وسواس یک اختلال روانشناختی است که در هر سنی ممکن است فرد به آن مبتلا شود. این اختلال زمانی رخ میدهد که شخص در چرخه افکار و اعمال وسواسی گیر میافتد.
وسواس در عمل به کارهایی مانند شک در طهارت، نماز، وضو، غسل، حلال و حرام بودن خوردنیها، انجام گرفتن یا نگرفتن کار، پاک و مبرا بودن دیگران از گناه و خطور افکار ناپسند در دل گفته میشود.
وسواس در زبانهای عربی و فارسی به نوعی اندیشه و محتوای ذهنی ناخواسته و نامطلوب گفته میشود. در قرآن کریم کلمه وسواس و کلماتی از این ریشه در پنج جا آمده است.
در کتاب وسائل الاشیعه از امام صادق«ع» نقل شده است: به خدا سوگند وضوی پیامبر جز آن نبود که به هر عضوی یک بار آب میریخت. هم چنین آن حضرت میفرمایند؛ یک بار شستن واجب، دوبار شستن کاری است بی پاداش و سه بار شستن بدعت و نوآوری است.
امام خمینی«ره» در این رابطه به نقل از یکی از معصومین میفرمایند: تاکنون کدام فرد وسواسی عوض یک مرتبه زکات یا خمس چند مرتبه داده است، و به جای یک مرتبه حج، چند مرتبه رفته باشد؟ یا از غذای شبهناک پرهیز کرده باشد؟
امام خمینی«ره» درباره راهکارهای مقابله با وسواس میفرماید: یک راه آن است که فرد با مراجعه به علما و فقها وسواس از آنها اطمینان پیدا نماید که آیا این گونه رفتارها ناشی از وسواس است یا از دین و مذهب، زیرا در بسیاری از مواقع فرد وسواسی از حالت بیماری خود بی خبر است و اعمال خود را از سر دینداری وحتی دیگران را بی مبالات میداند. در حالی که اینگونه اعمال از القائات شیطان است. زیرا که علما و فقهایی که فرد وسواسی درامور دین از آنها تقلید مینماید، اینگونه رفتارها را مغایر با دین میپندارند. بنابر این نمیتوان گفت که علما و بزرگان دین نسبت به دین خدا بی مبالات هستند و تنها این شخص وسواسی است که مقید به دیانت است. بنابراین پس از این که فرد وسواسی فهمید که رفتارهای او نه از سر دینداری است بلکه ناشی از نوعی بیماری و القائات شیطانی است جهت اصلاح وارد عمل شود.