اهدای خون میتواند نجاتبخش باشد؛ به ویژه برای افرادی که به اختلالاتی مانند کمخونی سلول داسیشکل مبتلا هستند. در هر حال، تقاضا بسیار بیشتر از عرضه است و تطبیق گروههای خونی نیز دردسرهایی دارد که اغلب منجر به از دست دادن بیماران میشود و خون اهدایی به هدر میرود.
یک جایگزین جذاب، تولید گلبولهای قرمز در مقیاس بزرگ در آزمایشگاه است که میتواند برای داشتن گروه خونی مورد نیاز تنظیم شود. دانشمندان دهها سال است که برای رسیدن به این هدف کار میکنند و اکنون با نخستین مورد انتقال خون آزمایشگاهی به بیماران انسان، نقطه عطف مهمی به دست آمده است. در حال حاضر، یک آزمایش بالینی برای بررسی ایمنی این روش در حال انجام شدن است که میتواند انتقال خون را متحول کند.
این روش که توسط پژوهشگران "دانشگاه بریستول" (University of Bristol) ارائه شده است، هنوز با خون اهداکننده آغاز میشود، اما هدف دانشمندان در این مورد گلبولهای قرمز خون نیست، بلکه سلولهای بنیادی خون است. این سلولها به مدت ۱۸ تا ۲۱ روز در محلول مغذی قرار میگیرند و پژوهشگران آنها را ترغیب میکنند تا تکثیر شوند و به سلولهای خونی بالغ تبدیل شوند. سپس، سلولها تصفیه و ذخیره میشوند و برای انتقال خون آماده میشوند.
این آزمایش بالینی جدید که "RESTORE" نام دارد، برای بررسی ایمنی تزریق این سلولهای خون و همچنین مدت زمان ماندگاری آنها در بدن طراحی شده است. گلبولهای قرمز خون معمولا حدود ۱۲۰ روز طول عمر دارند، اما خون اهدایی معمولی حاوی نمونهای تصادفی از سلولهای سنین مختلف است. از سوی دیگر، خون پرورشیافته در آزمایشگاه تازه ساخته شده است. بنابراین، باید همه آنها به طور قابل اطمینان تا ۱۲۰ روز دوام بیاورند.
آزمایش RESTORE شامل حداقل ۱۰ شرکتکننده خواهد بود که تزریق خون "مینی" (mini) را دریافت میکنند. این روش حاوی تنها پنج تا ۱۰ میلیلیتر (یک تا دو قاشق چایخوری) گلبول قرمز است. هر یک از آنها دو مورد از این تزریقهای کوچک را به فاصله چهار ماه دریافت خواهند کرد که یکی شامل سلولهای پرورشیافته در آزمایشگاه و دیگری شامل خون اهدایی استاندارد است. سپس، سلولها برای بررسی هرگونه عوارض جانبی تحت نظر قرار میگیرند و به طور ویژه بررسی میشود که آیا خون پرورشیافته در آزمایشگاه همان طور که انتظار میرود، دوام میآورد یا خیر.
تاکنون دو شرکتکننده به عنوان بخشی از این آزمایش، سلولهای خونی پرورشیافته در آزمایشگاه را دریافت کردهاند و دانشمندان گزارش دادهاند که هیچ عارضه جانبی نامطلوبی نشان داده نشده است.
سلولهای خونی پرورشیافته در آزمایشگاه با توسعه بیشتر میتوانند مزایای کمی نسبت به اهدای خون معمولی داشته باشند. برای افرادی که به تزریق منظم خون نیاز دارند، طول عمر بیشتر سلولها کمک میکند تا فاصله بیشتری بین تزریقها داشته باشد. همچنین، این روش میتواند نیاز به تطبیق گروههای خونی بین اهداکنندگان و گیرندگان را کاهش دهد و کمبود خون را در بلندمدت برطرف کند.