دکتر محمدرضا صالحی، متخصص بیماری‌های عفونی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس مرکز تحقیقات مقاومت میکروبی و مدیریت مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها با اشاره به هفته گرامیداشت آگاهی‌سازی در مورد مقاومت‌های میکروبی و تجویز منطقی آنتی‌بیوتیک‌ها، گفت: در سال‌های گذشته نخستین آنتی‌بیوتیک‌ها از خانواده پنی‌سیلین‌ها بودند. بعد از گذشت یک تا دو دهه متوجه شدند که تعدادی از عفونت‌ها دیگر به پنی‌سیلین جواب نمی‌دهند و نخستین‌بار بود که بحث مقاومت به پنی‌سیلین و مقاومت آنتی‌بیوتیکی مطرح شد.

رئیس مرکز تحقیقات مقاومت میکروبی و مدیریت مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها ادامه داد: پس از سال‌های متمادی به نظر می‌رسد که امروزه با میزان بسیار بالاتری از مقاومت‌های میکروبی و آنتی‌بیوتیک‌ها مواجه هستیم؛ در حدی که در شرایط کنونی یکی از معضلات مهم سازمان بهداشت جهانی در سراسر دنیا بحث مقاومت‌های میکروبی و در نهایت مرگ‌ومیر ناشی از مقاومت‌های میکروبی در انسان‌ها است.

دکتر صالحی افزود: یکی از مهم‌ترین علل ایجاد مقاومت‌های میکروبی، تجویز و مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک است. تجویز مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها باید منطبق بر اصول علمی باشد و از مصرف بی‌رویه، خودسرانه و گاهی خارج ار استاندارد آنتی‌بیوتیک‌ها باید جلوگیری کرد.

این متخصص بیماری‌های عفونی دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: در مطالعات متعدد نشان‌داده‌ شده است که در کشور ما مثل خیلی از کشور‌های در حال‌ توسعه مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها متأسفانه در سطح جامعه و مراکز بهداشتی درمانی خارج از استاندارد در حال انجام است که این مسئله باعث شده در یکی دو دهه گذشته با بالا رفتن سطح مقاومت‌های میکروبی در جامعه و بیمارستان‌ها با مشکلات جدی روبه‌رو شویم.

رئیس مرکز تحقیقات مقاومت میکروبی و مدیریت مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها به مهم‌ترین توصیه‌ها در این خصوص اشاره کرد و افزود: باید در سطح جامعه هموطنان را آموزش دهیم که در بسیاری از موارد عفونت‌های فصلی و سالیانه نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک ندارند. متأسفانه در فصل آنفولانزا (پاییز و زمستان) تعداد زیادی از مردم که مبتلا می‌شوند، خودسرانه مراجعه به دارو‌های داخل منزل می‌کنند و به طور نمونه آزیترومایسین، کوآموکسی کلاو، سفکسیم و ... استفاده می‌کنند. این نکته خیلی مهم است که در بحث عفونت‌های ویروسی فصلی و سالیانه مهم‌ترین اقدامات مایع درمانی و استراحت است. تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها شاید در کمتر از ده درصد موارد لازم باشد و آن هم باید با نظر پزشکان انجام شود.

دکتر صالحی تصریح کرد: پزشکان عزیز باید در تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها دقت نظر دوچندان داشته باشند. اگر اطلاعات صحیحی راجع به آنتی‌بیوتیک‌ها ندارند از تجویز بی‌رویه و ناصحیح آنتی‌بیوتیک خودداری کنند. زنده یاد استاد یلدا که خدا رحمتشان کند می‌فرمودند «اگر نگوییم دارو‌ها سم نیستند، به طور قطع غذا هم نیستند؛ در مورد آنتی‌بیوتیک‌ها هم دوچندان است.

رئیس مرکز تحقیقات مقاومت میکروبی و مدیریت مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها گفت: آنتی‌بیوتیک‌ها به غیر از عوارضی که در طولانی‌مدت با بالابردن سطح مقاومت میکروبی برای ما ایجاد می‌کنند، فرزندانمان را نیز در آینده دچار مشکل خواهند کرد.

متخصص بیماری‌های عفونی تأکید کرد: اقداماتی از سوی وزارت بهداشت در مراکز درمانی انجام شده اند، اما هنوز کافی نیست؛ زیرا در چند ماه گذشته با کمبود آنتی‌بیوتیک در کشور مواجه بودیم که یکی از علل آن تجویز و مصرف بی‌رویه است. امید داریم با راه‌اندازی و تقویت کمیته‌های تجویز منطقی آنتی‌بیوتیک‌ها در سطح وزارت بهداشت، دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها بتوانیم استانداردی برای تجویز منطقی آنتی‌بیوتیک‌ها در کشورمان رقم بزنیم.

دکتر صالحی گفت: مهم‌ترین نکته‌ای که برای پزشکان عمومی عزیز می‌توانم تأکید کنم این است در معاینه بیماران به اندیکاسیون‌های علمی و تجویز منطقی آنتی‌بیوتیک‌ها دقت کنند. در عفونت‌های ویروسی که بسیار شایع است تحت‌فشار بیمار از تجویز گاهی غیرضروری آنتی‌بیوتیک‌های غیرصحیح خودداری کنند. از لحاظ فرهنگی کار سختی است؛ اما باید زمان گذاشت و با بیماران عزیز صحبت کافی کرد.

متخصص بیماری‌های عفونی تأکید کرد: همگی باید دست به دست هم بدهیم و با توجه به شعار امسال سازمان بهداشت جهانی در بحث پیشگیری و افزایش مقاومت‌های میکروبی گام برداریم و جلوی مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها را در کشور بگیریم.