ورزش زورخانه‌ای و کشتی پهلوانی قدمتی بالغ بر هزار سال دارد. در این ورزش ورودی زورخانه‌ها را کوتاه می‌سازند و ورزشکاران با خم شدن وارد گود زورخانه می‌شوند تا فروتنی و پرهیز از غرور به ورزشکاران یادآوری شود. مرشد نیز در حین تمرین ورزشکاران اشعاری حماسی و مذهبی می‌خواند و آن‌ها را تشویق به اصول فتوت و جوانمردی می‌کند. یکی از مراسم ثابت در زورخانه‌ها گلریزان برای مستمندان بوده است، چرا که پهلوانان زورخانه‌ها دستگیری از مستمندان را یکی از اصول اولیه خود می‌دانند.

در سال‌های اخیر ورزش زورخانه‌ای با مقداری کم لطفی مسئولان و مردم مواجه شده است، اما مقام معظم رهبری بار‌ها در سخنانی بر حفظ و ترویج هرچه بیشتر این رشته ورزشی اصیل ایرانی تاکید کرده اند. ایشان در خصوص ورزش زورخانه‌ای گفته بودند:"ورزش باستانی برای ما یک تاریخ است؛ یک ورزش نیست، یک فرهنگ است. " در جایی دیگر اظهار کرده بودند: "ورزش باستانی ورزشی است که با حرکاتش اسم خدا را می‌آورند و تسبیحات اربعه می‌گویند. این ورزش ارزش دارد، خیلی قیمت دارد. این فرق می‌کند با ورزشی که اول تا آخرش هیچ ذکر خدا نیامده است. "

در سال های اخیر روند تخریب زورخانه ها بیشتر شده است، چرا که پس از فوت مالکان زورخانه‌ها وراث این افراد رغبتی برای حفظ زورخانه ها نداشته اند و ترجیح داده اند که زورخانه به ارث رسیده شان تخریب شود و به جای آن آپارتمان یا مجتمع تجاری ساخته شود و همین عامل باعث کم توجهی قشر جوان جامعه به ورزش باستانی کشورمان شده است. در سال‌های اخیر زورخانه‌های بسیاری در شهر تهران تخریب شده اند. برای مثال زورخانه پوریای، ولی به آپارتمان تبدیل شد و زورخانه دلیران پارس به باشگاه بدنسازی تغییر کاربری داده شد.

متاسفانه به دلیل اینکه زورخانه‌ها مالکان شخصی دارند، دولت تاکنون نتوانسته است مانع از تغییر کاربری و یا تخریب آن‌ها شود، همچنین با توجه به قرارگیری بسیاری از زورخانه‌ها در مراکز شهر‌ها ارزش زورخانه‌ها مبلغ زیادی برآورد می‌شود و وزارت ورزش و جوانان و فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای و کشتی پهلوانی توانایی خرید زورخانه‌ها را از مالکان آن ها نداشته اند.

طبق گفته‌های مهرعلی باران چشمه، رئیس فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای و کشتی پهلوانی بیش از ۹۰۰ زورخانه در سراسر کشور وجود دارد که حدود ۲۰۰ عدد از این زورخانه‌ها در معرض تخریب جدی قرار دارد.

همه گیری ویروس کرونا در کشورمان نیز ضربات زیادی به این ورزش و قشر شاغل در آن وارد کرده است. بسیاری از زورخانه‌ها به دلیل فضای کوچک شان نتوانستند از ستاد ملی کرونا مجوز حضور ورزشکاران را دریافت کنند و به همین خاطر در ۲ سال اخیر مالکان زورخانه‌ها و مرشدها عملا منبع درآمدی نداشتند تا ضربه بسیار سنگینی به این قشر ضعیف جامعه وارد شود.

فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای و کشتی پهلوانی به خاطر صدمات کرونا به مالکان زورخانه‌ها به دولت و مجلس شورای اسلامی پیشنهادی مبنی بر معافیت زورخانه‌ها از پرداخت قبوض آب، برق و گاز ارائه کرده است، اما تاکنون نه دولت و مجلس در خصوص این طرح تصمیم گیری نکرده اند.

گزارشی از سجاد هدایت پور