تروریسم پدیده‌ای به قدمت عمر انسان است و وجود آن به یک قوم مربوط نمی‌شود، بلکه مربوط به تمامی جوامع بشری است. مختص به یک به کشور خاص نیست و در همه کشور‌های جهان وجود دارد، بنابراین نشان دهنده یک تهدید و خطر مستقیم برای امنیت ملی و بین المللی است.

خطرات تروریسم با توسعه گسترده وسایل ارتباطی و اینترنت که جهان را به دهکده‌ای کوچک تبدیل کرده، افزایش یافته است. اکنون اطلاعات کاربران اینترنت در دسترس همه کسانی که از اینترنت در ارتباطات خود استفاده می‌کنند یا فعالیت‌های تروریستی مانند جاسوسی و تخریب فعالیت‌های الکترونیکی کشور‌ها و موسسات انجام می‌دهند، قرار داد.

تروریسم سایبری یکی از به روزترین انواع تروریسم است. اینکار با بهره گیری غیرقانونی از فناوری‌ها و ابزار‌های الکترونیکی در فضای مجازی و از سوی کسانی که توانایی، تجربه و دسترسی به علوم نوین را دارند، انجام می‌گیرد. تروریسم سایبری در راه اهداف راهبردی علیه کشور‌های جهان سوم صورت می‌گیرد و تهدیداتی در عرصه بین المللی نیز ایجاد می‌کند.

کارشناسانی هستند که علل تروریسم سایبری را به گروهی از دلایل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فکری و روانی نسبت می‌دهند که می‌توان آن‌ها را به عنوان دلایلی کلی توصیف کرد، اما دلایل دیگری نیز وجود دارد که به عنوان دلایل خاص یا اصلی گسترش پدیده تروریسم سایبری شناخته می‌شوند که به طور خلاصه در ادامه به آن‌ها پرداخته شده است:

ضعف ساختار شبکه‌های اطلاعاتی، عدم حفظ حریم خصوصی و آسیب‌ پذیری در برابر نفوذ

شبکه‌های اطلاعاتی در اصل به صورت باز، بدون محدودیت و موانع امنیتی، با تمایل به گسترش و تسهیل ورود کاربران طراحی می‌شوند. سیستم‌های الکترونیکی و شبکه‌های اطلاعاتی حاوی شکاف‌های اطلاعاتی هستند که سازمان‌های تروریستی می‌توانند از آن‌ها برای نفوذ به زیرساخت‌ها و انجام عملیات خرابکارانه تروریستی استفاده کنند.

فقدان مرز‌های جغرافیایی و کم خطر بودن

عدم وجود مرز‌های مکانی در شبکه‌های اطلاعاتی، علاوه بر مشخص نبودن هویت دیجیتالی کاربر، فرصت مناسبی برای تروریست هاست.

سهولت استفاده و کم هزینه بودن

شبکه‌های اجتماعی و تمامی وسایل ارتباطی الکترونیکی، در تمامی کشور‌های جهان ارزان و در دسترس هستند. ویژگی جهانی شبکه‌های اطلاعاتی این است که روشی آسان و کم هزینه برای تروریست‌ها ایجاد می‌کنند تا به اهداف غیرقانونی خود برسند و حمله سایبری را انجام دهند.

خلا نظارت‌های قانونی

اگر قوانینی در مورد جرایم اطلاعاتی و تروریسم سایبری وجود داشته باشد، مجرمان نمی‌توانند به راحتی اقدام به خرابکاری کنند.

دشواری کشف و اثبات جرایم سایبری

نمی‌توان به راحتی هویت مجرمان سایبری را مشخص کرد و اینکار فقط از طریق دستگاه‌های خاصی که در اختیار برخی نهاد‌های امنیتی است، انجام می‌گیرد.

تروریسم سایبری و نگرانی برای کشورها

اکنون تروریسم سایبری، به نگرانی برای کشور‌هایی که در برابر حملات تروریست‌ها و گروه‌های افراطی که از طریق اینترنت و انواع رسانه‌های جدید اقدام به خرابکاری می‌کنند، تبدیل شده است. این گروه‌ها اکنون در هر نقطه از جهان در حال انجام فعالیت‌های تروریستی خود هستند. فناوری مدرن به تنهایی قادر به محافظت از مردم در برابر عملیات تروریستی سایبری نیست و به همین دلیل این خطرات روز به روز در حال افزایش است.
‌
نمی‌توان گفت که راه‌های کاملاً تضمینی برای محافظت از سیستم اطلاعاتی در برابر نفوذ تا به امروز وجود داشته است. با این حال، اکثر کشور‌ها و موسسات به دنبال اتخاذ تدابیر و اقدامات لازم برای مقابله با تروریسم سایبری هستند. با این حال، این تلاش‌ها محدود بوده و همچنان نیازمند مطالعات، تحقیقات، قوانین و مقررات بیشتر برای مهار این پدیده خطرناک است.

راهکار‌های مقابله با تروریسم

۱. نظارت بر فعالیت گروه‌های تروریستی در شبکه‌های اجتماعی. تحلیل محتوا، اهداف و راهبرد‌های اتخاذ شده در آنها.

۲. مشارکت دادن جامعه مدنی و نهاد‌های آن در همکاری برای گزارش سایت‌های مرتبط با تروریسم.

۳. تلاش برای گسترش فرهنگ پیشگیرانه و افزایش آگاهی جامعه از خطرات تروریسم به طور عام و تروریسم سایبری به طور خاص و مقابله با آن. گسترش فرهنگ مدارا و گفتگو با دیگران و احترام به ادیان و فرهنگ‌های مختلف.

۴. وضع قوانین ویژه‌ای که تمام خلا‌های کشف جرم تروریسم سایبری یا راه‌های رسیدگی به آن را پر می‌کند. قوانین مربوط به چگونگی کشف و حفظ شواهد الکترونیکی.

۵. ایجاد یک نظام حقوقی بین المللی زیر چتر سازمان ملل متحد که وظیفه مستندسازی و یکسان سازی تلاش‌های کشور‌ها برای مبارزه و مقابله با تروریسم سایبری را برعهده دارد.

۶. انعقاد موافقت نامه‌های بین المللی درمورد جرایم تروریسم سایبری و سازماندهی کلیه مراحل مربوط به تبادل اطلاعات.

۷. تقویت همکاری‌های بین المللی و منطقه‌ای از طریق نظارت هر کشور بر اعمال جنایتکارانه سایبری با کمک سازمان‌ها و ارگان‌های بین المللی متخصص در مبارزه با تروریسم سایبری.

۸. برگزاری همایش‌های علمی در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی تخصصی کشور‌های مختلف جهان با حضور متخصصان و محققان رشته‌های مختلف برای بررسی مشکل و ارائه راه حل‌های مناسب.

با توجه به موارد فوق، روشن است که این نوع تروریسم تا چه حد با پیشرفت علمی و فناوری مرتبط است. پیشرفتی که تا زمانی که ذهن انسان کار می‌کند، در وضعیت مستمر و بی وقفه قرار دارد. بر این اساس، بین این دو رابطه مستقیم وجود دارد؛ هرچه پیشرفت‌های فنی و اطلاعاتی بیشتر باشد، خطر تروریسم الکترونیکی نیز بیشتر می‌شود.

گزارش از مائده زمان فشمی