بسیاری از نوجوانان و جوانان علاقهمندان به نویسندگی هستند و ذوق نوشتن در آنها وجود دارد، اما شاید ندانند برای نویسنده شدن به ملاکهایی باید داشته باشند و چه معیارهایی را در خود تقویت کنند. مراحل آفرینش و تولید یک متن داستانی مهارتی است که نویسندگان نوپا باید آن را فرا بگیرند. برای بررسی این ملاکها و نگاهی که نوجوانان و جوانان باید به نوشتن داشته باشند پای صحبت یکی از نویسندگان اصفهانی نشستهایم که تا کنون بیش از ۱۰۰ اثر از وی به چاپ رسیده است. به بهانه آخرین کتاب حسین حمیدی با نام «روی میز نویسندگی» این گفتگو را بخوانید:
نظرتان راجع به داستان نویسی و خلق یک اثر داستانی چیست؟
به عقیده من داستان نویسی و به نوعی نویسندگی یک مهارت فردی خدادادی و بخشی از آن هم اکتسابی است که میتواند آثار تکان دهندهای در زندگی خوانندگان آثار داستانی داشته باشد.
اولین گام برای نویسنده شدن چیست؟
من معتقدم که قدم اول برای مهارت در نویسندگی، کسب مهارت در زندگی است. یک نویسنده باید به زندگی انسانها و حتی موجودات دیگر خوب بنگرد تا بتواند با انتخاب شخصیتهای داستانش حلقه ارتباطی میان آنها و خواننده برقرار کند.
نوع نگاه شما به نوشتن چه نوع نگاهی است؟
ما انسانها باید به خواندن و نوشتن احترام بگذاریم و بهترین وقتهایمان را برای خواندن و نوشتن در نظر بگیریم. به هنگام نوشتن داستان باید آن قدر خوب و دقیق و جذاب حرف بزنیم که خودمان را در متن خاطره ببینیم. گاهی حتی باید بارها و بارها دید، و بارها و بارها نوشت تا نتیجه مطلوب در خور شأن خواننده باشد.
به عقیده شما نویسندگان آدمهای متفاوتی هستند؟
از یک زاویه اگر نگاه کنیم باید بگویم که بله. نویسندگان مثل مردم عادی به قضایا، صحنههای حیات و اتفاقات زندگی نگاه نمیکنند، بلکه از عمق مسائل با خبر میشوند و دیدشان همواره موشکافانه است. یک نویسنده هنرمندانه جور دیگری میبیند و در واقع آدمهای پیرامونش را از چشم یک نویسنده میبیند.
ویژگی یک نویسنده خوب چیست؟
یک نویسنده خوب باید یک کتاب خوان و یک داستان خوان خوب باشد. تمام نوشتهها به نوعی به تجربیات نوشتاری میافزاید. یک نویسنده باید بداند که از هر نوشتهای میتوان ایدهای جدید برگرفت. به طور کلی هر داستانی حداقل ارزش یک بار خواندن را دارد.
چگونه یک نویسنده به مرحله پختگی خواهد رسید؟
این را باید دانست که بسیاری از افکار و اعتقادات ما انسانها در میان احساساتمان پنهان است و ممکن است هیچ گاه فرصت ابرازشان را پیدا نکنیم، و این نوشتن است که راهی برای ابراز این احساسات میگشاید. پس هر کس زودتر شروع کند، در بروز این بعد از وجودش زودتر به مراحل بلوغ و پختگی خواهد رسید.
به نظر شما یک نوشته چگونه باید شروع شود؟
یک نوشته همان قدم اول باید مخاطب را جذب خود کند، دقیقا مثل یک آهن ربا، چرا که جذابیت ابتدایی در یک داستان خواننده را تا پایان نوشته با متن همراه میکند.
لطفا بفرمایید چطور اثر یک نویسنده و یا داستان یک داستان نویس ماندگار خواهد شد؟
مهمترین رکن در ماندگاری آثار مکتوب آن است که آن اثر اعم از داستان و غیر داستان دارای روح باشد و با مخاطب خود ارتباط عمیق برقرار کند. البته استفاده مناسب از بهترین کلمات و جمله بندیهای درست و روانی قلم نیز تاثیر بسزایی در مانایی آثار مکتوب دارد.
نویسنده ماهر از هر کلمه در جای خود استفاده میکند. حتی از کلمات هم معنا هم در جای مناسب خود باید استفاده کرد. باید دانست که شیوههای متفاوت بیان یک کلمه و حتی حروفی که در ترکیب یک کلمه و کلماتی که در ترکیب یک جمله استفاده میشوند و نیز بالا بودن دایره لغات و گستره واژگانی هم میتواند معیارهایی برای انتخاب یک متن خوب باشند.
مراحل آفرینش و تولید یک متن داستانی چیست؟
برای خلق کردن و نوشتن یک داستان باید مراحلی به ترتیب طی شود. ابتدا داشتن موضوعی مناسب برای داستان لازم است، سپس طراحی و چیدمان اتفاقات در داستان، پس از آن پرداختن به تک تک افراد موثر در داستان و به اصطلاح شخصیت پردازی کردن و در نهایت نوشتن داستان و قلم فرسایی.
نظرتان در مورد نقد آثار دیگران چیست؟
نقد آثار دیگران و یا نقد دیگران در مورد آثار شما به مثابه چکش کاری است، اسلوب و استخوان نوشته را مستحکمتر و مقاومتر میکند. عکس العمل خوانندگان آثارتان را تحلیل و بررسی کنید و از دل واکنشها دنیایی از نکات را برداشت کنید و از آنها درس بگیرید. البته این را هم بدانید که شما اولین و بهترین منتقد اثر خودتان هستید.
آخرین توصیه شما به افرادی که در ابتدای مسیر نویسندگی و داستان نویسی هستند چیست؟
توصیه میکنم پس از یادگیری اصول اولیه نگارش و داستان نویسی دیگر خودتان را معطل نکنید و بدون معطلی شروع به نوشتن کنید. بدون واهمه و از دست دادن فرصت نوشتن را آغاز کنید و بنویسید و بنویسید و بنویسید.
آیا در زمینه نویسندگی آثاری به چاپ رساندهاید؟
باید عرض بکنم که تاکنون بیش از ۱۰۰ جلد کتاب از حقیر به چاپ رسیده است، ولی در زمینه نویسندگی و مهارت نوشتن کتاب «روی میز نویسندگی» اولین کتاب من است که به تازگی چاپ شده و شامل اصول اولیه نویسندگی و داستان نویسی است.کتابی که به هر نویسنده مبتدی توصیه میشود که آن را روی میز نویسندگی خود داشته باشد.
این کتاب برای چه قشر و گروه سنی مناسب است؟
کتاب مذکور برای تمامی ردههای سنی قابل استفاده است، اما بیشتر مناسب برای قشر جوان و نوجوان است.
کتاب از چه فصلهایی تشکیل شده و مهمترین محورهای آن چیست؟
این کتاب بدون فصل بندی متعدد و دشواری در نگارش طراحی شده و از ابتدا بدون تکلف، اصولی که هر نویسنده تازه کار بدان نیاز دارد را تبیین و توصیف کرده است. تقریبا ۶۳ اصل نویسندگی در این کتاب بیان شده است.
علاقهمندان چگونه نسبت به تهیه این کتاب میتوانند اقدام کنند.
علاقهمندان میتوانند با مراجعه به خانه فرهنگ و کتابخانه ابوالفرج اصفهانی در میدان لاله، این کتاب را تهیه کنند.