زغال‌گیری از درخت بلوط به چه قیمت؟
مسئول بخش تحقیقات منابع‌طبیعی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی چهارمحال و بختیاری گفت: یکی از خطرات تهدیدکننده درختان بلوط تامین سوخت با استفاده از برداشت چوب و زغال‌گیری است.
یعقوب ایرانمنش گفت: جنگل‌های نواحی زاگرس وسعتی حدود ۵.۵ میلیون هکتار دارند و با قدمت ۵ هزار و ۵۰۰ ساله با گونه غالب بلوط ایرانی در ۱۱ استان کشور پراکنده هستند و یکی از گسترده‌ترین رویشگاه‌های گیاهی کشور محسوب می‌شوند.
وی افزود: اگرچه جنگل‌های زاگرس مانند جنگل‌های شمال کشور اقتصادی نیستند، اما خدمات اکوسیستمی بسیار متنوعی همچون حفاظت از خاک، تولید آب، تولید اکسیژن، کنترل سیلاب، حفظ حیات وحش، تعدیل دما و کاهش گاز‌های گلخانه‌ای را برای حیات جوامع بشری ارائه می‌دهند که قابل تبدیل به پول نیستند.
بیشتر بخوانید
دانشیار منابع طبیعی مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری اضافه کرد: جنگل‌های زاگرس حدود یک سوم جمعیت کشور را در خود جای داده و زندگی حدود یک میلیون نفر از مردم این مناطق به صورت مستقیم با این جنگل‌ها گره خورده است.
وی ادامه داد: با توجه به مسائل اجتماعی موجود در این جنگل‌ها، تنش‌ها و دخالت‌های فراوانی از طرف جوامع انسانی وارد شده، یعنی مردم به واسطه ارتباط مستقیم با جنگل‌های زاگرس، دخالت‌های تخریبی فراوانی همچون چرای دام، برداشت محصولات فرعی از جنگل، تامین سوخت و. دارند، طبق آمار‌های ارائه شده، جنگل‌های زاگرس محل تامین سوخت حدود ۸۰ درصد از جمعیت عشایری کشور و تمام روستا‌های داخل جنگل است.
ایرانمنش گفت: براساس طبقه‌بندی‌های صورت گرفته ۹ گونه بلوط در این جنگل‌ها پراکنده‌اند و گونه بلوط ایرانی جزو گونه شاخص و غالب منطقه و استان به شمار می‌رود، بنابراین اگر این گونه به دلایل مختلف مورد تهدید قرار گیرد، هویت اصلی این جنگل‌ها به خطر می‌افتد.
مسئول بخش تحقیقات منابع طبیعی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری بیان کرد: در سال‌های اخیر فشار‌های متعدد و مضاعفی از جمله خشکیدگی بلوط، کوبیدگی خاک، از بین رفتن زادآوری، حذف تجدید حیات در رویشگاه‌های بلوط و ... موجب به خطر افتادن این اکوسیستم شده است.
وی با بیان اینکه یکی از خطرات تهدیدکننده درختان بلوط تامین سوخت و زغال‌گیری است، تصریح کرد: با توجه به اینکه جنگل‌های زاگرس جنگل‌هایی هستند که مسائل اقتصادی و اجتماعی در آن‌ها بسیار شدیدتر از سایر جنگل‌های کشور بوده و معیشت مردم به جنگل وابسته شده است، روستاییانی که در جنگل زندگی می‌کنند مجبورند نیاز خود را از جنگل تامین کنند، یعنی به دلیل تامین نشدن معیشت مردم مناطق جنگلی، همچنان وابستگی مردم به جنگل باقی مانده است.
ایرانمنش تاکید کرد: اگر بتوان وابستگی مردم را به جنگل کاهش داده و اشتغال مناسب برای آن‌ها ایجاد کرد، می‌توان فشار بر جنگل را کاهش داد، یعنی با برنامه‌ریزی دولت در زمینه ایجاد اشتغال‌های مولد می‌توان به کاهش وابستگی به جنگل و کاهش تخریب کمک کرد.
دانشیار منابع طبیعی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری در خصوص فرهنگ‌سازی میان مردم به منظور حفظ و حراست از منابع جنگلی، توضیح داد: متاسفانه مردم نسبت به خدمات جنگل آگاهی کافی ندارند که لازم است خدمات جنگل به مردم شناسانده شود و به حفظ آن ترغیب شوند تا به راحتی اقدام به قطع درخت نکنند.
وی یادآور شد: در بسیاری از مناطق جنگلی کشور همچنان سوخت‌رسانی انجام نمی‌شود و جمعیت عشایری و روستاییان جنگل‌نشین ناچارند برای تامین سوخت از چوب درختان جنگلی استفاده کنند، بنابراین تجمیع خانوار‌های جنگل‌نشین و انتقال منابع سوختی به آن‌ها می‌تواند وابستگی به چوب گونه‌های جنگلی را کاهش دهد، البته در بسیاری از روستا‌های مناطق جنگلی چهارمحال و بختیاری گازرسانی انجام شده یا منابع سوختی در اختیار مردم قرار گرفته که به صورت محسوس میزان برداشت از جنگل کاهش یافته است.
ایرانمنش با تاکید بر اینکه به دلیل قیمت زغال بلوط قاچاق آن به راحتی انجام می‌شود، گفت: بلوط گونه کند رشدی است و چوب متراکم و زغال باکیفیتی تولید می‌کند، از طرفی تبدیل این درخت با ارزش به زغال روند بسیار سریعی پیدا کرده و به یک کالای قاچاق تبدیل شده که این نشان از کم بودن عوامل بازدارنده در این زمینه است، یعنی قوانین برخورد با قاچاق چوب بازدارنده نیست و موجب می‌شود افراد سودجو به تولید و قاچاق زغال بلوط روی آورند.
وی تاکیدکرد: اگر جریمه‌های سنگین برای قاچاق چوب و سود کلان ناشی از تولید زغال وضع نشود قطع و تخریب جنگل همچنان ادامه خواهد یافت.
