رئیس بنیاد البرزشناسی گفت: قبل از سال های اولیه مشروطه آموزش های نزدیک و مشابه با آموزش مکتب خانه ای و عمدتا در مساجد، تکایا و همچنین در خانه های اعیان و اشراف برقرار بود.

آقای رجبی گفت: شیوه ای که علاوه برمکتبی به اسامی ملایمی، ملاآخوند و ملایاجی نیز مشهور بوده بنابراین تاپیش از تاسیس و بازگشایی مدارس دولتی در البرز، مردم به شیوه قدیم و معمول در سراسر کشور، فرزندان خود را برای سواد آموزی نزد اشخاصی که ملا می گفتند به مکتب خانه ها می فرستادند تا در آن جا سواد خواندن و نوشتن و به خصوص قرائت قرآن و علوم دینی را فرا گیرند.

او می گوید: این مراکز آموزشی بعد از اسلام، تقریبا در سراسر ایران رایج و از آن جاکه تاسیس و اداره آن به شکل ساده ای مقدور و راه اندازی مکتب خانه_ در شکل، برنامه و محتوا نیاز به تشریفات و آداب و مقررات خاصی نداشت، در سطح کشور گسترده شده بود.

رئیس بنیاد البرز شناسی گفت : در بسیاری از مناطق عمدتا روستایی اگر شخص با سوادی برای اداره و تدریس مکتب وجود نداشت به سادگی وباکمترین پیچیدگی از روستاهای دارای شرایط اقدام به دعوت شخص با سواد می شد و در البرز این کار، دعوت از ملا عمدتا از روستاهای طالقان صورت می گرفت.

به گفته آقای رجبی کهن سالان البرز هنوز در خاطر ندارند که بسیاری ازمکتب خانه های نقاط مختلف البرز توسط ملایان طالقانی که گاه با دعوت از آنان و گاه به صورت اختیاری و به عنوان یک جهاد آموزشی، به صورت داوطلبانه صورت می گرفت اداره می شد.

او گفت: مخارج مکتب خانه که معمولا در مدارس ویا در خانه ها تشکیل می‌شد برعهده سرپرست دانش آموزان بود و عمدتا به جای پرداخت پول از کالا(گندم، جو نان، روغن وغیره... ) و حتی گاه ارائه برخی خدمات تشکیل می شد.