قرار است مذاکرات صلح اواخر همین ماه در چاد برگزار شود. این درحالیست که دوشنبه گذشته توافقنامه صلحی میان دولت چاد و گروه‌های شورشی به امضا رسید که به موجب آن ظاهراً قرار است دو طرف برخی موارد از جمله کنار گذاشتن نزاع‌ها را رعایت کنند.

اما این توافقنامه برای غربی‌ها به ویژه آمریکا و فرانسه که سالهاست به دنبال باز کردن مسیری برای خود در کشور‌های ساحل آفریقا هستند چه منفعتی دارد.

منابع طبیعی چاد و اهمیت اقتصادی آن

چاد از لحاظ وسعت جغرافیایی در لیست ۳۰ کشور بزرگ جهان طبقه بندی می‌شود. این کشور دارای صحرا‌ها و بیابان‌های وسیع است و یکی از کشور‌های بزرگ و مهم در آفریقا از لحاظ دارا بودن منابع نفتی است. پنبه، احشام و نفت از محصولاتی هستند که بیشترین سهم از صادرات را به خود اختصاص می‌دهند. بیشترین میزان صادرات چاد به کشور آمریکاست که در سال‌های اخیر روندی رو به رشد داشته است. معادن طلا در چاد زیاد است و بیشترین آن‌ها در بخش شمالی این کشور کشف شده است. هر ساله درگیری‌های خونین زیادی میان معدنچیان و افراد سودجو برای به غارت بردن طلا‌ صورت می‌گیرد. نفت و طلا در کشور بیابانی و پهناور چاد اهمیت ویژه‌ای دارد و اقتصاد این کشور در یک دهه اخیر به دلیل افزایش صادرات این دو محصول رشد قابل توجهی داشته است.

نزاع در ساحل آفریقا؛ بهانه‌ای برای حضور پررنگ غربی‌ها در منطقه

در این میان نباید فراموش کرد که منطقه ساحل آفریقا که میان صحرای بزرگ آفریقا و کشور سودان واقع شده یکی از مناطق تحت نزاع در دهه‌های اخیر بوده است که البته این مسئله توجه بسیاری از غربی‌ها را به خود جلب کرده است و همواره به دنبال راهی برای نفوذ به این منطقه بوده اند.

امانوئل مکرون در تاریخ ۱۳ ژوئیه همزمان با خروج نیرو‌های فرانسوی از مالی به ناگاه از ضرورت افزایش کمک‌های نظامی این کشور و نیز حضور با کیفیت نیرو‌های نظامی فرانسه در چاد سخن به میان آورد. رییس جمهور فرانسه در سخنانی اعلام کرد حاضر است کمک‌های مالی کشورش به چاد را افزایش دهد و برای پایان دادن به نزاع‌های داخلی به تقویت ارتش چاد بپردازد.

در این سخنرانی مکرون همچنین بر لزوم همکاری‌های جدی سایر اعضای اتحادیه اروپا در منطقه ساحل آفریقا تاکیده کرده و گفته کشور‌های اروپایی نباید ساحل آفریقا را تنها بگذارند و در بحران‌های سیاسی و اجتماعی باید همراه آن‌ها باشند.

بسیاری می‌گویند در سال‌های اخیر مالی از لحاظ سیاسی و اقتصادی اهمیت خود را در نزد غربی‌ها از دست داده است چراکه در این سال‌ها آن‌ها تا جای ممکن از منابع و پتانسیل‌های این کشور آفریقایی بهره برده اند و حالا جایگزینی بهتر برای آن یافته اند. جایگزینی که ظرفیت‌های زیادی از لحاظ اقتصادی دارد و در سال‌های گذشته نشان داده به دلیل کشف معادن طلا و ذخایر نفتی توانسته به توسعه چشمگیری از نظر اقتصادی دست یابد. حالا چاد قرار است جای خالی مالی را برای غربی‌ها به ویژه آمریکا و فرانسه پر کند. این کشور‌ها در پس زمینه کمک‌های به ظاهر نظامی خود و مستقر کردن نیرو‌های نظامی در این کشور به بهانه نزاع میان گروه‌های شورشی و برخی طرف‌های دولتی به دنبال ردپایی برای حضور محکم و پایدار خود در منطقه و تسلط بر منابع آن هستند. در سال‌های اخیر کشف معادن مختلف طلا در چاد موجب شده سودجویان زیادی در غالب گردشگر وارد این کشور شوند و نزاغ‌های فراوانی میان نیرو‌های محلی و معدنچیان چادی با این افراد رخ داده است.

توسعه اقتصادی چاد در سال‌های اخیر نظر غربی‌ها و صهیونیست‌ها را به خود جلب کرده است

این منطقه در سال‌های گذشته آن قدر از لحاظ توسعه اقتصادی اهمیت یافته است که حتی رژیم صهیونیستی هم بر آن شده تا حضوری پررنگ در منطقه داشته باشد. تغییر رویکرد سیاسی این رژیم در چاد و تغییر سفیر خود در ماه‌های اخیر در این کشور از ساحل آفریقا می‌تواند نشانی از این اهمیت باشد.

قطر نیز که همواره خود را واسطه‌ای برای حل و فصل اختلافات در این سال‌ها در کشور‌های مختلف نشان داده و هر بار که بحثی در مورد توافقنامه صلح و یا رسیدن به اجماع نظر در موضوعی سیاسی است پای این کشور  عربی هم در میان است، این بار نیز در موضوع چاد خود را به میانجی گری به ظاهر برای حل و فصل اختلافات میان دولت این کشور و نیرو‌های شورشی تبدیل کرده است.

هراس غربی‌ها از زمستان سیاه و بحران سوخت در ماه‌های آتی

حالا در شرایطی که جنگ اوکراین و بحران سیاسی در این کشور و اعمال تحریم‌های یک سویه علیه روسیه در زمینه نفت و گاز اقتصاد اروپا و آمریکا را با رکودی بی سابقه در تاریخ این کشور‌ها مواجه کرده است، غربی‌ها به دنبال جایگزینی مناسب برای انرژی خود هستند و چه جایی بهتر از کشور‌های بزرگ و نفت خیز قاره آفریقا که سرشار از منابع نفتی هستند و سالهاست آمریکا از واردکنندگان اصلی نفت از این کشورهاست.

از طرفی بحران انرژی در ماه‌های باقیمانده تا آغاز فصل سرما و نیز رنگ باختن امید غربی‌ها به کوتاه آمدن مسکو در موضوع اوکراین این هراس را برای آن‌ها ایجاد کرده که باید منتظر زمستانی سخت و استخوان شکن در ماه‌های آینده باشند و حالا هیچ راهی برای آن‌ها نیست جز اینکه خود را برای توسعه امپریالیسم نفتی آماده کنند. سیاستی که در دهه‌های گذشته بیش از هر سیاستی در آمریکا و برخی کشور‌های اروپایی از جمله انگلیس و فرانسه اعمال شده و گسترش حضور به ظاهر نظامی آن‌ها با توجیه حمایت‌های مالی و نظامی و غارت منابع نفتی و طبیعی موید این حکایت است. حالا چاد گزینه مناسبی است تا حداقل برای یه دهه به توسعه این امپریالیسم بپردازند و شکست‌های سیاسی خود در جهان و در نتیجه آن رکود اقتصادی بحرانی در کشورهایشان را از طریق غارت منابع طبیعی این کشور‌ها تامین کنند.

سمیه خلیلی