افشار خاکباز معاون فناوری اطلاعات و آمار جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور در خصوص سامانه هُدا اظهار کرد: به منظور ارائه خدمات هویتی در سطوح مختلف اطمینان و به صورت آسان با امکان بهره‌برداری در اغلب بسترها، درگاه هُدا (هویت دیجیتال ایرانیان) طراحی شده است و در حالت کلی، درگاهی مرجع به عنوان پنجره واحد ارائه خدمات هویتی ایرانیان در نظر گرفته می‌شود.

وی ادامه داد: در حالت کلی، سازوکار سامانه هُدا، بدین صورت است که ابتدا شهروند یک‌بار برنامه تلفن همراه هُدا را بر روی تلفن همراه خود نصب می‌کند و یا در صورت عدم دسترسی به تلفن همراه هوشمند، شهروند می‌تواند از طریق وب و به صورت برخط یک‌بار در سامانه هُدا ثبت‌نام کنند؛ سپس در فضای مجازی، هر زمان که کسب‌وکارِ بهره‌بردار از سامانه هُدا نیاز به شناسایی شهروند داشته باشد، بدون نیاز به ثبت‌نام یا اخذ اقلام هویتی از شهروند، وی را به درگاه اینترنتی هُدا سازمان ثبت احوال کشور انتقال داده و پس از شناسایی شهروند توسط سازمان ثبت احوال، چنانچه شهروند با ارائه اطلاعات مورد نیاز پذیرنده (بهره‌بردار) موافقت کند، اطلاعات مربوطه توسط سازمان ثبت احوال کشور در اختیار کسب‌وکار مذکور قرار خواهد گرفت. مجدداً یادآوری می‌شود که شهروند در این عملیات کاملاً نظارت، آگاهی و اختیار دارد.

معاون فناوری اطلاعات و آمار جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور با اشاره به اهداف سامانه هُدا گفت: هدف کلان این پروژه، ارائه خدمت احراز هویت ملّی از مجموعه خدمات ملّی هویتی اشخاص حقیقی ایرانی، به صورت یکپارچه و متمرکز در سطوح مختلف اطمینان است.

وی تصریح کرد: از مهمترین اهداف پروژه می‌توان طراحی، پیاده‌سازی و گسترش راهکار جامع احراز هویت و مدیریت دسترسی اشخاص حقیقی، ارائه بسته‌های متنوع از خدمات احراز هویت مبتنی بر ریسک، ارائه تجربه کاربری بهینه برای جذب حداکثری کاربران در مدت زمان کوتاه، ارائه راهکار قوی از لحاظ امنیتی با کمترین جعل و انکار هویت، امکان تبادل اطلاعات از طریق پروتکل‌های امن با بهره‌برداران سامانه احراز هویت سازمان ثبت احوال، کمتر کردن مراجعه حضوری افراد برای احراز هویت اشاره کرد.

خاکباز اظهار کرد: از دیگر اقدامات این پروژه نیز استفاده بهینه از کارت هوشمند ملّی جهت استفاده در فرایند‌های احراز هویت با ریسک بالا و امضای دیجیتال، استفاده از تکنولوژی‌های جدید مانند NFC برای افزایش ضریب نفوذ رویکرد‌های احراز هویت در فضای مجازی، استفاده از روش‌های تطبیق بیومتریک مانند LIVENESS DETECTION برای کم کردن ریسک احراز هویت، پوشش طیف گسترده‌ای از نیازمندی‌های احراز هویت بهره برداران شامل سرویس‌های تجارت الکترونیک، سرویس‌های حاکمیتی و دولتی و سرویس‌های با ریسک کم، متوسط و بالا، استفاده از کانال‌های متنوع ارتباط با مشترکین مانند درگاه وب، موبایل اپلیکیشن، پیامک و USSD، استفاده از کانال‌های متنوع ارتباط با کسب‌وکار‌ها مانند پرتال‌های G۲B، جلوگیری از تقلب و حفظ محرمانگی داده در فرایند احراز هویت و ارائه راهکار‌های استاندارد جهت حفظ داده و محافظت از آن در برابر ریسک‌های مختلف می‌توان نام برد.

