی نیز در این راستا بلافاصله به وزیر صنعت، معدن و تجارت دستور داد که به‌ صورت ویژه و در اسرع‌ وقت مشکلات معدن کرومیت منوجان در دستور کار قرار گیرد و گزارش اقدامات به دفتر او ارسال شود.

این نماینده تصریح کرد: معدن کرومیت به منظور استخراج سنگ‌های معدنی به شخصی واگذار شد که باوجود درآمد‌های هنگفت از محل معدن در پرداخت حقوق قانونی کارگران زحمتکش و محروم خود خودداری می‌کرد.

نماینده مردم کهنوج، فاریاب، رودبارجنوب، قلعه‌گنج و منوجان در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: با عنایت رئیس جمهور موضوع خلع ید بهره بردار در دستور کار شورای عالی معادن کشور قرار گرفت و بحث خلع ید تصویب و جهت انجام سلسله مراتب اداری ابلاغ شد.

او افزود:رعایت نکردن مسائل ایمنی زیست محیطی و پرداخت نکردن موضوعات معیشتی از جمله تخلفات این بهره بردار است.

کارگران معدن درحال حاضر از بیمه بیکاری استفاده می‌کنند؟

اصغر حیدری رئیس اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی منوجان گفت: کارگران معدن  نیز در نشست‌ها مطرح کردند که حاضرند ۶ ماه یا نهایتا یک سال بیمه بیکاری را دریافت کنند تا موضوع و مشکلات این معدن برای همیشه حل شود.

او افزود: از کارگران معدن آسمینون خواسته شده تقاضای بیمه بیکاری خود را ثبت کنند تا در صورتی که کار این معدن در مدت زمان طولانی حل نشود امکان پرداخت هزینه لازم زندگیشان را داشته باشند.

بیمه بیکاری کارگران ثبت شده است

او ادامه داد: تقریبا تمامی کارگران معدن آسمینون بیمه بیکاری خود را به ثبت رسانده اند و کمیسیون استانی بیمه بیکاری تشکیل و موضوع بیمه بیکاری همه این کارگران حل و پرداخت به آنان انجام شده است.

حیدری گفت: باتوجه به سوابق کاری کارگران معدن بیمه بیکاری آن‌ها ثبت و آن‌ها از اول خردادماه تا این لحظه بیمه بیکاری دریافت می‌کنند.

 مطالبه کارگران معدن‌ کرومیت چیست؟

اسماعیل محمودی نماینده کارگران معدن کرومیت منوجان گفت: شرکت فاریاب بعد از تعطیلی و خلع ید کارفرما متاسفانه بیشتر از ۶ ماه است که تعطیل شده و بیشتر از هزار و۲۰۰نفر کارگر بیکار شده و به ناچار از بیمه بیکاری استفاده می کنند.

او افزود: با پیگیری مسئولان قرار شد شرکت به صورت فوق العاده به مزایده گذاشته شود که متاسفانه تاکنون این امر میسر نشده ۲بار به بهانه‌های مختلف مزایده تمدید شده است.

محمودی گفت: از طرفی با طولانی شدن تعطیلی شرکت متاسفانه عده‌ای از کارکنان از حمایت بیمه بیکاری خارج شده اند که هر ماه به تعداد آن‌ها اضافه می شود و اکنون کارگران نگرانی زیادی از این موضوع دارند و این امر باعث تجمع مجدد کارگران طی هفته گذشته شد.

او افزود: فرماندار منوجان قول برگزاری جلسه با مدیر کل صمت جنوب کرمان در حضور کارکنان را داد که روز سه شنبه این جلسه در سالن اجتماعات فرمانداری منوجان برگزار شد.

نماینده کارگران معدن کرومیت گفت: دراین جلسه مروجی مدیر کل صمت جنوب کرمان به کارگران قول دادند درصورتی که هیچ شرکتی پای مزایده نیامد این معدن از سوی شرکت دولتی به سرعت بازگشایی خواهد شد و مجدد مزایده برگزار خواهد شد و تا زمان مشخص شدن مالک جدید دولت معدن را بازگشایی خواهد کرد.

او افزود: با توجه به اینکه این معدن تقریبا بزرگترین معدن کرومیت کشور است و شرایط خوبی هم دارد از شرکت‌های بزرگی که در کشور هستند درخواست می‌کنیم در این مزایده شرکت کنند تا کارگران به کار سابق خود بازگردند.

نماینده کارگران گفت: در خصوص واگذاری معدن کرومیت  که در کرمان واقع شده، ۲ موضوع برای کارگران حائز اهمیت است؛ یکی بحث واگذاری بدون شائبه و اهلیت داشتن شرکت طرف قرارداد پیش از واگذاری و دومی حمایت و نظارت مداوم دولت بر عملکرد پیمانکار است.

اوادامه داد:چراکه پیش از این کارگران قدیمی این واحد تجربه کار کردن برای پیمانکاران مختلف و بدحسابی‌های آن‌ها را داشته‌اند و برای همین از تکرار اتفاقاتی که در گذشته منجر به تعطیلی این واحد معدنی و بیکاری کارگران آن شده، بیم دارند.

نماینده کارگران معدن آسمینون منوجان گفت: پس از واگذاری این معدن به بخش خصوصی، مالک جدید با استدلال‌های مختلف از جمله کمبود سیمان و کاهش تقاضای بازار از بار مسئولیت شانه خالی می‌کرد و اشتغال آنان را اهرم اهداف خود کرده بود.

