با اوج گیری تنش‌ها در اوکراین، نبرد سایبری روسیه و آمریکا نیز شدت گرفته است. «آندری کروتسکیخ»، کارشناس ارشد بخش سایبری وزارت خارجه روسیه به تازگی در مصاحبه با روزنامه روسی کُمرسانت اعلام کرد که واشنگتن مدعی است به روسیه و متحدانش حمله سایبری کرده است.

به گفته کروتسکیخ، واشنگتن از «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین و ارتش فناوری اطلاعات او برای انجام حملات رایانه‌ای علیه مسکو استفاده می‌کند. این مقام روسی به آمریکا هشدار داد که اگر واشنگتن به این اقدامات خرابکارانه ادامه دهد و یا کشوری را برای انجام حملات مشابه تحریک کند، با عواقب فاجعه باری مواجه خواهد شد. پیش از این، مقامات آمریکایی به انجام حملات سایبری علیه روسیه اذعان کرده بودند.

ژنرال «پل ناکاسونه»، رئیس فرماندهی سایبری آمریکا در جریان سفر به استونی درباره حمایت از اوکراین و حمله سایبری به روسیه اعتراف کرد که آمریکا مجموعه‌ای از عملیات‌های مجازی را در طیف کامل تهاجمی، دفاعی و اطلاعاتی انجام داده است. به همین بهانه، قصد داریم وارد میدان جنگ سایبری شویم و حملات انجام شده را بررسی کنیم.

اعتراف آمریکا به انجام عملیات سایبری علیه روسیه

«پل میکی ناکاسونه» ژنرال چهار ستاره آمریکا و رئیس فرماندهی سایبری این کشور در مصاحبه با اسکای نیوز تایید کرد که هکر‌های ارتش آمریکا عملیات سایبری تهاجمی را در حمایت از اوکراین انجام داده اند.

ناکاسونه در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا در حمایت از اوکراین عملیات تهاجمی انجام داده است، گفت: ما یک سری عملیات در طیف کامل انجام داده ایم؛ عملیات تهاجمی، دفاعی و اطلاعاتی. پس از این مصاحبه و اذعان به نقش آمریکا در خرابکاری‌های سایبری، در نشست مطبوعاتی کاخ سفید از «کارین ژان پیر»، سخنگوی کاخ سفید به طور خاص در مورد اظهارات ناکاسونه و نقش واشنگتن در این حملات سؤال شد.

سخنگوی کاخ سفید با اجتناب از ذکر جزییات گفت: «ما درباره بسته‌های کمک‌های امنیتی خود به اوکراین مذاکره نمی‌کنیم. کرملین از میزان کمک‌های امنیتی که ما به اوکراین ارائه کرده ایم، خشنود نخواهد بود.» وقتی از سخنگوی کاخ سفید سوال شد که آیا این اقدامات واشنگتن مغایر با مواضع به ظاهر صلح طلبانه آن نیست، ژان پیر به یک جمله بسنده کرد: ما آن را چنین نمی‌بینیم!

وزارت امور خارجه روسیه در پاسخ به این اظهارات در بیانیه‌ای، اوکراین را که حمایت آمریکا را با خود داشت، به حمله سایبری به زیرساخت‌های حیاتی روسیه متهم و تاکید کرد: «در صورت ادامه تحریکات، پاسخ مسکو محکم و قاطع خواهد بود.»

روسیه به حاکمیت آمریکا بر اینترنت اعتراض دارد. رقابت این دو کشور بر سر فضای سایبر در انتخابات دبیرکل جدید اتحادیه بین‌المللی مخابرات، که مدیریت اینترنت را به دست می‌گیرد، به وضوح مشخص بود. دو نامزد اصلی این انتخابات عبارتند از «دورین بوگدان مارتین» آمریکایی که در حال حاضر یکی از دفاتر ITU را اداره می‌کند و «رشید اسماعیلوف»، کارشناس روسی که در وزارت ارتباطات روسیه مشغول به کار است.

راه رفتن واشنگتن بر لبه شمشیر دو لبه سایبری

با اینکه واشنگتن از زمان شروع درگیری روسیه و اوکراین بار‌ها تاکید کرده که درگیر نبرد مسلحانه با روسیه نخواهد شد، ردپای آن در خط مقدم نبرد سایبری نمایان است. دلیل این حضور  آن است که آمریکا فکر می‌کند که با برتری فنی می‌تواند مقیاس و پیامد‌های درگیری سایبری را به طور یک‌جانبه کنترل کند، اما این یک شمشیر دو لبه است؛ از آنجایی که اینترنت در تمامی جنبه‌های زندگی اجتماعی رسوخ کرده، وسعت و عمق تأثیر جنگ سایبری ممکن است خارج از کنترل هر کشوری باشد. در جنگی به این وسعت، موقعیت‌ها لزوما از خواسته‌های آمریکا پیروی نخواهند کرد و می‌توانند باعث ایجاد خرابی‌های غیرقابل جبران شوند. حملات سایبری به تأسیسات هسته‌ای روسیه و درگیری سایبری مستقیم آمریکا با روسیه منجر به یک اشتباه محاسباتی خواهد شد.

وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه‌ای آمریکا و ناتو را به دلیل به راه انداختن جنگ سایبری علیه مسکو با مشارکت طیف وسیعی از هکر‌ها محکوم کرد. این یک هشدار جدی در خصوص «بازی خطرناک» واشنگتن در فضای سایبری است که احتمالاً باعث درگیری بین کشور‌های دارای سلاح هسته‌ای می‌شود.

کارشناسان فضای مجازی، آمریکا را به راه اندازی جنگ نیابتی در فضای سایبری محکوم می‌کنند. آمریکا از چین و روسیه به عنوان دشمنان خیالی برای ترویج استراتژی سایبری خود برای «فرار به جلو» و «حضور مداوم» در این فضا بهره می‌گیرد. آمریکا عمیقاً در ایجاد قدرت سایبری اوکراین مشارکت دارد و از آن به عنوان پل ارتباطی برای شناسایی، نفوذ و حمله سایبری علیه روسیه استفاده می‌کند و برای رویارویی با روسیه آماده می‌شود. این کشور به غیر از اوکراین، در منطقه آسیا و اقیانوسیه نیز همین رویه را پیش گرفته و به بهانه تهدیدات امنیت سایبری چین علیه همسایگان، آن‌ها را به سمت «همکاری سایبری» با خود سوق می‌دهد. این استراتژی همان استراتژی استقرار سامانه‌های موشکی و ضدموشکی آمریکا در نزدیکی مرز‌های چین و روسیه است که توان بازدارندگی و تهاجمی آمریکا را افزایش می‌دهد.

مقابله به مثل روسیه به روش سایبری

در مقابل طیف وسیعی از حملات سایبری آمریکا علیه روسیه، مسکو نیز ساکت ننشسته و اقدامات متقابلی را انجام داده است. شبکه آمریکایی سی ان ان، در گزارشی به نفوذ هکر‌های روسی به حیاتی‌ترین زیرساخت‌های آمریکا پرداخته و آسیب پذیری این سازمان‌ها را سوژه گزارش خود قرار داده است. به گزارش سی ان ان، یک گروه سایبری روسی سال گذشته حمله سایبری موفقیت‌آمیزی را به یک خط لوله کلیدی در سواحل شرقی آمریکا انجام داد که شرکت «کولونیال پایپ لاین» را مجبور کرد تا به طور موقت جریان انتقال نفت از این مرکز را متوقف کند و ۴.۴ میلیون دلار بپردازد تا اجازه دسترسی مجدد به تاسسیات صادر شود. این حمله بزرگترین حمله سایبری به تاسیسات نفتی در کل تاریخ آمریکاست.

در سال ۲۰۱۸ وزارت امنیت داخلی آمریکا فاش کرد که گروهی از هکر‌های تحت حمایت دولت روسیه، شبکه‌های چندین شرکت برق آمریکا را به خطر انداخته و اطلاعات دقیقی از سیستم‌های کنترلی این شرکت ها به دست آورده اند.

قدرت نفوذ روسیه در اساسی‌ترین زیرساخت‌های آمریکا، «جو بایدن» را مجبور کرد که با آغاز جنگ اوکراین در سخنانی بگوید: «اگر روسیه حملات سایبری علیه شرکت‌ها و زیرساخت‌های حیاتی انجام دهد، ما آماده پاسخگویی هستیم.»

کارشناسان آمریکایی نیز معتقدند که توانایی روسیه برای انجام یک حمله سایبری تاثیرگذار در آمریکا نباید دست کم گرفته شود. درک واشنگتن از قدرت نفوذ مسکو را می توان در نظر کارشناسان ردیابی کرد. «رابرت ام. لی» یکی از مسئولان امنیت سایبری آمریکا در مصاحبه با سی ان ان اشاره کرد: «اگر به آنچه که آن‌ها توانسته‌اند انجام دهند، نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که تنها یک کشور وجود دارد که تجربه از بین بردن سیستم‌های الکتریکی را دارد و آن روسیه است.»