بیش از یک دهه است که روز جهانی فلج اطفال توسط Rotary International برای بزرگداشت تولد Jonas Salk، محقق پزشکی که اولین تیم تولید واکسن علیه فلج اطفال را راه اندازی کرد، نام گذاری شده است.

وی واکسن ویروس فلج اطفال غیر فعال را تولید کرد که در سال ۱۹۵۵ مورد استفاده قرار گرفت و پس از آن آلبرت سابین واکسن فلج اطفال خوراکی را تولید کرد که در سال ۱۹۶۱ مورد استفاده قرار گرفت.

فلج اطفال یا پولیومیلیت نوعی بیماری است که سلول‌های نخاع را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بیماری فلج اطفال مدت‌ها است که از طریق واکسینه شدن در بسیاری از کشور‌های دنیا ریشه کن شده است؛ اما این بیماری در برخی از کشور‌ها مانند افغانستان و پاکستان هنوز وجود دارد.

هیچ درمانی برای این عارضه وجود ندارد و فقط می‌توان با واکسن از وقوع آن پیشگیری کرد.

– فلج اطفال (پولیومیلیت) عموما کودکان زیر پنج سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
– از هر ۲۰۰ مورد ابتلا به عفونت، یک مورد منجر به فلج غیر قابل بازگشت می‌شود و از این میان ۵ تا ۱۰ درصد به دلیل ضعف عضلات تنفسی، جان خود را از دست می‌دهند.
– موارد گزارش شده در سال ۱۹۸۸ میلادی حدود ۳۵۰ هزار نفر بود که در سال ۲۰۱۸ میلادی با بیش از ۹۹ درصد کاهش، به ۳۳ نفر رسید.
– تا زمانی که یک کودک مبتلا به فلج اطفال وجود داشته باشد، کودکان تمام کشورها در معرض خطر ابتلا قرار دارند.
–  ریشه کن نشدن فلج اطفال در چند منطقه باقی مانده، می‌تواند به ابتلای ۲۰۰ هزار کودک در سال منجر شود و پس از ۱۰ سال، این بیماری تمام جهان را فرا می‌گیرد.
– در اکثر کشورهای جهان، سیستم‌های نظارتی و ایمن‌سازی موثر برای مقابله با سایر بیماری‌های عفونی انجام شده است.
– هیچ درمانی برای فلج اطفال وجود ندارد و تنها راه مقابله پیشگیری است که با چند نوبت واکیسناسیون انجام می‌شود.

ویروس فلج اطفال چگونه در بدن عمل می کند

ویروس فلج اطفال پس از آن که وارد بدن شود، ابتدا در گلو تکثیر پیدا می کند. سپس این ویروس از طریق گردش خون یا مایع لنفاف به نخاع می رسد.

اگر ویروس فلج اطفال به نخاع برسد به سلول های نخاع آسیب وارد می کند و همین امر سبب می شود کودک با مشکلات شدیدی در راه رفتن مواجه شود. ۷ تا ۱۴ روز طول می کشد تا ویروس علائم خود را در بدن نشان دهد.

علائم اولیه ابتلا به این بیماری همانند بیماری آنفولانزا است. تب، استفراغ، سردرد، سرگیجه، درد شدید، گرفتگی عضلات کمر و گردن از جمله نشانه های اولیه ابتلا به بیماری فلج اطفال هستند. سپس یک هفته طول می کشد تا علائم ویژه بروز پیدا کنند.

این علائم عبارتند از دردهای شدید عضلانی، اسپاسم شدید عضلات و مشکلات در بلع. اگر کودک در برابر بیماری فلج اطفال واکسینه نشود، یا به شهرهایی برده شود که خطر این بیماری وجود داشته باشد، احتمال ابتلای کودک به این بیماری بسیار بالا می رود.

درمان بیماری فلج اطفال چگونه است؟

متخصصان با بررسی ترشحات گلو، مدفوع، مایع نخاع و یا میزان آنتی بادی های بدن می توانند ابتلا به این بیماری را تشخیص دهند.

اگر کودک به بیماری فلج اطفال دچار شده باشد، مصرف آنتی بیوتیک آغاز می شود. همچنین کمپرس آب گرم برای کاهش دردهای عضلانی کودکان مورد استفاده قرار می گیرد.

پزشکان استفاده از کفش های مخصوص را برای جلوگیری از بدشکل شدن پاها توصیه می کنند. اگر ویروس فلج اطفال نخاع را درگیر نکرده باشد معمولا بهبودی کامل حاصل می شود.

اگر نخاع درگیر شده باشد، بیمار فلج می شود و توانایی حرکت را برای همیشه از دست می دهد. گاهی شدت این بیماری به حدی شدید است که بیمار حتی نمی تواند غذا بخورد. همین امر سبب می شود که کودک جان خود را از دست بدهد.