محمد کربم خلیلی رئیس حزب وحدت اسلامی افغانستان گفت: نظام پارلمانی فدرال مکانیزمی برای قدرت سیاسی است که در آن صلاحیت‌ها میان قوای سه گانه و نهادهای دولتی در سطح ملی و محلی به صورت معنادار توزیع و به مردم در تصمیم گیری‌ها نقش بیشتری داده می‌شود.

خلیلی امروز بزرگترین دموکراسی‌های جهان با فدرالیسم اداره می‌شوند و یکی از انگیزه‌های گرایش به فدرالیسم در این کشورها جلوگیری از تجزیه و حمایت از وحدت سرزمینی بوده است.

خلیلی معاون دوم حامد کرزی گفت: افغانستان از نقطه نظر سیاسی بی‌ثبات ترین کشور جهان است.

خلیلی گفت: در چینن شرایطی که نظام جمهوری سقوط و اداره طالبان هم از مشروعیت ملی و بین‌المللی برخوردار نیست، گفتگوی بین‌الافغانی برای تبادل نظر درباره نظام سیاسی آینده کشور ضروری است.

اظهارات خلیلی درباره نظام پارلمانی فدرال در حالی بیان شده که پیش از او، عبدالطیف پدرام، رئیس حزب کنگره ملی، عبدالرشید دوستم، رئیس حزب جنبش ملی و سرور دانش، رئیس حزب عدالت و آزادی گفته‌اند از نظام فدرالی حمایت می‌کنند.

حنیف اتمر از چهره‌های با نفوذ سیاسی افغانستان با ایجاد نظام فدرالی در افغانستان مخالفت کرده است.

بحث بر سر نظام آینده افغانستان پس از آن مطرح شد که حنیف اتمر در مصاحبه‌ای با این نوع نظام مخالفت کرد. مخالفت اتمر با نظام فدرالی با واکنش‌های گسترده مواجه شد. پس از این واکنش‌ها، حنیف اتمر در یادداشت توضیحی گفت که خطر این وجود دارد که نظام فدرالی به یک حکومت ملوک الطوایفی تبدیل شود.

برخی سیاست‌مداران از جمله سرور دانش اظهارات اتمر را شوخی خنده‌دار عنوان کردند.