به طور میانگین برای یزد ۴۰ تا ۶۰ میلی متر بارندگی در طول سال پیش بینی شده، اما در سیل اخیر به مدت ۲ ساعت، ۸۳ میلی متر بارندگی رخ داد.

همه از مونسون سخن می‌گویند سامانه بارشی تابستانه که با رطوبت بالا از سطح اقیانوس‌ها و دریا‌ها وارد کشور شد و گرما و بارش را با خود به همراه داشت، پدیده‌ای که به دلیل تغییرات دمایی رخ داد و نبود پوشش گیاهی مناسب و خشکی بیش از حد زمین سیل‌ها و روان آب‌های خروشانی را در بیشتر نقاط کشور جاری کرد.

کم کاری در دوره‌های پیشین علت اصلی جاری شدن سیل در یزد

به گفته رئیس شورای اسلامی شهر یزد کم کاری در دوره‌های پیشین و میزان بارش باران باعث روان شدن سیل در شهر شد.

سیفی گفت: آب‌هایی از کوه‌های اطراف پارک کوهستان، کوه‌های دهکده مقاومت و کوه‌های دخمه، و بارندگی که در سطح شهر اتفاق افتاده است با ۸۳ میلیمتر و حتی در بعضی نقاط ۹۰ میلیمتر سبب شروع روان آب ها و در ادامه  جاری شدن سیل شد.

باتوجه به اینکه شهر یزد از جهت هندسی، شیب مناسبی برای هدایت آب‌ها نداشته است این روان آبها به محلات شهر نفوذ کرده و سبب آسیب به بافت های مسکونی و تجاری شهر شد.

بی شک این سیلاب‌ها خسارات سنگین جانی و مالی در پی داشت، اما با یزد چه کرد؟

فوت ۶ یزدی بر اثر سیلاب

به گفته سخنگوی سازمان اورژانس استان سیل یزد ۶ نفر  را به کام مرگ کشاند.

سید حسین طباطبایی گفت: یک مورد از این فوتی‌ها در محله اکبرآباد و دیگری در خیابان انقلاب یزد اتفاق افتاده، یک مورد در روستای بنادک سادات، یک مورد مربوط به روستای شواز، یک مورد مربوط به کویر اطراف یزد و مورد آخر نیز در مروست بوده است.

مصدومان سیل که با همت اورژانس امدادرسانی شدند ۱۰ نفر بودند این مطلب را سخنگوی سازمان اورژانس استان یزد می‌گوید و می‌افزاید: این آمار از سوی عوامل اورژانس اعلام شده‌ و آمار امداد و نجات هلال‌احمر هم باید به این تعداد اضافه شود، ولی آمار نهایی را مدیریت بحران و پزشکی قانونی در پایان بحران گزارش خواهد داد.

خسارت میلیاردی سیل به استان یزد

مدیرکل مدیریت بحران استان یزد از خسارت میلیاردی خبر داد و گفت: باران و سیل، ۶۰۴ هزار میلیارد ریال خسارت به استان یزد وارد کرد.

ملک زاده ادامه می‌دهد: در بخش کشاورزی، امور دام و زیر مجموعه آن‌ها ۳۶ هزار و ۷۲۰ میلیارد ریال، تاسیسات زیربنایی شامل آب، برق، گاز و تلفن ۱۹ هزار و ۱۴۰ میلیارد ریال و بخش مسکن هفت هزار و ۵۸۰ میلیارد ریال خسارت وارد شد.

سیل خانه‌های روستایی و شهری را بی نصیب از خسارت نگذاشته و به چهار هزار و ۳۵۰ خانه روستایی و چهار هزار و ۲۸۰ خانه شهری از ۲۰ درصد به بالا خسارت وارد کرد.

به گفته او بیشترین خسارت‌ها در بافت‌های فرسوده اکبرآباد، چاه ملکی و سر دو راه بوده است.

یک در صد بافت تاریخی یزد در سیل تخریب شد

اما در این میان قائم مقام و معاون میراث‌فرهنگی وزیر میراث‌فرهنگی گفت: در مجموعه بافت تاریخی یزد ۲۳ هزار پلاک ثبتی داریم که از این تعداد ۲۰۰ بنا تخریب جدی و ۴۰۰ بنا تخریب جزئی داشتند.

