ابو عبدالله جعفر بن محمد بن علی بن حسین بن علی بن ابیطالب (۸۳ - ۱۴۸ق)، معروف به امام جعفر صادق امام ششم شیعیان است. مدت امامت آن حضرت ۳۴ و طول عمر ایشان ۶۵ سال بوده است. آن حضرت در ۳۱ سالگی به امامت رسید.

امام صادق (ع) در سال ۱۴۸ قمری به دست عوامل منصور دوانقی مسموم شد و بر اثر آن، به شهادت رسید. بیشتر مورخان و سیره‌نگاران شیعه، تاریخ شهادت آن حضرت را ۲۵ شوال می‌دانند.

در ادامه، گفتگوی ما با حجت الاسلام سید محمد واعظ موسوی کارشناس مذهبی را پیرامون سیره زندگی امام صادق (ع)، به مناسبت سالروز شهادت آن حضرت بخوانید:

چرا شیعه را مذهب جعفری که برگرفته از نام امام جعفر صادق (ع) است، می‌نامند؟

زمانی که بنی امیه در حال سقوط و بنی عباس در حال روی کار آمدن بود، فرصتی به امام باقر به عنوان شروع کننده و امام صادق به عنوان بسط دهنده دست داد تا دیدگاه شیعی را در فقه کلام، اصول، عقاید، قرآن و حدیث در مجموعه معارف اسلامی را تبیین، تدریس و تدوین گردانند.

امام صادق دیدگاه شیعی را برای مشخص کردن مرزهای اعتقادی شیعه، به دلیل افکار وارداتی فراوان تدوین کردند؛ چرا که بنی امیه و بنی عباس کشورگشایی داشتند و سرزمین های اسلامی رو به توسعه بود. همراه با این کشورگشایی، افکار وارداتی در موضوعات مختلف وارد می شد، این باعث می شد افکاری که افکار ناب اسلامی بودن در اذهان مردم جا بگیرد.

از این رو شیعه را منتسب به امام جعفر صادق می‌دانند و آن را شیعه جعفری می نامند؛ ‏شیعه امامی که فرصت  مبانی تفکر شیعی را به طور مشخص بیان کرده و اصول و فروع دین را مطرح کند.

سیره امام صادق (ع) در رفتار با غیر مسلمانان و اهل سنت چگونه بود؟

همه امامان ما نگاه وحدت آمیز داشتند و جهان اسلام را دچار دوگانگی نکردند. امامان به دلیل منطق قوی، با دیگران اعم از اهل سنت مناظراتی در قالب علم و منطق برگزار می کردند. آنها به شیعیان دستور دادند که با مسلمانان دیگر تعامل کنید، در تشییع جنازه آن ها شرکت کنید، به عیادت بیمارشان بروید، به مقدساتشان توهین نکنید و عواطف مذهبی‌شان را تحریک نکنید. امام صادق مانند سایر ائمه از منطق قوی برخوردار بودند و کسی که منطق قوی داشته باشد از حربه و ضربه تکفیر و توهین استفاده نمی کند.

داستانی پیرامون زندگی و سیره عملی امام صادق (ع) می فرمایید؟

درباره سیره عملی امام صادق علیه السلام نقل می کنند که ایشان در تاریکی شب، یک کیسه بزرگ محتوی مواد غذایی را به سمت خانه های نیازمندان می بردند. اتفاقاً آن شب بارانی بود و زمین پر از گل بود. در بین راه، کیسه باز می شود و محتویات آن بیرون می ریزد. امام تجسس کرده تا محتویات را روی زمین پیدا کند. در همین حال یکی از اصحاب که به دنبال امام رفته بود، جلو آمد و گفت کیسه را بدهید من بکشم. ولی امام صادق فرمودند سزاوارتر است که این کار را من انجام دهم. امام صادق با وجود جایگاه و منزلت علمی که داشتند، وظیفه خود دانسته که مواد غذایی را آماده کرده و به در خانه نیازمندان برساند. همه امامان از جمله امام صادق علیه السلام به نیازهای اولیه فقرا بی تفاوت نبودند. شیعیان نیز به تبعیت از امامان باید به گرسنگی گرسنگان و نیاز نیازمندان بپردازند.

عامل اصلی موفقیت امام صادق (ع) در پرورش شاگردان فراوان و انتقال معارف اصیل اسلامی چه بود؟

امام صادق می‌دانستند که در چه زمانی زندگی می‌کنند و در نظر داشتند با توجه به هر زمانی چه رویکردی باید داشته باشند. ایشان با نگاه واقع‌گرایانه و شناسایی تام مقطع زمانی، توانستند چنین کار عظیمی را انجام دهند.