چندروز قبل گزارشی مبنی بر قیمت سرسام‌آور مسکن و تخفیف کاهش عوارض ساختمانی  منتشر کردیم، اما در گزارش امروز قرار است به یکی دیگر از برنامه‌های مدیریت شهری در حوزه مسکن بپردازیم، برنامه‌ای که اسمش فروش متری مسکن است، شاید شنیدن نام این برنامه برایتان عجیب باشد، اما نباید توقع داشت، زیرا قیمت بسیار بالای مسکن در تهران باعث شده است که این روز‌ها طرح‌های عجیب و غریبی از مسئولین بشنویم و طبیعی است که هر طرح و برنامه‌ای در یک دوره، موافق و مخالفان خاص خودش را دارد.

علیرضا زاکانی شهردار تهران به تازگی اعلام کرده که در حال حاضر ابزارهای اجرایی فروش متری مسکن آماده شده است و امیدواریم که شهرداری به اندازه قدرالسهم و مسوولیتش در اجرای این شیوه مشارکت مردم در بازار مسکن موثر باشد، چرا که اجرای موفق این مکانیزم، سبب میشود که نقدینگی های خرد مردم تجمیع شوند و به پروژه های مسکونی تززیق شود و این سرمایه های خرد سرگردان به جای سوداگری در خدمت تولید مسکن قرار بگیرند.

اما بیایید درباره فروش متری مسکن به صورت جرئی تر صحبت کنیم؛ برای اینکه پاسخ اين سوالات را به صورت تخصصی‌تر بدانیم و بررسی کنیم، با مهدی هدایت رییس سازمان نوسازی شهر تهران درباره این موضوع گفت‌وگو کردیم؛ او در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد که  فروش متری مسکن یکی از اقدامات عدالت محور در توزیع سرانه مسکن محسوب می‌شود، فروش متری مسکن در گذشته به صورت موقت اجرا شد اما به دلیل اینکه دچار چالش شد و درست انجام نشد یک نگرانی در شورای شهر ایجاد کرده است و لازم به ذکر است که این طرح به طور کامل آسیب شناسی شده است.

وی یادآور شد: فروش متری مسکن قیمت مسکن و میزان تورم را کاهش می دهد یعنی پول های سرگردان و خردی که  در جامعه داریم، آنها را وارد مسکن می کنیم هم اشتغال ایجاد می شود و هم مسکن تولید می شود همچنین مردم خانه دار می شوند؛ این طرح یک مدل برای تامین مالی جهت پروژه های مسکن است.

اعضای شورای شهر تهران درباره فروش متری مسکن هم نظر نیستند و اظهارات متفاوتی دارند برای مثال سیدمحمد آقامیری عضو شورای شهر تهران درباره فروش متری مسکن معتقد است که: ماجرای فروش متری مسکن به این صورت است که افراد می‌توانند با پس‌اندازماهانه و سالانه به تدریج به صورت متری خانه خریداری کنند. مثلاً امسال یک تا ۴ متر و سال آینده ۱۰ متر خریداری کرده و پس از آن از طریق دریافت وام راحتر و سریع‌تر می‌توانند خانه ۵۰ تا ۶۰ متری را تهیه کنند و از این طریق مدت زمان خانه‌دار شدن آن‌ها کوتاه‌تر خواهد شد همچنین دولت برنامه‌هایی را در این راستا توسط وزارت راه و شهرسازی در نظر گرفته و شهرداری تهران هم در قالب این برنامه می‌تواند در فروش متری ملک به شهروندان اقدام کند.

 وی گفت: من شخصا مخالف فروش متری زمین هستم چرا که زمین و ملک را از حالت مصرفی به حالت سرمایه‌ای  در می‌آورد و از طرفی اگر مسکن حالت سرمایه‌ای داشته باشد ماهانه با این روش ۶۰ تا ۷۰ درصد درآمد و هزینه‌های خانواده صرف مسکن می‌شود، ولی اگر حالت مصرفی داشته باشد ۲۰ تا ۳۰ درصد هزینه خانواده صرف مسکن خواهد شد.