به گفته دارابی کمتر از یک درصد بنا‌های تاریخی یزد در سیل اخیر دچار آسیب جدی شده است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی استان یزد نیز در تایید این مطلب گفت: با توجه به بررسی‌های انجام‌شده در بافت تاریخی یزد، هیچ‌گونه تخریب و خسارت جدی به بنا‌های تاریخی وارد نشده است.

آخوندی گفت: طبق بررسی‌هایی که در حال حاضر انجام‌شده، هیچ بنایی در بافت تاریخی به دلیل تاریخی بودن دچار آسیب نشده و آسیب به بنا‌ها به دلیل مرمت غیراصولی، شیب بندی، کف سازی و زیرسازی نامناسب بوده است.

او می‌گوید: با توجه به اینکه امکان پایش سالانه بنا‌هایی که مالک آنها مشخص نیست و یا چندین مالک دارد، میسر نبوده است برخی از این بنا‌ها نیز آسیب‌دیده‌اند.

به گفته او از ابتدای سیل تاکنون ۱۷ مورد آسیب و خسارت به ما اعلام‌شده که ۱۵ مورد مربوط به کارگاه صنایع‌دستی و ۲ مورد خانه ترویجی صنایع‌دستی آسیب‌دیده که شامل بنا، تجهیزات، اجناس و تولیدات این حوزه می‌شود، مواردی هم هر سه خسارت را باهم داشتند.

سیل به تاسیسات آبی یزد خسارت زد

مقوله آب شرب بسیار حساس و در ارتباط با سلامت جمعی است معمولا با بروز چنین حوادثی تاسیسات آبی دچار آسیب‌هایی می‌شوند، اما در یزد با توجه به داغی شایعاتی که شعله هایشان در این سیل خاموش نشد، آیا آب شرب مردم یزد دچار مشکل شد؟ و آیا آسیبی به تاسیسات آبی وارد شد؟

علی دوست مدیر مرکز پایش و نظارت بر کیفیت آب و فاضلاب استان یزد در پاسخ به این سئوال که آیا آب یزد آلوده شد یا خیر، گفت: هرگونه خبر درخصوص آلوده شدن آب یزد صحت ندارد و آب یزد اصلا به آب سیلاب آلوده نشده است.

او می گوید: کدورتی در آب یزد به وجود نیامد و آب انتقالی نیز قطع نشد.

جلال علمدار سرپرست شرکت آبفای یزد گفت: در هیچ نقطه از استان در خصوص سیل اخیر قطعی آب نداریم و در بعضی از روستا‌هایی که این مشکل وجود داشته با تانکرآبرسانی سیار، این بحران را پوشش داده ایم.

او در خصوص خسارت‌های وارد شده نیز گفت: تا کنون سیل خسارتی ۴ هزار میلیارد ریالی را برای تاسیسات این شرکت به وجود آورده است.

به گفته او شرکت آبفای یزد با توجه به اخطار‌های مکرر در خصوص بارندگی‌های شدید، با برگزاری جلسات متعدد کمیته بحران نسبت به آماده کردن تیم‌های عملیاتی با امکانات موجود و آبگیری تمامی مخازن با حداکثر ظرفیت برای قطعی احتمالی آب شرب و ایجاد حاشیه امن برای جلوگیری از ورود سیلاب به چاه‌های آب شرب اقدام نمود.

علمدار گفت: در حال حاضر تعداد ۴۸۰ مورد حوادث آب و ۴۵۰ مورد هم حوادث فاضلاب در شهر گزارش شده است.

تاخت و تاز و تخریب سیلاب به بخش کشاورزی استان یزد

سیلاب بی امان تازید و به گلخانه‌ها و زمین‌های کشاورزی رسید و حاصل دست رنج کشاورزان و گلخانه داران را بلعید، قنات‌ها و چاه‌های کشاورزی را نیز درنوردید و باران خسارت بر سر این بخش‌ها بارید.

