کلاهبرداری‌های اینترنتی که مهمترین و شایع‌ترین آن با نام فیشینگ شناخته می‌شود، بعضا مشکلاتی را برای خریداران اینترنتی کالا و خدمات به وجود آورده است. این مشکلات با وجود پیچیدگی ظاهری به سادگی و با رعایت برخی نکات امنیتی قابل پیشگیری هستند.

یکی از دلایل مهم این مسئله، عدم آگاهی افراد و اعتماد بی جا به افراد غریبه است.

در همین راستا، ضروری است، همه اشخاص در فضای مجازی و در اینترنت با احتیاط عمل کنند و با شناخت قوانین و افزایش اطلاعات در حوزه دیجیتال، از تحقق جرائمی مانند کلاهبرداری رایانه‌ای پیشگیری کرده و یا در صورت وقوع بتوانند شکایت خود را ثبت و پیگیری کنند.

بر اساس اعلام معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه، در دنیای امروز اینترنت و فضای مجازی نقش بسیار گسترده‌ای در زندگی روزمره ما دارد. این گستردگی در کنار مزایایی که برای ما دارد، گاهی زمینه‌های بروز جرائمی را فراهم می‌کند که تا امروز سابقه نداشته است. یکی از جرائمی که در فضای مجازی رو به گسترش است جرم «کلاهبرداری رایانه‌ای» است.

ماده ۷۴۱ قانون مجازات اسلامی کلاهبرداری رایانه‌ای را این گونه تعریف کرده است: «هر کس به طور غیر مجاز از سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده‌ها یا مختل کردن سامانه‌ها وجه، مال یا منفعت یا خدمات و امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند مرتکب جرم کلاهبرداری رایانه‌ای شده است.»

کلاهبرداری اینترنتی

مصادیق جرم کلاهبرداری رایانه‌ای در فضای مجازی مانند به دست آوردن مال یا دادن برنامه مخفیانه به رایانه یا از طریق تقلب در سیستم رایانه‌ای یا فریب و اغوای کاربران در فضای مجازی است.

روش‌های کلاهبرداری رایانه‌ای از طریق فروشگاه رایانه‌ای جعلی، فرستادن پیامک یا هک اطلاعات شخصی یا استفاده از دامنه‌های تجاری سرقتی و ... است.

نحوه شکایت از جرم کلاهبرداری رایانه‌ای مراجعه به دادسرای جرایم رایانه‌ای و یا سایت رایانه‌ای پلیس فتا است. مطابق قانون فرد مجرم علاوه بر رد مال به صاحب آن، به حبس یا جزای نقدی محکوم می‌شود.

شکایت از جرم کلاهبرداری اینترنتی از طریق مراجعه به دادسرای جرایم رایانه‌ای و یا سایت رایانه‌ای پلیس فتا امکان پذیر است.منظور از درگاه پرداخت بانکی مجاز آن است که در آن مشتریان بعد از سفارش و تکمیل سبد خرید خود در فروشگاه تجاری آنلاین اقدام به پرداخت هزینه کنند که این امر به دو شیوه مستقیم و غیرمستقیم انجام می شود.

در شیوه مستقیم پول بدون کارمزد به طور مستقیم وارد حساب می‌شود، ولی در غیرمستقیم با واسطه و گذشت مدت زمان و دریافت کارمزد انجام می شود.

در کلاهبرداری‌های رایج اینترنتی ملاحظه می‌شود که مجرمین با ایجاد درگاه بانکی جعلی و غیر واقعی پس از کسب اطلاعات بانکی شما مستقیماً وارد حسابتان می‌شوند و آن را خالی می‌کنند که از این حیث لازم است تا قبل از پرداخت وجه از طریق درگاه‌های بانکی از اصالت آن‌ها مطمئن شویم و به توصیه‌های بانک مرکزی در خصوص نحوه‌ی تشخیص درگاه‌های بانکی مجاز دقت کنیم.

در خصوص سایت‌های غیرمجاز فروش نیز لازم است تا قبل از پرداخت الکترونیکی بررسی کنیم که آیا سایتی که در حال خریداری هستیم، همان سایت کالای مورد نظر ما است یا خیر؟ چون غالباً برخی سایت‌های غیرمجاز با ایجاد تشابه در لوگو یا علامت و نام تجاری برند کالای مورد نظر و جعل آن‌ها مبادرت به فروش کالا یا ارائه خدمات می‌ کنند و از این حیث با فریب و اغوا کردن خریدار این طور وانمود می‌ کنند که شما کالای مورد نظرتان را دقیقاً از همان سایت مورد نظرتان خرید می‌کنید. در حالی که در این گونه موارد در دام کلاهبردارانی گرفتار شده ایم که نسبت به ارسال کالای غیر واقعی و یا غالباً عدم ارسال کالا پس از پرداخت اینترنتی، اقدام می‌ کنند.

بنابراین لازم است تا قبل از هر پرداخت اینترنتی از مجاز بودن درگاه بانکی الکترونیکی و معتبر بودن سایت کالای مورد خریداری و فریبنده نبودن تبلیغات کالای مورد نظر اطمینان حاصل کنیم.