آقای احمدی گفت: بیماری جدیدی با عوارض اسهال و استفراغ در کودکان مشاهده نشده و به طور معمول این عمل نشان دهنده یک بیماری ویروسی، باکتریایی و یا عفونی است.

به طور معمول در فصل بهار، گردش ویروس‌های منتقله از آب و غذا که ممکن است باعث بروز اسهال و استفراغ شود را در جامعه داریم.

طی دوران همه‌گیری کرونا با توجه به محدودیت‌های اعمال شده و کاهش تجمعات و دورهمی‌ها، آمار موارد بیماری‌هایی با علائم اسهال و استفراغ در کشور و همه دنیا کاهش یافته بود، ولی اکنون بعد از این که آمار ابتلا و مرگ و میر ناشی از این بیماری تا حدودی کاهش یافته و تجمعات و تماس‌ها شکل گرفته است، می‌توان گفت به شرایط قبل از همه‌گیری بازگشته‌ایم و بیماران علائمی از خود نشان می‌دهند که تابلوی علائم پیشین را دارند.

همچنین، چون در مدت شیوع کرونا همه کودکان در محدودیت و مراقبت بودند بدن آن‌ها به شکل پیش‌فرض اینگونه طراحی شده است که، چون هیچ گونه واکنشی به عوامل بیماری زا نداشتند، ایمنی آن چنانی در برابر بسیاری از میکرو ارگانیسم‌ها و پاتوژن‌ها نداشتند؛ بنابراین با کوچک‌ترین عامل بیماری‌زا، تابلوی بیماری به ویژه در کودکان خود را نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید

• احتمال بروز تب کریمه کنگو با شروع فصل گرما

بر اساس آزمایش‌هایی که از تعداد بیماری‌های موجود به عمل آمده است، بیماری جدیدی در گردش نیست و همان عواملی که در گذشته باعث بروز اسهال‌های حاد در کودکان و سایرین می‌شد اکنون نیز در جریان است.

معمولا وقتی میکروارگانیسمی به این شکل و با سرعت در گردش باشد، می‌توان گفت عفونت ویروسی است که طیف زیادی از ویروس‌ها (روتاویروس‌ها، نوروویروس‌ها و...) را داریم که می‌توانند قابل انتقال از آب و غذا باشد که تابلوی گوارشی دارند.

از سوی دیگر حتی دیده شده که ابتلا به ویروس کووید ۱۹ نیز می‌تواند خود را با علائم گوارشی نشان دهد، ولی نکته مهم این است که راه پیشگیری از بروز بیماری برای هر نوع از عامل بیماری‌زا مانند یکدیگر است.

عفونت‌های ویروسی معمولا یک شروع مشترک دارند و آن دسته از بیماری‌هایی که با تابلوی گوارشی خود را نشان می‌دهند، با ضعف، بی‌حالی و بی‌اشتهایی، تب خفیف، دل‌درد، دل‌پیچه، تهوع و در نهایت اسهال و استفراغ همراه است.

اسهالی که کودکان در این شرایط دارند آبکی و نسبتا شدید است که حتی ممکن است منجر به کم‌آبی بدن شود. معمولا در این مواقع ویروس از طریق مدفوع دفع می‌شود و اگر بهداشت فردی و بهداشت دست‌ها به درستی رعایت نشود انتقال فرد به فرد آن رخ می‌دهد.

در کنار اینکه تشخیص افتراقی در این موارد، اسهال ویروسی است با وجود اینکه در کشور طی چند سال اخیر عملا موردی از وبا مشاهده نشده و خیلی محدود است، اما نگرانی اصلی ما این است که هر فرد مبتلا به اسهال آبکی از این نظر هم مورد بررسی قرار گیرد تا احتمال ابتلا به وبا حذف شود.

مهم‌ترین کاری که باید برای بیمار مبتلا به اسهال و استفراغ انجام شود، جایگزین کردن مایعات به ویژه در کودکان است.

پیشنهاد ما این است که همزمان با آغاز این علائم در کودکان، خانواده در خانه مایع درمانی خوراکی را به جز آبمیوه‌های صنعتی آغاز کنند.

بهترین دارو محلول ORS است، اما می‌توانند از آب، چای، دوغ و... هم استفاده کنند و بیماری که دچار اسهال می‌شود در حال از دست دادن آب و الکترولیت‌ها است و باید به سرعت آب و الکترولیت برایش جایگزین شود و ضمن آغاز مایع درمانی خانگی به خانواده‌ها توصیه می‌شود به مراکز درمانی نیز مراجعه کنند.

