طب سنتی شامل دو قسمت طب نظری و عملی است. بخش اول، اصول نظری را همراه با آناتومی در برمی گیرد و بخش دوم شامل اصول پیشگیری از بیماری‌ها، همچنین درمان با دارو‌های گیاهی و گیاهان دارویی چه ساده و چه ترکیبی و اعمال یداوی مثل فصد، بادکش، حجامت، ماساژ‌های سطحی و... است.

طب ایرانی با سابقه‌ای چند هزار ساله در زمینه‌های مختلف دارای آثار مکتوب، همچنین مدارک و اسناد شفاهی است که آن را زنده نگه داشته است.

با افزایش اقبال عمومی به طب ایرانی در سال‌های اخیر، شاهد افزایش شمار افرادی هستیم که مدعی تخصص و مهارت در این حوزه هستند؛ این افراد تجویز‌هایی می‌کنند که از نظر پزشک متخصص طب ایرانی کذب و بی اساس است.

جدای از جولان مدعیان قلابی در حوزه طب ایرانی، افزایش قارچ گونه عطاری‌های بدون مجوز هم به دردسری تازه تبدیل شده است.

درمان‌های بی نتیجه از مدعیان طب ایرانی

آقایی که به دلیل بیماری کبد به یکی از مدعیان طب سنتی که از شهرت بسیاری نیز در اصفهان برخوردار است مراجعه کرده در گفتگو با خبرنگار ما گفت: من به دلیل بیماری سیروز کبدی به این آقا مراجعه کردم که از قضا مدرک پزشکی هم دارد او در اولین مراجعه توصیه کرد که هر ماه باید فصد خون انجام دهم تا التهاب کبد کمتر شود.

به گفته این شهروند، برای هر بار فصد ۱۲۰هزار تومان پرداخت می‌کرده، اما بعد از دو سه مرتبه فصد خون هیچ تغییری در جواب آزمایش هایش حاصل نشد.

شهروند دیگری می‌گوید: با هر بیماری که به عطاری‌ها مراجعه کنید به سادگی برای شما تجویز می‌کنند و حتی از ترکیباتی که خود تهیه کرده اند به شما عرضه می‌کنند، اما اگر به پزشکان طب ایرانی مراجعه کنید متوجه می‌شوید که بین تجویز عطاری‌ها و دستورات متخصص طب ایرانی تفاوت‌های زیادی است.

شهروند دیگری می‌گوید: موفقیت طب سنتی در درمان برخی بیماری‌ها برای مردم آشکار و همین موضوع باعث رونق گرفتن آن شده، اما این طبابت کار هرکسی نیست.

شروع درمان با اصلاح شیوه زندگی

در همین زمینه با دکتر محمود باباییان از متخصصان طب ایرانی و عضو انجمن علمی طب سنتی ایران به گفتگو پرداختیم.

او گفت: درمان طب ایرانی از تدابیر سبک زندگی شروع می‌شود و اینطور نیست که سریع به سراغ دارو‌ها یا دستورات عجیب و غریب برویم.

این متخصص طب ایرانی می‌گوید: مهمترین موضوعاتی که در طب ایرانی به آن‌ها توجه می‌کنیم، اول پیشگیری از بیماری و دوم درمان به کمک تدابیر اصلاحی در سبک زندگی است.

به گفته باباییان، یک پزشک متخصص طب سنتی ایران باید وضع بیماران را براساس معیار‌های خاص طب جدید هم بررسی کند، برای مثال در مورد کسی که از سردرد رنج می‌برد باید همه نشانه‌ها بررسی شود تا لحظات طلایی درمان او ازبین نرود.

او می‌گوید: شروع درمان در طب ایرانی با تجویز دارو و اعمالی مثل حجامت، بادکش، فصد و... نیست، بلکه درمان با تدابیر اصلاح سبک زندگی است؛ در کنار توصیه‌های مربوط به اصلاح شیوه زندگی، ممکن است دارو و اعمال یداوی نیز تجویز شود.

شخصی سازی درمان در طب ایرانی

عضو انجمن علمی طب سنتی ایران معتقد است  طب ایرانی درمان را برای یک فرد شخصی سازی می‌کند تا بهترین روش درمانی را به او ارائه کند، دو فرد حتی اگر علائم بیماری شبیه به هم داشته باشند، نمیتوان به طور قطعی برای هر دو تجویز واحد کرد، بلکه براساس مزاج و حالات حاکم بر آن‌ها درمان آغاز می‌شود.

باباییان می‌گوید: موارد متعددی وجود دارد که افراد به مدعیان طب سنتی مراجعه و گمان می‌کنند هر نوع بیماری قابل درمان است، به عنوان نمونه خانمی که به بیماری سرطان دچار شده بوده پس از مراجعه به مدعیان دروغین طب ایرانی تحت زالودرمانی، بادکش و حجامت قرار گرفت و، چون زمان طلایی درمان را از دست داد سرطان درجه پایین او گسترش یافت.

درجه بندی خدمات تخصصی و عمومی طب ایرانی

برای مشخص شدن جزئیات بیشتری از این موضوع با ندا احمدی مسئول دفتر طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان گفتگو کردیم.

او گفت: طبق آیین نامه نحوه فعالیت دانش آموختگان پزشکی در حیطه طب سنتی ایرانی، پزشکان عمومی دوره دیده طب سنتی فقط مجاز به حجامت، بادکش و ماساژ‌های سطحی در مطب‌های خودشان هستند.

مسئول دفتر طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می‌گوید: فصد، زالو درمانی و... خدمات مربوط به حوزه تخصصی طب سنتی است که فقط در سلامتکده‌ها یا زیرنظر متخصصان طب ایرانی ارائه می‌شود.

ضرورت شفاف سازی تعرفه‌ها در مراکز طب ایرانی

به گفته احمدی، مردم برای بهره گیری از طب ایرانی باید به چند نکته توجه کنند، اول اینکه به پزشک عمومی یا متخصص مراجعه کنند، دوم تعرفه‌ها بر روی دیوار مطب نصب شده باشد و سومین مورد اینکه، روی سرنسخه باید نام پزشک، مهر و امضا و تاریخ درج شود و در غیر این صورت تخلف است.

او می‌گوید: تعرفه مراکز طب ایرانی را وزارت بهداشت مشخص کرده و خارج از تعرفه مشخص کسی حق دریافت ندارد، تمام تعرفه‌ها در پایگاه اینترنتی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان قابل مشاهد‌ه‌است؛ البته تعرفه‌ها براساس مواد مصرفی به کار رفته می‌تواند تاحدودی متفاوت باشد.

مسئول دفتر طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می‌گوید: مراجعه کنندگان به مطب‌های متخصصان طب ایرانی درصورت مشاهده تخلف میتوانند از طریق سامانه ۱۹۰ و یا مراجعه حضوری، شکایت خود را ثبت کنند.

از چند سال پیش با تصمیم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رشته تخصصی طب سنتی در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ایجاد شد تا متخصصانی وارد این حوزه شوند که هم با طب نوین آشنا باشند و هم بر طب سنتی. این افراد با دانش و مهارتی که دارند هیچ فرصتی را برای درمان بیمار از دست نمی‌دهند.

در این حال لازم است با گسترش و تقویت دامنه نظارت‌ها، جلوی تخلف مدعیان طب سنتی گرفته شود و مردم هم با بالا بردن آگاهی و دانش خود فقط به متخصصان واقعی و دانشگاهی این حوزه مراجعه کنند.

گزارش از مهران اسماعیلی