هادی طحان نظیف سخنگوی شورای نگهبان با حضور در برنامه گفت و گوی ویژه خبری به سوالات زیر درخصوص باید‌ها و نباید‌ها در طرح شفافیت قوای سه گانه پرداخت.

لطفاً توضیحاتی از کلیات طرح شفافیت قوای سه گانه بفرمایید؟

طرح شفافیت قوای سه گانه مانند هر طرح دیگری در شورای نگهبان مطرح شد و جلسات مختلفی نسبت به موضوع برگزار شد نسبت به کلیات طرح ما نمی‌توانیم بگوییم که مخالفتی وجود دارد.

طبیعتا نسبت به جزئیات طرح و سازوکار‌های اجرایی طرح نکاتی وجود دارد که باید مورد مداقه قرار بگیرد. شفافیت موضوع مهمی است و به اندازه همان اهمیت باید در متن قانون دقت داشته باشیم که از مزایای این موضوع استفاده کنیم.

تا زمانی که متون قانونی دقیق نوشته نشوند فرصت اجرا پیدا نخواهیم کرد. متن باید دقیق و قابل اجرا باشد. امور شکلی و امور محتوای باید مورد توجه قرار بگیرند تا مصالح کشور مراعات شود. دقت‌های قانون نویسی باید لحاظ شود وگرنه مجریان امر ممکن است به بهانه‌های مختلف از اجرای قانون سرباز زنند.

طرح شفافیت قوای سه گانه چند ماده دارد؟

این طرح ۵ ماده دارد. ماده یک مربوط به مشمول طرح است یعنی اینکه چه کسانی و چه نهاد‌هایی مشمول طرح می‌شوند. نسبت به ماده یک چند ابهام و یا اشکال داشتیم. ابهامی در اشکال شکلی در خصوص نحوه نگارش وجود دارد. در مصوبات اخیر شاهد هستیم که عزیزان در مجلس در قانون نویسی مدام یکسری از موضوعات را تکرار می‌کنند. برخی از عبارات و یا برخی از تعارضات مشکل ساز است؛ لذا بر استحکام ادبیات و اصطلاحات حقوقی تاکید فراوانی شده است. برخی از عبارات و یا برخی از نهاد‌ها عنوانشان دقیق اعلام نشده است.

در مواردی که احکام دادگاه‌های انقلاب و دادسرا‌ها سری باشد این سوال مطرح بود که این سری بودن به چه معنا است. به معنای طبقه بندی چهارگانه اسناد است و یا به عنوان عامیانه کلمه سری آمده است. باید عبارات دقیق‌تر مطرح شوند. در مورد شرکت‌های خصوصی قانونگذار در حد روزنامه رسمی یکسری از اطلاعات را مشخص کرده است. شفافیت شرکت‌های خصوصی و انتشار برخی اسناد این شرکت‌ها مزیت‌های رقابتیشان را از دست می‌دهد.

چه اطلاعاتی باید به صورت شفاف مطرح شود؟

قانون در مقام عمل نباید ابهام داشته باشد. استثنائاتی که در قانون وجود دارد نهادی است و موضوعی نیست. به این معنا که سه نهاد از قانون مستثنا شده اند که شامل نیرو‌های مسلح، وزارت اطلاعات و سازمان انرژی اتمی است، به این معنا که سایر نهاد‌هایی که در ماده یک ذکر شده اند، مشمول هستند. البته شورای امنیت، شورای تامین استان‌ها از حکم مستثنی هستند. در اینجا ممکن است در مقام عمل اشکالاتی ایجاد شود.

اگر به موضوعات توجه می‌شد برخی اشکالات مرتفع حتما برطرف می‌شد. مصوبات شورای تامین یک شهرستان محرمانه است، اما اگر در هر موضوعی در هر سطحی در هیات وزیران مطرح می‌شود، چون قیدی نسبت به آن ذکر نشده باید شفاف باشد. در تامین کالا‌های اساسی در کشور مشکلی وجود ندارد، اگر فرض شود که در یک زمانی در مضیقه هستیم اگر به صورت عمومی موضوع مطرح شود ممکن است نگرانی‌هایی برای مردم ایجاد شود.

اگر قیودی در این ماده ذکر می‌شد، در این موارد در مقابل عمل مجری می‌تواند تشخیص بدهد که کدام از موارد را منتشر و کدام مورد باید چارچوب هایش حفظ می‌شود.

دادگستری و مراکز قضایی مانند دادگاه انقلاب و دادسرا در مواردی که سری بودن لازم است از دیوان عالی کشور، دادستانی کل و تمامی سازمان‌ها و موسسات و شرکت‌های وابسته به آن‌ها از جمله سازمان زندان‌ها، سازمان بازرسی کل کشور، سازمان ثبت و شورای حل اختلاف دایره شمول گسترده شده است. شفافیت شامل اطلاعات دستگاه‌ها و فرآیند است که نظرات موافق و مخالف باید ذکر شود.

عزیزانمان در مجلس استثنایی را برای مجلس قائل شده اند و گفته شده در موارد صنفی و منطقه‌ای مجلس رای گیری کند و اگر نمایندگان رای ندادند موضوع انتشار عمومی پیدا نمی‌کند. به جهت استقلال نظر کارشناسی بحث در شورای نگهبان بر این است که مسائل صنفی و منطقه‌ای اهمیت دارد.

اگر بحث صنفی و منطقه‌ای مهم است باید شامل سایر نهاد‌ها هم شود. برخی از موضوعات کلان ملی داریم که به یک معنا، در آنجا مردم بیشتر می‌خواهند بدانند که نظر نماینده چیست و یا وارد مذاکره شوند. این ضابطه‌ها مقداری باید دقیق‌تر باشد.

حجت الاسلام احد آزادی‌خواه طراح طرح شفافیت قوای سه گانه در ادامه برنامه به بیان دیدگاه‌های خود پرداخت.

آیا ایرادات شورای نگهبان به معنای رد قانون است؟

آزادیخواه: طبیعتاً ایرادات شورای نگهبان به عنوان ردقانون نیست. رابطه بین مجلس و شورای نگهبان اغلب و اکثر از نوع ارتباطی است. وقتی قانون می‌خواهد تصویب شود این دو نهاد باید مرتبط با هم باشند و به یکدیگر کمک کنند تا قانون لازم الاجرا شود.

بعد از برطرف شدن ایرادات شورای نگهبان می‌توانیم قانون تصویب کنیم. بعد از ایرادات شورای نگهبان، مجلس تشکیل جلسه برای رفع ایرادات می‌کند. ما با تمام توان از این طرح دفاع می‌کنیم و این ابهام رفع خواهد شد.