یکی دیگر از کارگران معدن افزود: در سالی که دولت برای ما افزایش ۳۰ درصدی حقوق را مصوب کرده ۴۰ درصد از حقوق ما کاهش یافت و این در حالی است که ما نیز هزینه خوراک، مسکن و مالیات را داریم.

مزایده بزرگترین معدن کرومیت کشور کی برگزار می‌شود؟

مسلم مروجی مدیر کل اداره کل صنعت، معدن وتجارت جنوب کرمان گفت: در تاریخ ۱۷ مهر ماه شرکت معادن فاریاب در مزایده قرار گرفت و در حال حاضر در سامانه مناقصات و مزایدات است تا شرکت‌ها یا افرادی که توانمند هستند و توانایی فنی ، مالی و اقتصادی را دارند در این مزایده شرکت کنند.

او افزود: نهایتاً موضوع تعطیلی معدن از طریق شورای عالی معادن پیگیری شد و با دستور رئیس جمهور برنامه ریزی برای واگذاری آن شروع شد.

مروجی اظهارکرد: با توجه به اینکه این معدن تقریبا بزرگترین معدن کرومیت کشور است و شرایط خوبی هم دارد از شرکت‌های بزرگی که در کشور هستند دعوت می‌کنیم در این مزایده شرکت کنند و در این منطقه سرمایه گذاری کنند و کارشان را پیش ببرند.

مدیر کل اداره کل صمت جنوب کرمان گفت: ١١ آذر آخرین مهلت ثبت نام در مزایده واگذاری شرکت معدن آسمینون است و ١٢ آذر پیشنهادات بازگشایی و مزایده برگزار خواهد شد.

او گفت:در صورتی که تا تاریخ اعلامی، متقاضی برای واگذاری ثبت نام نکند، معادن آسمینون بر اساس ساز و کاری که از پیش تعیین شده، با هماهنگی شورای تامین استان موقتا به یک شرکت دولتی برای آغاز فعالیت‌های معدنی واگذار خواهد شد.

مروجی‌ تصریح کرد: شرکت‌هایی جهت حضور در مزایده تماس گرفته و اطلاعات شرکت را نیز دریافت کرده اند و با شرکت ایمیدرو مذاکراتی انجام شده که در صورت  برگزار نشدن مزایده بلافاصله معادن فاریاب به این شرکت واگذار و فعالیت معدنی را آغاز کند.

او گفت: شرکت ملی مس، گل گهر و گهر زمین برای حضور در مزایده متقاضی نشده اند و سه شرکت زیرمجموعه گل گهر البته اطلاعات معدن را دریافت کرده اند.

مروجی از آماده بودن ساز و کار برای فعالیت معدنی در شرکت معادن کرومیت منوجان خبر داد و گفت: از اول دیماه، معدن می‌تواند فعالیتش را از سر گیرد.

دولت دنبال مطالبه کارگران است؟

جمشید سراجی فرماندار منوجان از کارگران معدن بابت خویشتن داری، تحمل و اعتماد به مسئولان تشکر کرد و از آن‌ها خواست حال که این همه مدت را تحمل کرده اید، یک ماه دیگر را هم صبر کنید تا فعالیت شرکت آغاز شود.

فرماندار منوجان در خصوص ابراز نگرانی برخی از کارگران از بازگشت علیمحمدی از طریق حضور در مزایده گفت: قانونا منعی برای حضور در مزایده ندارد، اما در صورت برنده شدن او، ما در شورای تامین اهلیتش را تایید نخواهیم کرد و کارگران نگران این موضوع نباشند.

سراجی افزود: علیمحمدی درخواست‌هایی مبنی بر اجازه فعالیت مجدد مطرح کرده که با توجه به عملکرد سابقش به درخواست‌ها او پاسخ منفی داده ایم.

 فرماندار منوجان نیز از پیگیری مشکلات کارگران معدن کرومیت  خبر داد و گفت: نماینده کارگران معترض به اجرای طرح طبقاتی مشاغل در نشست شورای تامین حضور یافته است و کارگران معدن خواستار اجرای طرح طبقاتی مشاغل هستند که رفع این مشکل در حال پیگیری است.

معدن آسمینون منوجان به عنوان یکی از معادن مهم کرومیت کشور در شهرستان منوجان و در جنوبی‌ترین منطقه در استان کرمان قرار گرفته است و محصول این معدن نقش مهمی در صنایع کشور به خصوص تولید فولاد ضد زنگ دارد.

 حال باید این نکته را نیز در نظر گرفت که شهرستان‌های جنوبی استان کرمان از محرومیت ریشه‌ای رنج می‌برند و ایجاد زیر ساخت‌های اقتصادی در این شهرستان‌ها در توسعه اقتصادی بسیار تاثیر گذار است.

از جمله معادن فعال جنوب می‌توان به معدن تیتانیوم کهنوج و معدن مس رمشک اشاره کرد که تا حدودی برای رونق واشتغال جنوب گام برداشته اند چنانچه زیرساخت‌های اقتصادی فراهم شود وطرح‌هایی مثل منطقه ویژه اقتصادی جازموریان فعال و شاه راه‌های بین استانی از جمله راه جنوب استان کرمان به سیستان وبلوچستان به بندر جاسک در استان هرمزگان این محور‌ها فعال شود جنوب استان به دریا و بنادر جاسک و چابهار دسترسی داشته باشد و معادن جنوب منطقه ویژه اقتصادی فعال شود می‌تواند جنوب استان کرمان را شکوفا کند.

تلاش خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان در منوجان برای مصاحبه با مدیران سابق این معدن تا این لحظه بی نتیجه مانده است.

گزارشی از طالب گل افشان