ایجاد کم آبی در بیمار درجات مختلفی دارد؛ تابلوی اسهال می‌تواند بر اساس نوع و شدتش از یک کم آبی خفیف آغاز شود و تا کم آبی شدید ادامه یابد که سبب اختلال هوشیاری، ضعف شدید و... می‌شود که در این شرایط مجبور به آغاز مایع‌درمانی تزریقی خواهیم بود.

در صورتی که آب و الکترولیت‌های از دست رفته جبران نشود ممکن است در شدیدترین شرایط می‌تواند منجر به اختلال کارکرد کلیه شود؛ به همین دلیل توصیه ما این است که در صورت بروز علائم مایع درمانی و استفاده از محلول ORS به ازای هر باری که کودک دفع مدفوع یا استفراغ دارد، صورت گیرد.

در کنار درمان علامتی نمی‌خواهیم بیمار تب بالا یا اسهال خونی، اختلال هوشیاری و حتی دچار تشنج شود که اگر هر کدام از این علائم دیده شد باید به سرعت بیمار را به مرکز درمانی برسانند.

مدت زمان واگیرداری بیماری بسته به نوع پاتوژن متفاوت است و علائمی که ذکر شد عمومی است که تعداد زیادی از باکتری‌ها، ویروس‌ها یا انگل‌ها می‌توانند سبب بروز آن‌ها شوند.

معمولا در اسهال‌های ویروسی طول دوره بیماری بین سه تا پنج روز است، اما تا زمانی که آزمایش مدفوع انجام نشود نمی‌توان به طور دقیق گفت که عامل بروز این علائم چه بوده است. اگر در آزمایش مدفوع نوع میکروارگانیسمی که ایجاد بیماری کرده است، مشخص شود دقیق‌تر می‌توان در مورد مدت زمان واگیری بیماری صحبت کرد. برای اینکه واگیر این بیماری به حداقل برسد مهم‌ترین پیشنهاد ما بحث رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی است.

بیماری‌هایی که با تابلوی گوارشی مرتبط است با منبع آب آشامیدنی که بیمار استفاده می‌کند و دسترسی به سرویس بهداشتی تمیز هم ارتباط دارد؛ بنابراین، چون هرکدام از این میکروارگانیسم‌ها از طریق مدفوع دفع می‌شود باید دفع بهداشتی مدفوع در توالت‌های بهداشتی صورت گیرد و قبل از این که فرد بخواهد غذا مصرف کند و همچنین به محض اجابت مزاج باید دست‌های خود را به دقت با آب و صابون شست‌وشو دهد.

در طول دوران کرونا بر این موضوع تاکید شد و اکثر مردم آن را آموختند و مادرانی نیز که پوشک کودک خردسال‌شان را تعویض می‌کنند باید در حین تعویض پوشک بچه به نکات بهداشتی دقت کنند و پس از اتمام کار دست‌های خود را شسته و از دفع بهداشتی پوشک اطمینان حاصل کند.

اگر دفع بهداشتی مدفوع و فاضلاب انجام نشود، حشرات روی این آلودگی‌ها می‌نشینند و باعث انتقال میکروارگانیسم می‌شوند.

آب لوله‌کشی شهری به عنوان یک آب بهداشتی و سالم است، ولی تاکید ما این است که در برخورد با منابع آب آشامیدنی مانند رودخانه، روان‌آب، استخر‌ها و... صرف تماشای ظاهر آن نسبت به سلامت آب اطمینان حاصل نکنند و از هر آبی برای آشامیدن و حتی شست‌شوی ظروف و دست‌ها استفاده نکنند.

خانواده‌ها باید توجه داشته باشند که به صورت خوددرمانی، درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها را در خانه آغاز نکنند؛ گاهی در میان مراجعه کنندگان می‌بینیم که پیش از مراجعه به پزشک از آنتی‌بیوتیک‌های خانه استفاده کردند و بعد که دیدند علائم بهبود نیافته با علائم ناشی از کم آبی به پزشک مراجعه کردند.

برای عفونت‌های ویروسی که شایع‌ترین اسهال‌ها را رقم می‌زند آنتی بیوتیک‌ها هیچ تاثیری نداشته و حتی سبب ایجاد مقاومت میکروارگانیسم‌ها در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها می‌شود که حتی در زمانی که بیمار نیاز به آنتی‌بیوتیک دارد دیگر اثربخشی مناسب نخواهد داشت.

برخی خانواده‌ها نیز به اشتباه دارو‌های کاهنده حرکت دستگاه گوارش را مصرف می‌کنند تا اسهال بیمار کم شود که این دارو‌ها هم عوارض خود را دارند و نباید به شکل خودسرانه مصرف شوند؛ چون این‌ها هم عوارض خود را بر دستگاه گوارش خواهند گذاشت. تنها اقدامی که در خانه برای بیمار مجاز تلقی می‌شود، مایع درمانی است.