استان کرمان دارای شرایط آب هوایی مختلفی است که انواع محصولات کشاورزی در این استان تولید می‌شود و در برخی مواقع جزو تولید کنندگان برتر در پرورش محصولات کشاورزی در کشور شناخته می‌شود.

یکی از محصولاتی که در استان کرمان به وفور یافت می‌شود خرما است و منطقه بم خرمای مشهوری دارد که رطب بم برگرفته از همین توان بالای تولید است البته مرغوبیت خرمای مضافتی بم باعث این محبوبیت شده است.

بم شهری است خانه باغی که در بیشتر خانه‌ها درخت خرما یافت می‌شود و حتی در بلوار‌ها و کنار جاده‌ها و ورودی شهر نیز نخل‌های سر به فلک کشیده چشم نوازی می‌کنند و این زیبایی منطقه را دوچندان می‌کند.

مردم بم بیشتر به کشاورزی و تولید محصول خرما مشغول هستند و در برخی مناطق شرق استان کرمان منطقه تک محصول است و فقط خرما کاشته می‌شود که آن هم به علت شرایط آب و هوایی مناسب برای پرورش خرما است.

چند سالی است که به کشاورزان منطقه توصیه می‌شود محصول پیارم را بکارند که بازار پسندی بیشتری دارد.

گرچه خرما انواع مختلفی دارد، اما مردم بیشتر نوع مضافتی آن را و با نام بم می‌شناسند محصولی که به بازار‌های خارجی هم راه یافته و کشور‌های مجاور نیز طالب خرمای بم هستند.

خریداران مختلفی از کشور‌های پاکستان، هند، ترکیه و... به منطقه بم می‌آیند و خرمای این منطقه را خریداری می‌کنند.

در این راستا خرما‌ها درجه بندی شده و سپس متناسب با درخواست خریدار برای صادرات آماده می‌شوند.

سردخانه داران، کارگاه‌های مخصوص بسته بندی و شرکت‌های حمل و نقلی در این میان می‌توانند از حضور تجار کشور‌های مختلف بهره ببرند.

تا اینجای داستان خرما همه چیز عالی و زیبا پیش می‌رود، اما وقتی پای صحبت‌های فروشندگان و کشاورزان می‌نشینیم ورق به گونه‌ای دیگر برمی گردد.

بسیاری از تجار ایرانی که محصول خرما را از کشاورزان خریداری می‌کنند و برای صادرات به کشور‌های مختلف می‌فرستند متاثر از بازارجهانی به مشکلاتی برخورند که گاهی سرمایه و اعتبار آن‌ها به خطر می‌افتد.

خسارت خشکیدگی خوشه خرما زیاد است

دبیر خانه کشاورز شهرستان بم گفت:امسال هزینه‌های کشاورزان برای مراحل خوشه بندی، گرده افشانی بسیار افزایش یافته است.

دهقان می‌گوید: با توجه به اینکه هزینه‌ها افزایش یافته اند قیمت خرما نیز باید افزایش یابد، اما کشاورزان معتقد هستند مردم باید توان خرید خرما را داشته باشند و هم اکنون هر کیلو خرما بین ۴۰ تا ۴۴ هزارتومان قیمت گذاری شده است.

او با اشاره به این که هم اکنون سردخانه‌ها تقریبا خالی شده اند و خرمای جدید در حال برداشت است گفت:گرمای شدید به محصولات خرمای برخی مناطق از جمله ریگان، فهرج و دارستان بم بین ۲۰ تا ۸۰ درصد خسارت وارد کرده است.

یکی از کشاورزان بمی با اشاره به گرمی هوا و خسارت به محصول خرما و واقعی نبودن خسارت بیمه گفت: هر درخت خرما ۲ تا ۳ میلیون تومان محصول عاید کشاورز می‌کند، اما وقتی خسارت می‌بیند بیمه تنها ۱۵۰ هزار تومان برای هر درخت خسارت پرداخت می‌کند که برای کشاورز بیمه کردن محصولات به صرفه نیست.

خیراندیش رییس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان در بازدید از میزان خسارت‌های وارد شده به کشاورزان خرمادار بمی گفت:بعد از برآورد کردن میزان خسارت به وزارت خانه اعلام خواهیم کرد تا به کشاورزان خسارت دیده کمک شود.

