حجت الاسلام ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان چند روز پیش به دعوت رسمی هیثم بن طارق آل سعید سلطان عمان، تهران را در سفری یک روزه به مقصد مسقط ترک کرد. رئیسی پیش از ترک تهران به مقصد مسقط در فرودگاه مهرآباد در جمع خبرنگاران با بیان اینکه مطمئناً روابط تجاری ایران و سلطنت عمان در زمینه‌های مختلف از جمله حمل و نقل، انرژی و گردشگری به ویژه گردشگری سلامت بهبود خواهد یافت، گفت: در این سفر تفاهم نامه‌هایی بین دو کشور منعقد و برای اجرای آن پیگیری خواهد شد.
پس از ورود حجت الاسلام رئیسی به فرودگاه مسقط، هیثم بن طارق آل سعید، سلطان عمان در کاخ «العلم» از وی استقبال کم سابقه‌ای را به عمل آورد که به نوبه خود مؤید اهمیت این سفر و روابط مستحکم دو کشور به شمار می‌رود. سفر رئیسی به مسقط اولین سفر رئیس جمهور ایران به این کشور در دوران سلطنت «هیثم بن طارق آل سعید» سلطان جدید عمان و پنجمین سفر خارجی رئیس جمهور در ۹ ماه نخست پس از روی کار آمدن وی بوده است. پیش از سفر رئیس جمهور به مسقط، هیئتی متشکل از ۵۰ نفر از تجار و فعالان اقتصادی ایرانی نیز با هدف ایجاد شرایط مناسب برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری دو کشور به سلطان نشین عمان سفر کرده بودند.
سفر رئیس جمهور کشورمان به عمان جدای از آنکه در راستای تأکید بر عمق روابط دو کشور از دیرباز و به منظور تقویت روابط سیاسی و دیپلماتیک میان دو طرف انجام شده است، موضوعات اقتصادی، تبادلات تجاری و توافقات متعدد در زمینه‌های مختلف گردشگری، فرهنگی، حمل و نقل و استفاده از ظرفیت‌های سرمایه گذاری دو جانبه، در صدر اهداف سفر قرار داشت و اهمیت آن را برای دو کشور مضاعف کرد.
به منظور بررسی اهداف، اهمیت و جزئیات بیشتر سفر رئیس جمهور کشورمان به عمان و تأثیر آن بر توسعه و شکوفایی دو ملت، با «زاهر المحروقی» تحلیلگر برجسته عمانی گفتگو کرده ایم که در ادامه جزئیات آن را می‌خوانید:
سؤال: اهمیت و اهداف سفر رئیس جمهور ایران به عمان را چگونه ارزیابی و تبیین می‌کنید؟
سفر رئیس جمهور ایران به عمان از این جهت که دومین سفر وی به یک کشورعربی خلیج فارس است اهمیت ویژه‌ای برای دو طرف دارد و نباید به آن به عنوان یک سفر کم سابقه نگاه کرد؛ چرا که روابط مسقط-تهران روابطی دیرین و مستحکم است و بیشتر رؤسای جمهور ایران اعم از خاتمی، احمدی نژاد و روحانی به عمان سفر کرده اند و در مقابل نیز سلطان قابوس، سلطان مرحوم عمان نیز چند بار به ایران سفر کرده بود؛ از این رو سفر ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کنونی ایران به عمان نیز در راستای تأکید بر همین روابط دیرین و قوی انجام شده است، روابطی که در هیچ برهه از زمان تحت تأثیر عوامل خارجی یا موضوعات سیاسی خارج از چارچوب روابط دو طرف قرار نگرفته است و مجموعه رهبری دو کشور مبتنی بر قواعد همسایگی و درهم تنیدگی سرنوشت دو ملت، این روابط را به خوبی محافظت کرده اند.
سؤال: به نظر شما روابط دو جانبه میان مسقط و تهران در چه سطحی قرار دارد و تقویت آن نیازمند چه اقداماتی است؟
روابط تهران و مسقط به ویژه از لحاظ سیاسی همواره در سطحی بالا و عالی بوده که حتی در برخی موارد به سطح روابط استراتژیک ارتقا یافته است و هیچ تردیدی در قوی بودن آن نیست؛ اما به عنوان کسی که پیگیر این روابط هستم، اعتقاد دارم که توسعه و گسترش روابط اقتصادی بین دو کشور به نوعی با کُندی همراه است، به این معنا که جدای از مواضع سیاسی و تلاش‌های دیپلماتیک دوجانبه، زمینه‌ها و خدمات بسیاری اعم از اقتصادی، پزشکی، علمی و صنعتی وجود دارد که ایران می‌تواند به عمان ارائه کند و همچنین بنادر دو کشور ظرفیت بالایی برای صادرات بیشتر دارد که باید به آن‌ها توجه ویژه‌ای شود، در مقابل ایران نیز می‌تواند از موقعیت ژئوپلتیک و جغرافیایی عمان به ویژه بندر صحار و الدقم برای دسترسی به دیگر بنادر آسیا و آفریقا استفاده کند.
