پژوهش جدیدی نشان می‌دهد که زنان مبتلا به چاقی و اضافه‌وزن، به ویژه زنانی که اندازه دور کمر آن‌ها بالاتر است، بیشتر از زنان دارای وزن عادی مستعد شکستگی استخوان هستند. در مردان، کمبود وزن و نه اضافه وزن، با افزایش خطر شکستگی استخوان همراه است.

مدت‌ها تصور می‌شد که چاقی به محافظت در برابر شکستگی کمک می‌کند؛ به این دلیل که بارگذاری مکانیکی روی استخوان‌ها که با بالا رفتن وزن بدن افزایش می‌یابد، به افزایش تراکم مواد معدنی استخوان کمک می‌کند که یک عامل تعیین‌کننده مهم در استحکام استخوان است. با وجود این، بررسی‌های اخیر نشان داده‌اند که رابطه بین چاقی و خطر شکستگی با توجه به جنسیت، محل اسکلتی مورد بررسی و تعریف چاقی که شاخص توده بدنی در مقابل دور کمر در نظر گرفته می‌شود، متفاوت است.

دکتر "آن فردریک تورکوت" (Anne-Frederique Turcotte)، پژوهشگر واحد درون‌ریزشناسی و نفرولوژی "مرکز پژوهشی کبک" (Quebec Research Centre) کانادا و همکارانش برای درک بیشتر این موضوع، داده‌های مربوط به حدود ۲۰ هزار شخص بین ۴۰ تا ۷۰ سال اهل کبک را تجزیه و تحلیل کردند.

این شرکت‌کنندگان به صورت تصادفی بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰ انتخاب شدند و مورد بررسی قرار گرفتند. شاخص توده بدنی و اندازه دور کمر آن‌ها طی این پژوهش ارزیابی شد.

شکستگی‌ها با استفاده از یک الگوریتم که پیشتر تایید شده بود، شناسایی شدند. طی یک پیگیری که به طور میانگین ۵.۸ سال به طول انجامید، مشخص شد که ۴۹۷ زن و ۳۲۳ مرد دچار شکستگی شده‌اند.

۴۱۵ مورد شکستگی ناشی از پوکی استخوان گزارش شد که ۲۶۰ مورد در زنان و ۱۵۵ مورد در مردان بود. ۳۵۳ مورد شکستگی اندام تحتانی گزارش شد که ۲۱۹ مورد در زنان و ۱۳۴ مورد در مردان بود. ۲۰۳ مورد شکستگی اندام فوقانی نیز گزارش شد که ۱۴۱ مورد در زنان و ۶۲ مورد در مردان بود.

افزایش اندازه دور کمر در زنان، بیشتر با افزایش خطر شکستگی همراه بود. به ازای هر پنج سانتی‌متر افزایش در اندازه دور کمر، خطر شکستگی در همه نقاط بدن تا سه درصد و خطر شکستگی اندام تحتانی تا هفت درصد بیشتر بود. به ویژه، ارتباط بین اندازه دور کمر و شکستگی مچ پا قوی بود.

مشخص نیست که چرا چاقی با افزایش خطر شکستگی در زنان مرتبط است. با وجود این، می‌توان گفت که بیشتر شکستگی‌ها در اثر زمین خوردن رخ می‌دهند و زمین خوردن در افراد چاق شایع‌تر است. مچ پا بر خلاف لگن و استخوان ران، توسط بافت نرم محافظت نمی‌شود و همین موضوع می‌تواند آن را هنگام زمین خوردن، مستعد شکستن کند.

تورکوت گفت: اندازه دور کمر بیشتر از شاخص توده بدنی، با بروز شکستگی در زنان مرتبط بود. این امر ممکن است به دلیل وجود چربی احشایی باشد که از نظر متابولیک بسیار فعال است و در اعماق شکم ذخیره می‌شود. این چربی به ترشح ترکیباتی می‌انجامد که بر استحکام استخوان تاثیر منفی می‌گذارند.

وی افزود: همچنین، ما می‌دانیم که تثبیت بدن برای افراد چاق، به زمان بیشتری نیاز دارد. این امر به ویژه هنگامی مشخص می‌شود که وزن در قسمت جلوی بدن متمرکز شود. این امر نشان می‌دهد افرادی که چربی بدن آن‌ها در ناحیه شکم پخش شده است، ممکن است بیشتر در معرض خطر زمین خوردن باشند.

پژوهشگران می‌گویند برای تعیین این که آیا این یک نتیجه واقعی است یا این که الگوی شکستگی در مردان مشابه الگوی زنان است، تعداد بیشتری از شکستگی‌های رخ داده در مردان باید بررسی شود.

تعدادی از عوامل بالقوه موثر نیز مورد بررسی قرار گرفت؛ از جمله سن، وضعیت یائسگی، قومیت، وضعیت تاهل، تحصیلات، درآمد، محل سکونت، سیگار کشیدن، مصرف الکل، سطح فعالیت بدنی، مصرف مکمل کلسیم و ویتامین D، سابقه شکستگی و سایر بیماری‌ها و دارو‌هایی که بر خطر شکستگی تاثیر می‌گذارند.

پژوهشگران گفتند: یافته‌های ما نشان می‌دهند که رابطه بین چاقی و شکستگی پیچیده است و می‌تواند بر اساس جنسیت متفاوت باشد. در زنان، یک رابطه خطی بین اندازه دور کمر و بروز شکستگی در هر ناحیه از بدن، به ویژه در مچ پا وجود داشت.

تورکوت گفت: یافته‌های ما مبنی بر این که چاقی و به ویژه چاقی شکمی، با افزایش خطر شکستگی در زنان مرتبط است، پیامد‌های قابل توجهی برای سلامتی عمومی دارد. ما می‌دانیم افراد چاقی که دچار شکستگی می‌شوند، ممکن است مشکلات سلامتی دیگری نیز داشته باشند که به کندتر شدن توانبخشی می‌انجامد، خطر عوارض پس از عمل و جوش‌خوردگی بد را افزایش می‌دهد و هزینه قابل توجهی را برای مراقبت‌های بهداشتی به همراه دارد.

وی افزود: پیری جمعیت و افزایش چاقی ممکن است میزان شکستگی را در سال‌های آینده افزایش دهد. اگر بخواهیم راهبرد‌های پیشگیری موثری را توسعه دهیم، درک مکانیسم‌هایی که زنان چاق و به ویژه زنان مبتلا به چاقی شکمی به واسطه آن بیشتر در معرض شکستگی قرار می‌گیرند، حیاتی است.

منبع:وب‌سایت رسمی "انجمن مطالعه چاقی اروپا(EASO)