شرکت های دانش بنیان برای نجات خرما اقدامی نکرده اند

کشاورزی این روز‌ها نیازمند دانش است دهقان یکی از کشاورزان بمی می‌گوید: سال‌ها قبل بدون دانش به ما گفتند خرمای پیارم بکاریم در حالی که این خرما در همه مناطق شرق کرمان محصول خوبی ندارد و بیشتر متناسب هوای روداب بندر عباس است.

او می‌گوید:باید راهکار‌های عملی برای خشکیدگی خوشه خرما اندیشیده شود، زیرا خسارت زیادی در این بخش داریم و البته کنه گردآلود خرما که باعث آسیب به محصول می‌شود.

این کشاورز ادامه می‌دهد مرکز تحقیقات برای خرما بم راه اندازی شده است و کارایی چندانی ندارد و نمی‌تواند به کشاورزان کمک چندانی بکند.

پیگیر این مسئله شدیم که مرکز تحقیقات چه اقداماتی انجام می دهد ،هُرمزد نقوی رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان در این باره می‌گوید:تحقیقات زیادی در زمینه محصول خرما انجام شده است و باغدارانی که چند شغله هستند ارتباط کمتری به دلیل مشغله با کارشناسان دارند و به همین دلیل کمتر از کمک کارشناسان استفاده کرده اند.

او گفت: سایت تالاب ترویج در بخشی از آن مطالب درباره خرما و محصولات کشاورزی دیگر دارد که کشاورزان می‌توانند مطالب تحقیقاتی را رایگان دانلود کنند و از آن‌ها بهره ببرند.

نقوی در خصوص فعالیت شرکت‌های دانش بنیان برای محصول خرما گفت: باید شرکتی در این زمینه فعال شود و  علاقه کار در زمینه خشکیدگی خوشه خرما را برای ارائه راهکار اساسی داشته باشد و این مسئله را دنبال کند.

به گفته او کار‌های تحقیقاتی زمان بر است و مطالعه محصول کشاورزی در هر منطقه سال‌ها طول می‌کشد تا به نتایج موثر دست پیدا شود.

خرمای بم محصول درجه یکی است که کاملا ارگانیک می‌باشد و کشاورزان در هنگام بسته بندی و عرضه مانند استان‌های دیگر به محصول خود روغن نمی‌زنند تا براق شود و همین امر باعث شده بازار پسندی خوبی داشته باشند و بر اساس درجه بندی خرما این محصول صادر می‌شودکه در رونق کشاورزی بسیار موثر است.

محصولی ارز آور که نیاز به حمایت دارد

دبیر خانه کشاورز شهرستان بم در خصوص صادرات محصول خرمای بم گفت: سال گذشته صادرات محصول خرمای بم خوب بوده است و امیدواریم امسال دولت با تصمیم‌های ناگهانی به کشاورزان و صادرکنندگان ضربه نزند.

لطفعلی زاده سرپرست معاونت بهبود تولیدات کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان در خصوص محصول خرما و صادرات آن گفت:بیش از ۲۷ هزار هکتار باغ خرما در شمال استان کرمان وجود دارد که ۲۵ هزار هکتار آن در شرق استان قرار دارد.

او بااشاره به اینکه پیش بینی می‌شود امسال ۱۵۵ هزار تن محصول خرما از سطح استان در ارقام مختلفی مانند پیارم، زاهدی، هلیله‌ای و... برداشت شود گفت: محصول خرما به کشور‌های روسیه، افغانستان، پاکستان، هند و بعضی کشور‌های اروپایی صادر می‌شود.

رطب مضافی بم خرمایی است که در مجالس و ایام ماه مبارک رمضان استفاده می‌شود و ارقام کم آب‌تر و خشک‌تر در تولید شیرینی جات استان کرمان و کماچ و کلمپه کرمان کار برد دارد به علاوه اینکه این محصول در کارگاه‌های مختلفی به شکل‌های شکلات خرما، قوتوی هسته خرما و محصولات تزئینی و خوردنی تولید و به بازار عرضه می‌شود و این نکته را برجسته می‌کند که شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند با ورود به این امر چه در تولید محصول و میزان ماندگاری و چه خشکیدگی خرما کمک شایانی به این محصول سود آور صادراتی کنند.

گزارش از حمیده یزدی نژاد