اما یکی از موافقان اجرای این برنامه، سخنگوی شورای شهر تهران است؛ علیرضا نادعلی می گوید: فروش متری مسکن امر پسندیده‌ای است، اما اینکه نظر نهایی چیست، هنوز نیاز به بررسی دارد، اما این به آن معنا نیست که این طرح مصوب نخواهد شد، بلکه باید نظر جمع اتخاذ شود. آنچه که موجب شود قشر ضعیف جامعه توانایی خرید مسکن را پیدا کند مثبت خواهد بود.

وی، یکی از نکات منفی مطرح شده درباره «فروش متری مسکن در استان تهران» را تصدی‌گری عنوان و بیان کرد: تصدی‌گری قطعاً تعهد برای دستگاه و شهرداری تهران ایجاد خواهد کرد، اما اینکه بارها روی زمین بماند، بدون اینکه تصدی خاصی داشته باشد، بی‌معنا است. در موضوع مسکن باید یک گام مثبت و تحولی از سوی ارگان‌ها برداشته شود و با قیمت‌های بالای نرخ مسکن در تهران مردم حداقل مشکل خاصی در این حوزه نداشته باشند.

از این نظرات مختلف فراوان است، اما آن چیزی که اهمیت دارد این است که از موضوع مسکن نمی‌توان به راحتی گذشت و طرح‌هایی ارائه کرد که نتیجه ای ندارند متاسفانه روزهایی که آمار قیمت مسکن مساعد و یا خوب بوده است به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسد،  از اواخر سال ۱۳۹۶ که بازارها در ایران شروع به رشدهای سنگین کردند تاکنون مطابق آماری که بانک مرکزی ارایه می‌دهد قیمت خانه در شهر تهران ۶ برابر شده و از متری ۵ میلیون و ۷۶۰ هزار تومان در پایان سال ۱۳۹۶ به ۳۴ میلیون و ۲۷۲ هزار تومان رسیده است و  تورم نقطه به نقطه مسکن شهر تهران در ابتدای سال ۱۴۰۱ به ۱۶.۹ درصد رسیده است.

این آمار برای هیچ شهروندی خوشایند نیست، خصوصا کسانی که مستاجر هستند و هرسال منتظرند ببینند که صاحب خانه شان چه مبلغ هنگفتی را قرار است به اجاره خانه اضافه کند؛ البته این نکته هم ناگفته نماند که خرید خانه به یک آرزو تبدیل شده و  دیگر یک هدف دست نیافتنی است، حتی علیرضا زاکانی، شهردار تهران، طول زمان خرید مسکن برای حقوق‌بگیران را ۶۶ سال عنوان کرد و گفت: «خرید خانه برای این افراد به آرزو تبدیل شده است.»

برخی از کارشناسان بازار مسکن هم به فروش متری مسکن واکنش دادند و معتقدند که اگر ابزار در بازار مسکن به شکل وسیع‌تر و با ساز و کارهای مناسبی اجرا شود می‌تواند تاثیرات مناسبی ایجاد کند همچنین در بحث فروش متری مسکن نیازی نیست که پول یک واحد مسکونی به طور کامل پرداخت شود و اگر سازنده به تعهدات خود عمل نکند باید خسارت بپردازد.

حالا با این اوصاف هنوز مشخص نیست که طرح فروش متری مسکن قرار است به کجا برسد و یا اصلا نتیجه بخش باشد یا خیر! اما باید ببینیم این وعده های مدیریت شهری درباره مسکن فقط در حد همان شعار است یا خانه دار کردن مردم؟ تصورش هم زیبا نیست اما برخی از مردم در همین گوشه و کنار شهر تهران تنها دلخوشی شان داشتن سرپناهی هرچند کوچک برای خودشان است؛ به راستی این کلاف سردرگم خانه دار شدن کِی قرار است باز شود؟

سوال از ما؛ پاسخ از مسئولان با عمل به وعده هایشان....

گزارش از نوشین نثاری