گیاهان برای رشد بهتر نیاز به تغذیه دارند؛ برای این منظور کود‌های مختلفی تولید شده که شاخص‌ترین آن کود‌های شیمیایی است که اگرچه به رشد و نمو گیاهان و محصولات کشاورزی کمک می‌کند، اما کم ضرر هم نیست.

نظر به همین مسئله در سال‌های اخیر تلاش شده به همت متخصصان زیست فناوری و ... نوع جدیدی از کود‌ها و شیوه‌های جدیدی برای تغذیه گیاهان به کار گرفته شود که سازگاری بیشتری با محیط زیست و سلامت انسان‌ها داشته باشد. در همین مسیر، جمعی از پژوهشگران در اصفهان با استفاده از مواد گیاهی و ضایعات محصولات کشاورزی، نوعی کارت تغذیه کننده برای گیاهان آپارتمانی و گل‌های زینتی تولید کرده اند که خاصیت تجزیه پذیری بالایی دارد و پس از دفن شدن به کود بیولوژیکی تبدیل می‌شود.

تبدیل یک چهارم محصولات زراعی و باغی به ضایعات

حسین کشفی مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: طبق برآورد‌ها ۲۰ تا ۲۵ درصد از محصولات باغی و زراعی استان به ضایعات تبدیل و سبب آلایندگی زیست محیطی می‌شود.

او در توضیح عوامل ایجاد ضایعات کشاورزی گفت: تنظیم نکردن دستگاه برداشت که سبب ریزش مقداری از محصول می‌شود، حمل و نقل نامناسب و چگونگی نگهداری محصولات از عوامل ایجاد ضایعات کشاورزی است.

برای کاهش این ضایعات و تبدیل آن‌ها به موادی سودمند تاکنون ایده‌های مختلفی ارائه و طرح‌هایی هم اجرا شده که یکی از آن‌ها حاصل تلاش شماری از پژوهشگران یک شرکت دانش بنیان مستقر در اصفهان است.

تولید کارت‌های تغذیه با دانش زیست فناوری

زینت همت سرپرست مرکز رشد شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: یکی از شرکت‌های مستقر در این شهرک، کار خود را با ایده تولید کارت‌های هوشمند تغذیه کننده خاک برای گیاهان آپارتمانی و گل‌های زینتی شروع کرد.

او ادامه داد: این شرکت با بهره گیری از متخصصان کشاورزی و زیست فناوری موفق به تولید نمونه اولیه و پس از آن تجاری سازی محصولش شد.
به گفته سرپرست مرکز رشد شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، این شرکت دانش بنیان با بهره گیری از خدمات مشاوره توانست بازاریابی مناسبی داشته و محصولش را به مشتریانی در سراسر کشور عرضه کند.

گلخانه داران، راضی از کارت‌های تغذیه

آقای امینی یکی از گلخانه داران اصفهانی است که مدتی است از کارت تغذیه هوشمند گیاهان استفاده می‌کند. از او در مورد کاربرد این محصول و تجربه استفاده از آن سوال کردم که گفت: قبل از آشنایی با این محصول از کود شیمیایی استفاده می‌کردم.

این گلخانه دار ادامه داد: با وجود استفاده از کود‌های شیمیایی، گلبرگ‌های گل هایم زرد می‌شد و رشد و گلدهی آن کم بود.

امینی گفت: اما زمانی که استفاده از این کارت را شروع کردم، گلبرگ‌ها سبز، گل‌ها شاداب‌تر و رشدشان بهتر شد.

آقای سعیدی هم که به تازگی به جمع استفاده کنندگان از کارت‌های تغذیه هوشمند اضافه شده معتقد است: این محصول دانش بنیان، تمام عناصر موردنیاز گیاه را دارد.

او تجزیه پذیری را مزیت دیگر این کارت‌ها می‌داند و می‌گوید: در واقع گیاه هم به کمک این کارت‌ها مواد غذایی مورد نیاز خود را به دست می‌آورد و هم بعد از تخریب آن‌ها از مواد تشکیل دهنده آن به عنوان کود استفاده می‌کند.