علاوه براین گرچه حجم مبادلات تجاری بین دو کشور از یک میلیارد دلار فراتر رفته، اما به اعتقاد من امکان افزایش حجم این مبادلات به مقادیری بسیار بیشتر از این وجود دارد و دو طرف باید میزان سرمایه گذاری‌ها در کشور مقابل را افزایش دهند، به ویژه آنکه ایران کشوری پهناور با جمعیت بالاست که به شکل قابل توجهی می‌تواند مقصد سرمایه گذاری‌های خارجی باشد.
همچنین عمان نیز به مانند قطر که توافقات شجاعانه‌ای را در سفر‌های متقابل اخیر با ایران امضا کرده، می‌تواند گام‌های بزرگی را در راستای تقویت روابط خود با کشور ایران در همسایگی خود بردارد. توافق قطر و ایران برای ایجاد یک تونل دریایی برای اتصال دو کشور از بندر بوشهر به قطر توافق بی سابقه‌ای است و می‌تواند همه کشور‌های خلیج فارس را به شمال ایران و اروپا و نیز شرق و غرب آن از طریق راه‌های زمینی و راه آهن متصل کند.
امارات نیز با امضای یادداشت تفاهم با ترکیه برای همکاری در زمینه حمل و نقل زمینی و دریایی، از جمله فعال سازی خط حمل و نقل زمینی بین دو کشور از طریق خاک ایران، گامی جسورانه برداشته است که بازه زمانی حمل و نقل بین ترکیه و امارات را به هفت روز یعنی یک سوم زمان فعلی از طریق دریا کاهش می‌دهد، این قرارداد در ادامه قرارداد دیگری است که ترکیه با پاکستان برای حمل و نقل زمینی از طریق ایران نیز امضا کرده است. آیا برای عمان فرصت اجرای چنین طرحی وجود ندارد؟ ایده ایجاد پل بین استان «مسندم» و ایران یکی از طرح‌های مشابه است که با توجه به فاصله کم میان دو کشور، می‌تواند بسیار آسانتر از ایجاد تونل دریایی باشد.
سؤال: فرصت‌ها و زمینه‌های همکاری بین دو کشور شامل چه مواردی است؟
در سفر دیروز رئیس جمهور ایران به عمان، توافقنامه‌های همکاری مشترک متعددی در زمینه‌های مختلف امضا شد و امیدواریم که این توافقات به منصه اجرا و عمل رسیده و صرفا توافقی روی کاغذ باقی نماند. ایران می‌تواند در امور و حوزه‌های مختلفی نیاز‌های عمان را برطرف کند و در مقابل عمان نیز به ویژه در عرصه سیاسی به خاطر روابط خوبی که با آمریکا و غرب و نیز دیگر کشور‌های عربی خلیج فارس دارد، می‌تواند شریک خوبی برای ایران باشد، چراکه به عنوان واسطه نزد همه طرف‌ها مورد اقبال و پذیرش است.
سؤال: سفر رئیس جمهور ایران به عمان چگونه می‌تواند بر روند پرونده‌های مختلف سیاسی در منطقه به ویژه توافق هسته‌ای تاثیرگذار باشد؟
سلطنت عمان گفتگو را به عنوان مؤثرترین راه در روابط بین الملل و منطقه به حساب می‌آورد و از این رو در مقاطع مختلف از جمله برای حصول توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵ به عنوان واسطه و میانجی بین ایران و آمریکا عمل کرد و با میزبانی از طرف‌های ذی ربط مقدمات امضای توافق هسته‌ای در دوره باراک اوباما را فراهم کرد. در سطح منطقه نیز عمان می‌تواند روابط ایران و کشور‌های عربی به ویژه عربستان سعودی را به سمت روابط دوستانه سوق داده و در نتیجه به امنیت و ثبات در کشور‌های منطقه کمک کند، از این رو مسقط مبتنی بر ایمان راسخ به موفقیت آمیز بودن و اهمیت گفتگو، آمادگی دارد تا به نقش سازنده خود برای پایان بحران‌ها و ایجاد نزدیکی بین ایران و دیگر کشور‌ها ادامه دهد.
سؤال: با توجه به آنچه گفته شد، آینده روابط ایران-عمان و تاثیر ملاقات‌های اخیر بین مقامات دو کشور بر توسعه و شکوفایی دو ملت را چگونه پیش بینی می‌کنید؟
من به آینده خوش بین و معتقد هستم که این سفر رئیس جمهور ایران به عمان می‌تواند آغازی بر حل بسیاری از مشکلات منطقه، ایجاد توازن در روابط بین الملل و دور شدن ناامنی و بی ثباتی از کشور‌های همسایه باشد. فواید امنیتی و سیاسی این سفر در کنار توافقات مختلفی که در زمینه‌های مختلف اقتصادی، گردشگری، فرهنگی، حمل و نقل و مبادلات تجاری در این سفر امضا شد، همگی باعث شکوفایی، توسعه و پیشرفت ملت‌های دو کشور خواهد شد و امیدواریم که سفر آقای رئیسی به مسقط در‌های خیر و احساس خوشبختی را به روی دو ملت بگشاید.
