توسعه مشاغل خانگی به عنوان ایده‌ای جذاب در خوداشتغالی، راهکاری موثر در رونق اقتصاد است که بر حول محور خانواده می‌چرخد و با جهت دهی به فعالیت اعضای خانوار تولید را دنبال می‌کند، امروز توجه به کسب و کار‌های خانگی مورد تاکید دولت مردمی قرار دارد و درهمین راستا تسهیلات پرداخت می‌شود.

رویکرد دولت در زمینه مشاغل خانگی این است که کارگاه‌های مستقل خانگی را که از دیرباز در خانه‌های خود مشغول به فعالیت بوده اند را به کارگاه‌های گروهی تبدیل کند و تحت نظر یک فرد پشتیبان کننده انجام فعالیت نمایند تا زمینه فروش تولیدات و اتصال به بازار‌های هدف بهتر فراهم شود.

بیشتر بخوانید

• ضرورت پرداخت تسهیلات کم بهره بانک‌های عامل به قشر محروم در چهارمحال و بختیاری
• اختصاص ۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان اعتبارات مشاغل خانگی به بروجن
• اعطای تسهیلات اشتغالزایی از مهمترین عوامل موثر در کاهش نرخ بیکاری

مشاغل خانگی بیشتر خانواده محور هستند، بنابراین زنان نقش محوری تری در این حوزه دارند.

گرایش زنان به کارآفرینی و راه اندازی واحد‌های تولیدی هر چند کوچک و خانگی طی سال‌های اخیر بنا به دلایل متعددی از جمله مشکلات اقتصادی، مسئولیت سرپرست خانوارشدن زنان و یا تمایل به مشارکت آن‌ها در اداره معیشت خانواده بیشتر شده است.

مشاغل خانگی و توسعه اقتصاد کشور

مشاغل خانگی، نقش مهمی در زیست بوم ملی اشتغال و توسعه اقتصاد کشور ایفا می‌کند و در مقایسه با سایر مشاغل، هزینه‌های به مراتب کمتری دارند.

در ایران، به دلیل تنوع بالای جغرافیایی، قومیتی و فرهنگی، ظرفیت‌های بسیاری برای مشاغل خانگی وجود دارد، اما در طول پنج سال صرفا ۲۴۰ هزار شغل در حوزه مشاغل خانگی ایجاد شده است، اما اکنون اقدامات انقلابی و اساسی همچون تسهیل و کاهش زمان صدور مجوز‌ها باید اتفاق بیفتد.

در کشور‌های توسعه یافته مشاغل خانگی پیشرفت زیادی داشته اند بطوری که ۲۳ درصد اشتغال را شامل می‌شود، مشاغل خانگی، ارتباط مستقیمی با توسعه اشتغال دارند، کشور‌های توسعه یافته بخشی از زنجیره ارزش خود را به خانه‌ها منتقل کرده اند.

گروه هنر‌های دستی خانگی یا صنایع دستی گستردگی فراوانی دارد و همین موضوع این گروه را، به یکی از پردرآمدترین گروه‌های مشاغل خانگی تبدیل کرده است.

پرداخت ۱۱۰ میلیارد ریال تسهیلات صنایع‌دستی مشاغل خانگی

معاون صنایع‌دستی و هنر‌های سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری گفت: پارسال ۱۱۰ میلیارد و ۳۰۰ میلیون ریال تسهیلات به ۳۶۲ طرح مشاغل خانگی مرتبط با صنایع‌دستی و هنر‌های سنتی در این استان پرداخت شد.

اسماعیل رمضانی افزود: از این میزان تسهیلات ۹۰ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال به ۳۴۲ طرح مستقل و ۲۰ میلیارد و ۱۰۰ میلیون ریال به ۲۰ طرح پشتیبان پرداخت شده است.

