ترکمنها «قزل امام» خطابش میکنند، به معنی امام طلایی.
میگویند هر گاه دلشان گرفت وحاجتی داشتند، دلهایشان را به حرمش گره میزنند و او را بین خود وخدا واسطه قرار میدهند و هربار که این کار را کرده اند قزل امام هیچگاه دست خالی آنها را برنگردانده است.
قزل امام ترکمنها همان امام مهربانی ها، علی بن موسی الرضا (ع)، چشم و چراغ خراسان است، همان کسی که قطب مرکز عاشقی در ایران است و همه ساله میلیونها عاشق و دلباخته از سراسر کشور در فصل سرما و گرما مهمان صحن و سرایش میشوند.
عشق و ارادت ترکمنها به امام مهربانیها به قدری زیاد است که وقتی میخواهند نامش را ادا کنند یک پسوند "جان" هم کنارش قرار میدهند و او را رضا جان و مشهدجان صدا میکنند.
از دیر باز تا کنون این عشق و ارادت در گوشه و کنار آثار فرهنگی و تاریخی این قوم به چشم میخورد.
مختومقلی فراغی شاعر فرهیخته ترکمن در کتاب شعر خود اشعاری در وصف علی بن موسی الرضا (ع) سروده است.
در بیتی از این شعر آمده است: خدایا به خاطر امام رضا (ع) که مردم از سراسر دنیا به زیارتش میآیند گناهان ما را ببخش.
آخوند میرابی، امام جمعه قره تپه بندرترکمن میگوید: اینکه به امام رضا (ع) قزل امام یا امام طلایی گفته میشود به دلیل عظمت مقامی است که این امام معصوم در نزد خداوند دارد.
او گفت: ترکمنها معتقدند امام رضا (ع) میتواند وسیله تقرب آنها به خدا باشد و هرگاه با اراده خالص امام را بین خود و خدای خود واسطه قرار دادند حاجت روا میشوند.
آخوند میرابی میگوید: تمام ترکمنهای دنیا مخصوصا ترکمنستان با اینکه ۸۰تا ۹۰سال در یک حکومت کمونیستی زندگی میکردند شفاعت امام رضا را در دل داشتند.
ترکمنهایی که قصد تشرف به حج را دارند قبل از سفر حتما خود را به حرم قزل امامشان میرسانند و حتی بسیاری از زوجین سفر به مشهد مقدس را به عنوان سفر ماه عسل خود انتخاب میکنند.
نامگذاری فرزندان به نام رضا یکی دیگر از اقداماتی است که ترکمنها برای نشان دادن عشق و ارادت شان به امام رضا (ع) انجام میدادند و برای این نامگذاری متبرک مراسمی خاص برپا میکردند.
رد پای عشق به امام رضا در آثار هنری ترکمنها هم دیده میشود، خدیجه پقه یکی از هنرمندان ترکمن در این باره میگوید: هر گاه میخواهد فرشی ببافد گره تارو پود فرشها را به نام امام رضا گره میزند تا برکت نامش در تارو پود فرشها جا خوش کند.
امام جمعه اهل سنت گمیشان درباره اساس ارادت این قوم به امام هشتم (ع) میگوید: این عشق و ارادت از آنجا ناشی میشود که امام ابوحنیفه نعمان بن ثابت پایه گذار مذهب حنفی از شاگردان امام جعفر صادق (ع) که از اجداد امام رضا (ع) بود و ترکمنها ارادت ویژهای نسبت به او دارند، این ارادت باعث شد تا به امام رضا (ع) نیز عشق ورزیده و رهرو ایشان باشند.
استان گلستان شهره به وحدت و همدلی است و عشق و ارادت به علی بن موسی الرضا (ع) یکی از نقاط اشتراک مهم بین اهل سنت و شیعان در گلستان است.