مرتضی چشمه نور، نویسنده، پژوهشگر و ناشر کتاب‌های الکترونیکی، درمورد کتاب‌های الکترونیکی و گویا در عصر مجازی بیان کرد: وقتی صحبت از کتاب می‌شود، ما کتاب را دو بخش می‌کنیم. اول، کتاب‌های چاپی که کاغذی و ملموس هستند که ورق می‌زنیم و آن‌ها را می‌خوانیم و از این طریق، ادبیات داستانی اش با داشته‌های ذهنی ما و شخصیت پردازی شکل می‌گیرد و دوم، کتاب‌های غیر چاپی هستند که صرفاً محدود به کتاب‌های صوتی نمی‌شوند و کتاب‌های الکترونیکی هم شامل آن‌ها می‌شوند چراکه کتاب‌های صوتی هم بخشی از کتاب‌های غیر چاپی هستند و در حال حاضر، عرضه می‌شوند.

به گفته این نویسنده و ناشر کتاب‌های الکترونیکی، در یک دهه اخیر، با گسترش شبکه‌های اجتماعی و امکان دسترسی به کتاب ها، انتشار، انتقال و ارتباط بین نویسنده، ناشر و خواننده، بیشتر شده و توسعه پیدا کرده و در حوزه کتاب‌های الکترونیک، انقلاب و دگرگونی به وجود آمده است و به همین دلیل، باید به این کتاب‌ها توجه زیادی شود چراکه نسل امروز، بیشتر به سمت این آثار سوق پیدا کرده است.

چشمه نور، درمورد چگونگی تبلیغ و ترویج کتاب‌های الکترونیکی در میان کاربران ایرانی تصریح کرد: تبلیغ و ترویج کتاب‌های الکترونیکی باید از پایه، یعنی از مدارس جا بیفتند. زیرا بسیاری از مدارس، هنوز رویکرد سنتی را درمورد این موضوع دارند، در حالی که پلتفرم‌های زیادی در حوزه انتشار کتاب‌های غیر چاپی داریم که در زمینه کتاب‌های الکترونیکی، صوتی و... کار می‌کنند و خیلی هم موفق هستند. هرچند که می‌دانیم کتاب چاپی جایگاه مهم خودش را دارد و هیچ فناوری نتوانسته است به طور کامل، جایگزین آن شود.

این نویسنده و ناشر کتاب‌های الکترونیکی، ادامه داد: اگر سیستم توزیع ما مناسب بود و همه کتاب‌ها در همه جا وجود داشت و در سراسر کشور، دسترسی به کتاب‌های چاپی و... وجود داشت و یا شبکه‌هایی بود که بتوانند همه این کتاب‌ها را در اختیار افراد قرار دهند، می‌توانستیم رقابت کنیم و در حال حاضر، خیلی از ناشران به کتاب‌های واقعیت افزوده روی آورده اند. یعنی کتاب‌هایی که روی آن‌ها QR کد‌هایی وجود دارد که اسکن می‌شوند و فایل صوتی روی گوشی‌ها باز می‌شود و کتاب به صورت مالتی مدیاست. اما به نظر بنده، برخی از عوامل دخیل هستند که مخاطب کمتر به کتاب روی می‌آورد.

چشمه نور گفت: ما وارد نسل‌هایی می‌شویم که کم حوصله تر، و به صورت مختصر و موجز، به دنبال خواسته و مطلب اصلی هستند ولو این که بدون کتاب و فقط با سرچ ساده بتوانند به آن مطلب موردنظر خود دست پیدا کنند و در این میان، وضعیت اقتصادی فعلی، قیمت کاغذ و هزینه کتاب‌ها در کاهشی شدن سرانه مطالعه تأثیرگذار هستند. هرچند که این موارد نمی‌توانند دلیل کامل یا تنها دلیل باشند. 

او با ذکر مثالی بیان کرد: مثلاً قیمت کتاب چاپی به دلیل هزینه بالای متریال آن، بیشتر است که نوسانات ارزی و تورم‌ها نیز روی آن تأثیرگذار هستند و اگرچه، کتاب‌های نسخه الکترونیکی، هزینه اولیه بالایی دارند، ولی هزینه انتشار یا پخش آن‌ها پایین‌تر است. در نتیجه، وقتی که این کتاب‌ها در تیراژ بالا با هزینه پایین ارائه شوند، قیمت تمام شده آن‌ها کاهشی می‌شوند و این نشان می‌دهد که قیمت در سرانه مطالعه تأثیرگذار است.

چشمه نور، با اشاره به محدودیت تبلیغات کتاب‌های الکترونیکی و گویا و برنامه مسئولین برای این منظور، گفت: هنوز تبلیغات کتاب‌های الکترونیکی و گویا جدی گرفته نشده اند، در حالی که باید بدانیم براساس ذائقه مخاطب، چه کتابی را در چه بستری تبلیغ کنیم. اینستاگرام، بیشتر حوزه ماورایی، تلگرام بیشتر برای حوزه‌های متنی، علوم سیاسی و روان شناسی است و این نشان می‌دهد که بستر تبلیغات بسیار مهم است و باید به آن توجه شود.

این نویسنده و ناشر کتاب‌های الکترونیکی افزود: مهم‌ترین چیزی که در گرایش مخاطب به سمت کتاب باید درنظر بگیرد محتواست. زیرا وقتی محتوای کتاب خوب باشد هر قدر هم گران و دسترسی آن کم باشد، مخاطب، خود را به آن کتاب می‌رساند و یکی از مشکلات ما این است که از نویسنده‌ها و تولیدکننده‌های محتوا حمایت نمی‌شود.