دانشمندان بر این باورند که پس از کشف مکانیسمی که به جلوگیری از انباشته شدن پروتئین‌ها که معمولاً در زوال عقل مشاهده می‌شود، کمی استرس می‌تواند برای انسان مفید باشد.

یکی از ویژگی‌های بیماری‌هایی مانند آلزایمر و پارکینسون که در مجموع به عنوان "بیماری‌های دژنراتیو عصبی" شناخته می‌شوند، تجمع پروتئین‌های باز شده است. این پروتئین‌ها، مانند آمیلوئید و تاو در بیماری آلزایمر، «توده‌هایی» را تشکیل می‌دهند که می‌توانند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به سلول‌های عصبی در مغز وارد کنند.

تا کردن پروتئین یک فرآیند طبیعی در بدن است. در افراد سالم، سلول‌ها نوعی کنترل کیفیت را انجام می‌دهند تا از تاخوردگی مناسب و از بین بردن پروتئین‌های دناتوره شده اطمینان حاصل کنند. اما در بیماری‌های عصبی، این سیستم ضعیف می‌شود که می‌تواند منجر به عواقب فاجعه‌باری شود.

با بالا رفتن سن جمعیت جهان، تعداد فزاینده‌ای از افراد مبتلا به زوال عقل تشخیص داده می‌شوند که جستجو برای دارو‌های مؤثر را بیش از هر زمان دیگری ضروری می‌کند. با این حال، پیشرفت کند بوده و هیچ دارویی در دسترس نیست که بتواند از تجمع پروتئین‌های سمی جلوگیری کند.

در مطالعه‌ای تازه تیمی به سرپرستی دانشمندان مؤسسه تحقیقاتی زوال عقل انگلیس در دانشگاه کمبریج مکانیسم جدیدی را شناسایی کردند که به نظر می‌رسد تجمع پروتئین‌های سمی را نه با از بین بردن کامل آنها، بلکه از طریق بازسازی آنها، معکوس می‌کند.

دکتر ادوارد آویزوف از مؤسسه تحقیقاتی این دانشگاه گفت: همانطور که اتفاق می‌افتد، زمانی که به دلیل بار کاری سنگین تحت استرس قرار می‌گیریم، اگر از سلول‌ها نیز بخواهیم که پروتئین زیاد تولید کنند تحت فشار قرار می‌گیرند.

وی با بیان اینکه دلایل زیادی به عنوان مثال زمانی که سلول‌ها در پاسخ به عفونت آنتی‌بادی تولید می‌کنند، برای این استرس وجود دارد، افزود: ما بر روی یکی از اجزای سلولی به نام شبکه آندوپلاسمی که مسئول تولید حدود یک سوم پروتئین‌های بدن ماه هستند تمرکز و پیش بینی کردیم که این استرس ممکن است باعث اختلال در شکل‌گیری پروتئین شود.

شبکه آندوپلاسمی یک ساختار غشایی است که در سلول‌های پستانداران یافت می‌شود که تعدادی عملکرد مهم از جمله سنتز، چین‌خوردن، اصلاح و انتقال پروتئین‌های لازم را در داخل یا خارج از سطح سلول انجام می‌دهد.

آویزوف و همکارانش پیش بینی کرده بودند که فشار و استرس بر این شبکه ممکن است با کاهش توانایی، عملکرد صحیح آن، پروتئین و روند تجمع آن را مختل کند و منجر به افزایش تجمع شود، اما آن‌ها با شگفتی متوجه شدند که برعکس این موضوع صادق است.

آویزوف گفت: «ما شگفت زده شدیم که متوجه شدیم که تحت فشار قرار دادن سلول در واقع پروتئین‌های سمی را از بین می‌برد، نه با شکستن یا حذف آنها، بلکه با جدا کردن آن پروتئین‌ها از یکدیگر، که ممکن است به آن‌ها اجازه دهد تا به درستی تا بخورند.

اگر دانشمندان بتوانند راهی برای بیدار کردن این مکانیسم بدون فشار بر سلول‌ها بیابند شاید بتوانند راهی برای درمان برخی از انواع زوال عقل پیدا کنند.

به نظر می‌رسد یکی از اجزای کلیدی این مکانیسم یکی از دسته‌ای از پروتئین‌ها باشد که به عنوان "پروتئین‌های شوک حرارتی" (HSPs) شناخته می‌شوند، که بسیاری از آن‌ها زمانی تشکیل می‌شوند که سلول‌ها در معرض دمای بالاتر از دمای رشد طبیعی خود قرار می‌گیرند.

آویزوف معتقد است که این کشف ممکن است به توضیح یکی از غیرمعمول‌ترین مشاهدات در زمینه تحقیقات زوال عقل کمک کند.

منبع: وبسایت الشرق