وی با اشاره به ایجاد اشتغال برای ۲ هزار و ۲۵۰ نفر در حوزه صنایع‌دستی و هنر‌های سنتی استان در سال ۱۴۰۰ افزود: از این تعداد اشتغال ۶۶۰ نفر از طریق سامانه رصد و اشتغال یک‌هزار و ۵۹۰ نفر از طریق مجوز‌های صادره، ثبت شده است.

رمضانی تصریح کرد: پارسال هفت فقره پروانه تولید کارگاهی، ۷۵۲ فقره پروانه تولید انفرادی و ۸۱۳ فقره کارت شناسایی هنرمندان برای فعالان حوزه صنایع‌دستی و هنر‌های سنتی استان صادر شد.

وی افزود: پارسال ۷۶۴ مجوز فعالیت مشاغل خانگی مرتبط با صنایع‌دستی و هنر‌های سنتی استان صادر شده است.

مشاغل خانگی علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار موجب سودآوری و درآمدزایی برای صاحبان این نوع کسب و کار‌ها شده است.

به گفته فعالان حوزه کار، هزینه پایین و بهره وری بالا از مزیت‌های عمده مشاغل خانگی است که در گرایش و تنوع بسیار قابلیت انجام دارد.

افزایش ۴ برابری صدور مجوز مشاغل خانگی در چهارمحال و بختیاری

محسن مولوی مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی چهارمحال و بختیاری گفت: در دولت سیزدهم کاهش نرخ بیکاری در استان‌های مختلف کشور از جمله این استان در دستور کار قرار گرفته و برنامه‌ها و طرح‌های مختلفی برای کاهش آن به دستگاه‌های مختلف اجرایی ابلاغ شده است.

وی افزود: کاهش نرخ بیکاری در سطح استان منوط به این است که تمامی دستگاه‌های اجرایی خود را مسئول بدانند و در این زمینه همکاری لازم را داشته باشند.

مولوی با بیان اینکه ۴۰ دستگاه اجرایی برای ایجاد اشتغال مسئولیت مستقیم دارند، افزود: امسال تعهد ایجاد ۱۹ هزار و ۳۶۴ فرصت شغلی برای استان در نظر گرفته شده است.

وی توضیح داد: از مجموع مصوبات سفر رئیس جمهور به استان ۱۵ مصوبه مربوط به شورای هماهنگی دستگاه‌های تابع وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در استان است که با راه‌اندازی این پروژه‌ها بیش از یک‌هزار میلیارد تومان اعتبار از محل منابع ملی به استان هدایت می‌شود.

مولوی ادامه داد: در ۷ ماه نخست امسال بیش از ۴ هزار و ۵۰۰ مجوز مشاغل خانگی در استان صادر شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش چهار برابری صدور مجوز مشاغل خانگی را در سطح استان داشتیم.

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تصریح کرد: از زمان شروع به کار دولت سیزدهم ۱۶۶ میلیارد تومان اعتبار برای راه‌اندازی انواع مشاغل خانگی به استان اختصاص یافته است که از سال ۸۹ تا پایان سال ۹۹ در مجموع ۱۱۹ میلیارد تومان به استان تسهیلات خانگی ابلاغ شده بود.

مولوی ادامه داد: در پرداخت اشتغال روستایی و عشایری هیچ‌گونه محدودیتی نداریم و هم اکنون ۲۶۰ میلیارد تومان تسهیلات ارزان‌قیمت با نرخ ۶ درصد در حال پرداخت است که روستائیان و عشایر استان می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند.

طرح ملی توسعه مشاغل خانگی در چهارمحال و بختیاری به ایستگاه پایانی رسید

رئیس جهاد دانشگاهی چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه طرح توسعه مشغل خانگی از سال ۹۹ به صورت رسمی کار خود را آغاز کرد، گفت: امروز این طرح با موفقیت در چهارمحال و بختیاری به کار خود پایان داد.

سیروس رضایی اظهار کرد: این طرح به صورت پایلوت در سال ۹۶ و همزمان با ۹ استان کشور با ظرفیت ۲۰ هزار نفر آغاز شد و این ظرفیت در استان ۲ هزار نفر بود که امروز با موفقیت به پایان رسید.

