خسرو والیزاده، کارشناس و گزارشگر ورزشی رادیو ورزش درباره گزارشگری تیم ملی فوتبال ایران در برابر ولز گفت: کار گزارشگری در رادیو به نسبت تلویزیون متفاوت است. چون در رادیو باید کل زمان ۹۰ دقیقه را صحبت کرد، سکوت نباید کرد و تصویرسازی کردن کار گزارشگری را سخت میکند. در نتیجه، توان گزارشگری را بیشتر از کار گزارشگری تلویزیون میگیرد.
والیزاده ادامه داد: وقتی بازی تیم کشورمان چه در سطح ملی و چه در سطح باشگاهی با پیروزی و بُرد همراه باشد، قطعاً در نحو گزارش گزارشگر تاثیر میگذارد و گزارشگری را تغییر میدهد، تا آنکه آن تیم ببازد. قطعاً برای گزارشگر حس و حال دیگری دارد و اینکه وقتی شما از طریق رادیو این حس و حال را به شنونده انتقال میدهید، تمام انتقال حس و حال به شنونده توسط گزارشگر انجام میشود. چون تصویر در رادیو نیست. اما در گزارشگری تلویزیون بخشی از انتقال حس و حال به دوش تصویر است و بخش دیگر آن را گزارشگر انجام میدهد.
این گزارشگر ورزشی با بیان اینکه کسی که به گزارشگری ورزشی علاقهمند باشد و کارش را بلد باشد، میداند چگونه حس و حال را به شنونده انتقال دهد، افزود: قطعاً این گزارشگری چه در پیروزیها و چه در شکستها تاثیرش را بر روی گزارشگر میگذارد.
وی در پاسخ به این سوال که وقتی تصویرسازی گزارش به عهده گزارشگر رادیویی است و آیا ممکن است گزارشگر از بیان لحظهای جا بماند، توضیح داد: این موضوع بستگی به تخصص، مهارت گزارشگر و سرعت مسابقه دارد. اگر گزارشگر کارش را بلد باشد و بتواند خودش را با سرعت بازی و اتفاقات درون زمین، کنار زمین و روی سکوها وفق دهد، این خلل ایجاد نمیشود و همزمان میتواند تمام این موارد را به شنونده انتقال دهد؛ بنابراین به مهارت گزارشگر بستگی دارد.
والیزاده درباره الگوبرداری گزارشگران ورزشی از سبکهای گزارشگری و وابسته نبودن آنها به سبکهای خاص افزود: من همیشه گفتم الگو گرفتن از گزارشگران خارجی و داخلی اشکال ندارد، ولی تقلید باعث میشود گزارشگر صرفاً به تقلید از یک گزارشگر خاص بپردازد. گزارشگر میتواند سبکی برای خودش ایجاد کند. اینکه از یکسری واژهها، کلمات و جملاتی که گزارشگران دیگر انتخاب کردند، استفاده کند تقلید است. اما اگر بخواهد سبکی برای خودش ایجاد کند، صدای او، نحو گزارشگر کردن و دایره واژگان گزارشگر بهخصوص در رادیو مهم است.
این گزارشگر ورزشی ادامه داد: از آنجایی که گزارشگر در رادیو باید مدام صحبت کند و سکوت نکند، دایره واژگانش باید خیلی زیاد باشد. این دایره واژگان هم با مطالعه مداوم کتاب یا خبر و تمرین و ممارست شکل میگیرد. بنابراین، خودتان میتوانید واژگان و اصطلاحاتی را ایجاد کنید. به عنوان مثال، جمله آقای عامل که میگوید «نان پدر، شیر مادر حلالت» اصطلاحی است که ایجاد کرده و از کسی تقلید نکرده است.
وی با اشاره به اینکه خیلی جوانان فکر میکنند کار گزارشگری کار سادهای است، تصریح کرد: آنها فکر میکنند که گزارشگران یک بازی را میبینند و بازی را گزارش میکنند. درحالی که اصلاً این گونه نیست و کار بسیار دشواری است. باید از صدای خوب، لحن مناسب و ادبیات درخور رسانه بهره گرفت. در رادیو باید همه این موارد منتقل شود، وگرنه مخاطب خسته میشود و شبکه را تغییر میدهد یا اگر مجبور باشد همان شبکه را دنبال کند، خسته میشود و ممکن است در آینده گزارشهای شما را دنبال نکند.
والیزاده درباره آموزش گزارشگری ورزشی این را گفت: در هیچ حرفهای بدون آموزش و ممارست نمیتوان پیشرفت کرد. قطعاً آموزش میتواند موثر واقع شود.
این گزارشگر ورزشی در پاسخ به این سوال که همیشه معاونت صدا نسبت به معاونت سیما محجورتر واقع میشود و گویا اعزام گزارشگران ورزشی رادیو مطرح نبوده، تصریح کرد:، چون این موضوعات جزو وظایفم نیست، اظهارنظری نمیکنم. ولی همیشه بچههای رادیو مظلوم بودند. باوجود اینکه کارشان در همه عرصهها از جمله گویندگی، گزارشگری، تهیهکنندگی و ... سخت است، یک مقدار مظلومند و باید بیشتر دیده بشوند.
وی با بیان اینکه هر دوره از جام جهانی اعزام گزارشگران را به ورزشگاه داشتیم، افزود: آن گزارشگری که از داخل ورزشگاه گزارش میکند، حس و حال مسابقه، ورزشگاه و حاشیهها را بهتر به مخاطب منتقل میکند تا اینکه در استودیو نشستید و چیزی که کارگردان تلویزیون انتخاب میکند و روی تصویر میبینید، گزارش کنید. اما وقتی داخل ورزشگاه باشید، به صورت میدانی میتوانید همه چیز را رصد کرد و بر روی گزارش تاثیر مثبتی خواهد گذاشت.
والیزاده درباره گزارشگران ورزشی بانوان یادآور شد: الان در رادیو تعدادی گزارشگر خانم داریم که فعالیت میکنند و نیاز به آموزش دارند. از فعالیت گزارشگران خانم در تلویزیون اطلاعی ندارم. تاکید میکنم که هیچ کار و حرفهای بدون آموزش و تخصص در آن زمینه، کار با کیفیتی نخواهد بود. بهخصوص اینکه با مخاطب میلیونی در ارتباط هستید.