رئیس اداره مدیریت بحران جهاد کشاورزی استان یزد گفت: بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان خسارت به بخش کشاورزی وارد شد و قنوات نیز از سیلاب در امان نماندند و هنوز به طور دقیق میزان این خسارت‌ها برآورد نشده است.

به گفته رضایی سیل به ۳۵۰ قنات استان حدود ۱۵۰ میلیارد تومان خسارت وارد کرده و حدود سه هزار و هفتصد کیلومتر از جاده‌های دسترسی دچار خسارت با برآورد هزینه ۱۰۵ میلیارد تومان شده است.

او می گوید:  خسارت به ۸۰ واحد دامداری و مرغداری و تلف شدن ۳۶۰ رأس دام کوچک در استان از دیگر خسارت‌ها به شهرستان‌های یزد، تفت، مهریز و خاتم بود.

رضایی می‌گوید: این آمار‌ها قطعی ودقیق نیست و به زودی کارشناسان آمار واقعی را برآورد و اعلام می‌کنند.

ریزش ساختمان های سست و ناایمن در بدو شروع بارندگی 

به طور کلی آمار‌ها قطعی نیست و باید منتظر ماند که آمار و ارقام نهایی از سوی مقامات استانی اعلام شود، اما به دور از این آمار‌ها مسئله مهمتر اقداماتی است که تا کنون صورت گرفته و ادامه دار خواهد بود.

در همان ساعات ابتدایی برای انتقال سریع ساکنین بافت تاریخی به مناطق امن مکان‌هایی در نظر گرفته شد تا در صورت تخریب منازل بر اثر بارش‌ها کمترین خسارت جانی به شهروندان وارد شود.

سیل باعث شد بسیاری از ساختمان‌ها سست شده و احتمال ریزش آن‌ها بالا رود، تکلیف این ساختمان‌ها چیست؟

در پاسخ به این سئوال شهردار یزد گفت: بزودی تیم کارشناسی تشکیل شده و به بررسی وضعیت ساختمان‌ها می‌پردازند در این میان اگر ساختمانی نیاز به تخریب داشت تخریب شده و در غیر این صورت مرمت می‌شوند.

اقدامات مسئولان برای کمک به سیل زدگان

آخوندی مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان یزد گفت: کمیته‌ای تشکیل شده و نقطه به نقطه بافت تاریخی را بررسی و بنا‌های آسیب‌دیده را شناسایی و میزان خسارت‌های وارده را برآورد می‌کند، کمیته دیگری عملیات انجام‌شده را مستندسازی می‌کند و کمیته عملیات نیز ادامه آسیب‌شناسی را بر عهده دارد.

او می گوید: کمیته‌ای در معاونت گردشگری تشکیل‌شده که هماهنگی در مورد تعداد مسافران اماکن اقامتی استان و برنامه ریزی برای مدیریت حضور آن‌ها را انجام می‌دهد.

در بخش کشاورزی نیز وزیر جهاد کشاورزی به روئسای جهاد کشاورزی استان‌های سیل زده دستور داد تا هر چه سریع‌تر اقدامات زیر را پیگیری کنند:
۱- شرکت پشتیبانی امور دام استان‌ها، خرید تضمینی دام و تامین امانی نهاده‌های دامداران روستایی و عشایری را در اولویت قرار دهد.
۲- صندوق بیمه کشاورزی، میزان خسارات وارده به کشاورزان را بررسی و با مشارکت بانک کشاورزی نسبت به جبران خسارت‌ها اقدام نماید.
۳- سازمان مرکزی تعاونی روستایی کشور با مشارکت اتحادیه‌های مربوطه نسبت به خرید تضمینی محصولات باغی و زراعی کشاورزان اقدام نماید.
۴- شرکت بازرگانی دولتی ایران نسبت به کمبود‌های احتمالی کالا‌های اساسی (گندم، برنج، روغن و ...) آمادگی لازم را داشته باشد.

سیفی رئیس شورای اسلامی شهر یزد گفت: آب‌هایی که از کوه‌های جلو کاریزبوم از سمت جاده  جاری شد به مسیر رودخانه‌ کاریزبوم  هدایت  و وارد یزد نشد.