وی به طرح توانمندسازی زنان خانه‌دار اشاره کرد و افزود: ظرفیت این طرح ۷۷ نفر بود که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان کارفرما و جهاد دانشگاهی به عنوان مجری و برگزارکننده طرح فعالیت داشت.

رئیس جهاد دانشگاهی چهارمحال وبختیاری در خصوص طرح توسعه مشاغل خانگی، تصریح کرد: این طرح با ظرفیت ۸۰۰ نفر در سال ۹۹ به صورت رسمی کار خود را آغاز کرد که در سه فاز شناسایی مزیت‌ها، مشاوره و آموزش و اتصال به بازار کار اجرایی شد.

وی گفت: شناسایی مزیت‌ها، ظرفیت‌ها و امکانات موجود در استان با همکاری سایر دستگاه‌ها بررسی و کارگروه علمی در چارچوب ساختار اجرایی طرح در استان ایجاد شد.

رضایی ادامه داد: مزیت‌ها و رشته‌های شغلی متناسب با سند آمایش سرزمین و سند توسعه و سرمایه‌گذاری استان شناسایی شد که ۲ هزار و ۹۴ نفر در سامانه طرح توسعه مشاغل خانگی ثبت‌نام کردند، همچنین در این طرح به ۲۲ مزیت شغلی در استان شامل خیاطی، فرآوری و بسته‌بندی محصولات، قالی‌بافی، گلیم، تولید زعفران، گیاهان دارویی و ... دست یافتیم.

رئیس جهاد دانشگاهی چهارمحال وبختیاری اضافه کرد: در فاز دوم این طرح، ارزیابی و استعدادسنجی متقاضیان توسط پیشران‌ها تشریح شد که ارزیابی اولیه برای یک هزار و ۲۸۴ متقاضی صورت گرفت و تعداد متاضیان با ارزیابی‌های صورت گرفته و سنجش توسط مشاوران به یک هزار و ۱۷۲ نفر رسید.

وی با بیان اینکه اتصال به بازار کار فاز پایانی این طرح به شمار می‌رود، توضیح داد: جهاد دانشگاهی به عنوان نهاد علمی، توسعه‌ای و تسهیل‌گر در کنار متقاضیان قرار داشت، البته ۳۵ پیشران شناسایی و در این طرح با جهاد دانشگاهی همکاری داشتند که جهاد دانشگاهی ۷۰۸ نفر را به بازار کار متصل کرد.

وی یادآور شد: جهاد دانشگاهی با آموزش و توانمندسازی در بحث اتصال به بازار و با ارائه مشاوره، توانست در تهیه شناسنامه برای محصولات و خلاقیت و نوآوری به منظور توسعه کسب و کار و سود بیش‌تر گام‌های موثری بردارد.

رضایی در پایان با اشاره به اینکه ایجاد فروشگاه‌های اینترنتی از دیگر خدمات طرح توسعه مشاغل خانگی بود، خاطرنشان کرد: جهاد دانشگاهی در زمینه فروش محصولات، زمینه لازم برای معرفی آن‌ها در نمایشگاه‌های سطح ملی، استانی و محلی را فراهم کرد.

لزوم حرکت مشاغل خانگی به سمت رشته‌های نوین

محسن مولوی مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی چهارمحال و بختیاری گفت: مشاغل خانگی یکی از چندین راهکار موجود در جامعه برای ایجاد اشتغال و از بین رفتن معضل بیکاری است که در گروه مشاغل خرد و کوچک قرار می‌گیرند و نسبت به طرح‌های بزرگ در زمان کوتاه‌تر و با هزینه کمتری به رشد اقتصادی کمک می‌کنند همچنین این قابلیت را دارد که افراد بیشتری را تحت پوشش قرار دهد به همین دلیل در تمامی کشور‌ها نگاه ویژه‌ای به آن‌ها می‌شود.