معاون فناوری اطلاعات و آمار جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور با اشاره به مزایای مورد انتظار از عملیاتی‌سازی سامانه هُدا افزود: اجرای سامانه هُدا مزایای متعددی برای کشور و شهروندان به همراه دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها شامل حفظ محرمانگی و حریم خصوصی کاربران در تراکنش‌های فضای مجازی و حضوری، کاهش مخاطرات ناشی از هویت جعلی و انکار هویت، دسترسی آسان به خدمات دیجیتال بدون نیاز به ثبت‌نام، حذف نیاز به ارائه کپی اسناد و مدارک به سازمان‌ها و نهادها، دسترسی ایرانیان به خدمت متعدد و متنوع دولتی و خصوصی از راه دور و از طریق فضای مجازی، اشراف شهروندان بر تراکنش‌های احراز هویت خودشان به منظور جلوگیری از سو استفاده از اسناد و آگاهی و اختیار است.

بیشتر بخوانید

• کارت ملی در خارج از کشور چه کاربردی دارد؟

خاکباز گفت: در خصوص موضوعات خدمت‌دهنده این سامانه می‌توان به فرایند‌های اصلی کسب‌وکار و برون‌سپاری فرایند‌ها و خدمات احراز هویت به سامانه هدا، اجرای الزامات و قوانین بالادستی با کمترین هزینه بدون نیاز به راه‌اندازی سامانۀ مجزا، کاهش هزینه‌های ناشی از جعل و انکار هویت، کاهش ریسک جعل و انکار هویت در تراکنش‌های مهم، کاهش مسئولیت، اطمینان از هویت خدمت‌گیرنده و سهولت در راه‌اندازی کسب‌وکار (آینده) اشاره کرد.

وی تصریح کرد: این سامانه منجر به کاهش جرائم فضای مجازی و کمک به حفظ امنیت فضای مجازی و امکان تصمیم‌گیری‌های مربوط به حفظ امنیت، کاهش گمنامی در فضای مجازی و به تبع آن کاهش تخلفات در این حوزه، فراهم آوردن اشراف مدیریتی بر آمار‌ها و اطلاعات احراز هویت، کاهش تخلفات ناشی از جعل و انکار هویت، کاهش ریسک جعل و انکار هویت در تراکنش‌های مهم، کاهش هزینه‌های حاکمیت، افزایش سهولت در راه‌اندازی کسب‌وکار، شفافیت داده‌ها، سیاست‌گذاری، عدم تشکیل پایگاه‌های موازی با پایگاه اطلاعات جمعیت کشور می‌شود

خاکباز در ادامه با اشاره به خدمات سامانه هدا گفت: سامانه هدا امکان خدمت احراز هویت الکترونیکی را در سطوح مختلف و برای بخش‌های دولتی و غیردولتی مانند کسب‌و‌کار‌ها محقق می‌سازد. سازوکار سامانه مذکور بدین گونه است که یک دستگاه دولتی یا غیردولتی، حاکمیتی، تعاونی، خصوصی یا یک کسب‌وکار اینترنتی و ... هنگامی که نیاز به احراز هویت هریک از شهروندان ایرانی در سطوح مختلف اطمینان داشته باشد، می‌تواند بدون درگیر شدن در پیچیدگی‌های معمول این فرآیند (مانند ثبت‌نام، اخذ اطلاعات هویتی از شهروند، راستی آزمایی، بررسی بیومتریک، رعایت اصول آگاهی و اختیار، حفاظ حریم خصوصی شهروندان، تبدیل شهروند به کاربر احراز هویت شده و ...) این مهم را از طریق درگاه هُدا سازمان ثبت احوال کشور، انجام دهد. در این شیوه نیازی به ثبت‌نام کاربر، در هریک از سایت‌های اینترنتی نبوده و اقلام هویتی مورد نیاز کسب‌وکار، توسط سازمان ثبت احوال کشور به عنوان متولی هویت اشخاص حقیقی ایرانی دریافت و بررسی می‌شود. در این فرایند، شهروند کاملاً نظارت، آگاهی و اختیار دارد.

وی تصریح کرد: یکی از کاربرد‌های برنامه تلفن همراه هُدا، تولید رمز‌های یک‌بار مصرف کوتاه مدت جهت شناسایی در درگاه هُدا است. شهروندانی که دسترسی به تلفن همراه هوشمند ندارند و یا تمایل به نصب برنامه مذکور ندارند می‌توانند به صورت تحت وب و برخط (بدون نیاز به نصب برنامه) ثبت‌نام کنند و هنگام شناسایی در درگاه هُدا، رمز‌های یک‌بار مصرف را از طریق پیامک دریافت کنند.

معاون فناوری اطلاعات و آمار جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور با بیان اینکه سامانه هُدا در ساعات اداری دارای پشتیبانی تلفنی است، اضافه کرد: از منظر هزینه خدمات، سامانه هدا برای شهروندان و بخش دولتی رایگان است.