او می گوید: با همکاری و ورود نیروی زمینی ارتش و سپاه، در ابتدای پارک کوهستان خاکریزی در حال احداث است تا دیگر امکان ورود اینگونه روان آب‌ها نیز به یزد نباشد.

به گفته او شورای اسلامی شهر و شهرداری با همکاری مسئولان استان در حال برنامه‌ریزی برای حل موضوع هستند تا چنین مشکلاتی کمتر شکل بگیرد و روان آب‌ها بدرستی هدایت شوند.

همدلی مردم و گروه‌های جهادی برای گذر از مشکلات سیل

در این میان همت و تلاش گروه‌های جهادی همیشه حاضر در صحنه برای کمک به همشهریان قابل تقدیر است.
مردم برای یاری رسانی به همنوعان خود پویش همدلی را راه اندازی کردند که در آن همه اقشار مختلف حضور دارند و با تعمیرات موبایل، خدمات برق اتومبیل، کمک به خودرو‌های جامانده در سیل، فعالیت‌های مرتبط با امر ساختمان، شست و شوی فرش، اعلام فروش لوازم خانگی با اقساط بلندمدت تا اسکان رایگان برای تمامی افرادی که خانه هایشان دچار آسیب شده است و پخت و پز غذا به یاری همشهریان خود در این بحران شتافتند.

نیاز به همراهی خیران برای یاری رساندن به آسیب دیدگان

مهران فاطمی استاندار یزد گفت: جبران خسارات سیل اخیر تنها با اتکا به منابع دولتی امکان پذیر نیست و هیئت‌های مذهبی و خیران برای یاری رسانی به آسیب دیدگان از سیل اخیر استان یزد، همکاری کنند.

او می گوید: هیئت های مذهبی یزد در مقاطع زمانی مختلف در امور خیر پیشتاز و پیشگام بوده اند که یکی از نمونه‌های آن ورود به عرصه سلامت در بحران کرونا و کمک به مدیریت این بیماری در استان است.

به گفته او  بارش‌های سیل آسای اخیر و جریان سیل در این منطقه به منازل مسکونی اهالی، جاده ها، قنوات، راه‌های مواصلاتی و زیرساخت‌های موجود آسیب وارد کرده است.

او می‌گوید: خود را موظف به صادق الوعد بودن میدانیم و تمام اهتمام خود را برای کاهش آلام مردم سیل زده و بازگشت زندگی آن‌ها به روال عادی به کار خواهیم گرفت.

به گفته استاندار یزد وضعیت خانه‌های آسیب دیده از سیل به همت بنیاد مسکن بررسی و براساس نظر کارشناسان، خانه‌های آسیب دیده‌ قابل بازسازی و مقاوم سازی تعیین و هزینه‌های آن پرداخت می‌شود.

فاطمی گفت: طبق هماهنگی انجام شده مقرر شد منابع لازم برای ساخت خانه‌های کاملا تخریب شده در اختیار بسیج قرار بگیرد تا گروه‌های جهادی در حداقل زمان اقدام به ساخت این گروه از خانه‌ها کنند.

خسارت‌ بارش‌های سیل آسای اخیر به هشت هزار واحد مسکونی استان یزد، سبب بی خانمانی هزار نفر از مردم استان در این بحران شد.

بارش های سامانه مانسون با  همه خسارت ها تنگری جدی برای بخش های مختلف استان کویری یزد است، مردمان این خطه که بیشتر ایام سال بارش باران را از خداوند طلب می کنند و نبود آب را مهمترین مشکل توسعه خود می دانند، با برخورد با این سامانه دریافتند بیش از طلب باران باید ظرفیت های این خطه کویری برای پذیرش باران مهیا کرد.

همچنین یزدی ها که میراث دار بافت تاریخی ارزشمندی هستند که دنیا به آن احترام می گذارد باید سازکاری داشته باشند تا بتواند از عام به نحو احسن در برابر چنین حوادثی محافظت کند.

گزارش از الهام وادی