وی با اشاره به نقش پرداخت تسهیلات در رشد مشاغل خانگی، افزود: البته تنها پرداخت تسهیلات منجر به رشد این مشاغل نمی‌شود و کشور‌هایی می‌توانند موفق عمل کنند که اقدامات موثری در حوزه فرهنگ‌‍سازی درخصوص مشاغل خانگی داشته باشند.

مولوی اضافه کرد: در سال ۱۳۹۹ مبلغ کل تسهیلات در نظر گرفته شده جهت اجرای طرح ملی توسعه مشاغل خانگی در چهارمحال و بختیاری ۶ میلیارد تومان بود که با نگاه دولت به لزوم حمایت از مشاغل خانگی و توانمندسازی جامعه این مبلغ به ۶۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان افزایش پیدا کرد یعنی شاهد رشد بیش از ۱۰ درصد در این حوزه هستیم البته در خروجی کار به یک هزار و ۹۲۱ نفر مبلغ ۶۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان تسهیلات پرداخت شد که ما به تفاوت این مبلغ نیز توسط بانک‌های عامل تامین شده و از بودجه مربوط به توسعه مشاغل خانگی در سال ۱۴۰۱ به این بانک‌ها پرداخت خواهد شد.

وی تصریح کرد: در حوزه مشاغل خانگی ۵۱۵ عنوان رشته تعریف شده است و درصورتی که فرد از قبل تصمیمی بر اجرای کار خاصی نداشته باشد می‌تواند از این عنوان رشته‌ها استفاده کند همچنین مشاغل خانگی دارای مزیت‌های فراوانی برای افراد است برای مثال این مشاغل در محیط خانه و به همراه اعضای خانواده اجرا شده و آسیبی نیز برای همسایگان به همراه ندارند و درنتیجه فرد از اجاره کارگاه بی‌نیاز می‌شود همچنین مشاغل خانگی از معافیت مالیاتی برخوردار هستند و تسهیلات پرداخت شده به این مشاغل نیز قرض‌الحسنه، با پرداخت پنج ساله و نرخ سود چهار درصد است.

مولوی بیان کرد: در مشاغل خانگی کمیته‌های نظارتی وجود دارند که بر اجرای کار و مصرف صحیح تسهیلات نظارت داشته باشند یعنی درصورتی که فرد پس از دریافت تسهیلات آن را برای ایجاد مشاغل خانگی موردنظر مصرف نکند طی نظارت‌های این کمیته‌ها مشخص خواهد شد و فرد موظف می‌شود تسهیلات دریافت شده را با نرخ ۱۸ درصد بازگرداند.

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی چهارمحال و بختیاری ادامه داد: در سال ۱۴۰۱ در حوزه توسعه مشاغل خانگی مبلغ ۱۰۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان به استان اختصاص پیدا کرده است که تمامی این مبلغ پس از دریافت توزیع شهرستانی خواهد شد و درصورتی که شهرستانی امکان جذب تسهیلات را نداشته باشد مبلغ به سایر شهرستان‌ها اختصاص پیدا می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: لازم است مشاغل خانگی از رشته‌های قدیمی و سنتی فاصله بگیرند و به سمت رشته‌های نوینی همچون تولید کتاب صوتی و یا رشته‌های متناسب با زیست‌بوم حرکت کنند تا شاهد رونق آن‌ها و بازار کار بالا در این حوزه باشیم.

مشاغل خانگی زودبازده که روزانه در سراسر جهان تعداد آن‌ها رو به فزونی و تنوع است این امکان را فراهم می‌آورد تا افراد بتوانند در محیط خانه، به انجام کسب و کار‌های گوناگون که با علایق و مهارت‌های آن‌ها همخوانی دارد فعالیت کنند، این راهکار در دولت سیزدهم هم مورد تاکید قرار دارد و حمایت از مشاغل خانگی و خانواده محور بصورت یک اولویت دنبال می‌شود.

گزارش از افسانه احمدی فارسانی