تغذیه هوشمند خاک گیاهان آپارتمانی و گل‌های زینتی

داود قاراخانی مدیرعامل شرکت دانش بنیان تولیدکننده کارت هوشمند تغذیه گیاهان به خبرنگار ما گفت: با جمعی از کارشناسان رشته‌های کشاورزی، شیمی و زیست فناوری موفق به تولید کارت‌های هوشمند تغذیه کننده خاک برای گیاهان آپارتمانی و گل‌های زینتی شدیم.

او با بیان اینکه این محصول در سامانه ارزیابی فناوری ایران موفق به دریافت گرید ۸ و ۹ شد افزود: این کارت که از مواد گیاهی و ضایعات محصولات کشاورزی تولید شده، تغذیه کننده رشد رویشی، تغذیه کننده رشد زایشی و حفظ کننده گل‌های شاخه بریده است.

به گفته این پژوهشگر، این کارت تجزیه پذیری بالایی دارد و پس از دفن درخاک محیطی غنی از مواد آلی در اطراف ریشه گیاه ایجاد می‌کند و به عنوان کودی زیستی سبب رشد سریع گیاه می‌شود.

فرمولاسیون و شیوه ساخت متفاوت کارت تغذیه خاک

قاراخانی، گام ابتکاری این کارت را فرمولاسیون و روش ساخت آن دانست و گفت: گیاهان برای کامل کردن چرخه حیات خود به هفده عنصر نیاز دارند که این عناصر را بر حسب غلظت نسبی که در بافت‌های گیاهی یافت می‌شود به دو دسته کلی ماکرو (کلان) و میکرو (ریز مغذی) تقسیم بندی می‌کنند.

او ادامه داد: گیاه عناصر مورد نیازش را از طریق ریشه‌ها یا برگ‌ها به شکل‌های مختلفی جذب می‌کند، اما تا حد خاصی این کار انجام می‌شود، چون اگر بیشتر باشد باعث مسمومیت گیاه خواهد شد.

این پژوهشگر توضیح داد از سوی دیگر اگر غلظت این عناصر کم باشد، گیاه ضعیف می‌شود و علائم کمبود در آن مشاهده می‌شود که باید با کوددهی جبران شود.

قاراخانی، آلودگی‌های زیست محیطی همچنین ایجاد حساسیت تنفسی یا پوستی را از معایب کود‌های شیمیایی بیان و اضافه کرد: مشکل دیگر بوی بد و آزاردهنده برخی کود‌ها در محیط بسته خانه است.

چگونگی استفاده از کارت تغذیه کننده خاک

او در مورد چگونگی استفاده از کارت‌های تغذیه خاک گفت: هر دو هفته تا یک ماه، باید یک کارت ۵ سانتیمتر مربعی در عمق یک سانتیمتری خاک قرار داد و تا ارتفاع یک سانتیمتر آن را خاک پوشاند.

مدیرعامل شرکت تولیدکننده کارت هوشمند تغذیه گیاهان گفت: در هر بسته هفت عدد کارت قرار دارد و این بسته‌ها نیز خود در یک بسته بندی چهارده تایی قرار می‌گیرند و آن را می‌توان در بازار گل و گیاه همدانیان اصفهان با قیمت ۳۰ هزار تومان تهیه کرد.

قاراخانی یادآور شد: این کارت‌ها پس از آبیاری به سرعت تجزیه می‌شود و عناصر موجود در آن محیط خاک را غنی می‌کند و از طریق ریشه جذب گیاه می‌شود.

او که شرکتش مشتری‌هایی از کشور‌های حاشیه خلیج فارس و حتی دانمارک و هلند دارد گفت: برای صادرات محصولمان نیازمند حمایت و همکاری مسئولان هستیم.

سالیانه یک میلیون عدد کارت هوشمند تغذیه کننده خاک در این شرکت دانش بنیان تولید می‌شود. این تولید بر مبنای طرحی است که هدف آن کاهش ضایعات کشاورزی، تغذیه بهتر گیاهان آپارتمانی و گل‌های زینتی و کاهش مخاطرات استفاده از کود‌های شیمیایی است. اهدافی که برای جوامع بسیاری دستیابی به آن‌ها مهم است.

گزارش از معصومه اکبری