دو مطالعه در مقیاس بزرگ، مصرف بیش از حد «غذا‌های فرآوری شده» را با افزایش خطر ابتلا به تعدادی از بیماری‌ها از جمله چاقی، سرطان، بیماری‌های قلبی عروقی، مرگ زودرس و موارد دیگر مرتبط می‌دانند.

نویسندگان مواد غذایی فوق فرآوری شده را اینگونه تعریف کردند: «فرمولاسیون‌های صنعتی ساخته شده به طور کامل یا بیشتر از مواد استخراج شده از غذا‌ها (روغن ها، چربی‌ها، قند، نشاسته و پروتئین‌ها)، مشتق شده از مواد غذایی (چربی‌های هیدروژنه و نشاسته اصلاح شده)، یا سنتز شده در آزمایشگاه‌ها از بستر‌های غذایی یا سایر منابع ارگانیک (افزایش دهنده طعم، رنگ‌ها و چندین افزودنی غذایی که برای خوش طعم کردن محصول استفاده می‌شود). این تعریف بر اساس سیستم طبقه بندی مواد غذایی NOVA است. مقاله منتشر شده در ۳۱ آگوست در مجله پزشکی (BMJ) شامل دو مطالعه است که یکی در آمریکا و دیگری در انگلیس انجام شده است.

مطالعه ایالتی روی ۲۰۰۰۰۰ نفر (۵۹۹۰۷ زن و ۴۶۳۴۱ مرد) تا ۲۸ سال مورد بررسی قرار گرفت. هر شرکت‌کننده در مطالعه، پرسشنامه‌ای را هر چهار سال یک بار تکمیل می‌کرد که تعداد دفعات مصرف حدود ۱۳۰ غذای مختلف را فهرست می‌کرد. بررسی‌های طولانی‌مدت نشان داد بین غذا‌های فوق فرآوری شده و سرطان روده بزرگ در مردان ارتباط وجود دارد، اما برای زنان این تهدید کمتر بود. مردانی که در بالاترین پنجک مصرف مواد غذایی فوق فرآوری شده بودند، ۲۹ درصد بیشتر از مردانی که در کمترین چندک قرار داشتند، در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ بودند. نتایج مطالعه ایتالیایی خطرات مشابهی را در غذا‌های فوق فرآوری شده نشان داد.

دلایل تفاوت بین جنسیت هنوز مشخص نیست

فانگ ژانگ، یکی از نویسندگان ارشد، اپیدمیولوژیست سرطان و رئیس موقت بخش اپیدمیولوژی تغذیه و علوم داده در مدرسه فریدمن، گفت: ما یک ارتباط معکوس بین غذا‌های لبنی فوق فرآوری شده مانند ماست و خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در میان زنان مشاهده کردیم.

مینگ یانگ سانگ، یکی دیگر از محققان این مطالعه از دانشگاه هاروارد افزود: «تحقیقات بیشتر باید مشخص شود که آیا تفاوت جنسی واقعی در این ارتباط وجود دارد یا اینکه آیا یافته‌های بیهوده در زنان در این مطالعه صرفا به دلیل شانس یا برخی عوامل مخدوش‌کننده کنترل‌نشده دیگر در زنان بوده است.»

مجموعه گسترده‌ای از تحقیقات، گوشت‌های فرآوری شده را با خطر بالای سرطان روده در مردان و زنان مرتبط دانسته‌اند. این ارتباط حتی زمانی که عواملی مانند کیفیت رژیم غذایی و شاخص توده بدن را در نظر گرفت، باقی ماند. این مطالعه جدید نشان داد همه انواع غذا‌های فوق فرآوری شده، نه فقط گوشت، تا حدی در این امر نقش دارند.

لو وانگ، نویسنده اصلی این مطالعه و عضو فوق دکتری در دانشکده علوم و سیاست تغذیه فریدمن در تافتس، در نشستی مطبوعاتی گفت: ما با این فکر شروع کردیم که سرطان کولورکتال می‌تواند در مقایسه با سایر انواع سرطان، بیشترین تاثیر را از رژیم غذایی داشته باشد. گوشت‌های فرآوری شده، که بیشتر آن‌ها در دسته غذا‌های فوق فرآوری شده قرار می‌گیرند، یک عامل خطر قوی برای سرطان روده بزرگ هستند. غذا‌های فوق فرآوری شده همچنین دارای قند‌های افزوده بالا و فیبر کم هستند که به افزایش وزن و چاقی کمک می‌کند و چاقی یک عامل خطر ثابت برای سرطان روده بزرگ است.

بیشتر بخوانید 

• نشانه‌های سرایت سرطان روده به استخوان‌ها

محققان توصیه می‌کنند که برای کاهش خطر، غذا‌های فوق فرآوری شده با غذا‌های فرآوری نشده یا حداقل فرآوری شده جایگزین شوند.

ماریالائورا بوناچیو، اپیدمیولوژیست و از محققان این مطالعه می‌گوید: «نتایج ما تایید می‌کند مصرف غذا‌های فاقد مواد مغذی یا غذا‌های فوق فرآوری شده به طور مستقل خطر مرگ و میر به ویژه بر اثر بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهد.

به گفته بوناچیو، هنگامی که تیم این دو نوع غذا را با هم مقایسه کردند تا متوجه شوند که کدام غذا بیشترین سهم را دارد،  دریافتند که غذا‌های فوق فرآوری شده برای تعیین خطر مرگ و میر بسیار مهم هستند. این نشان می‌دهد که افزایش خطر مرگ و میر مستقیما یا منحصرا به دلیل کیفیت ضعیف تغذیه‌ای برخی محصولات نیست، بلکه به این دلیل است که این غذا‌ها عمدتا فرآوری شده هستند.

منبع: popsci