اطلاعاتی که حق مردم از عملکرد، رفتار و تصمیم گیری نمایندگان مجلس است و باید به آن‌ها ارائه شود معنای دقیقی از شفافیت است که در سراسر جهان موضوعی پذیرفته شده و‌ می‌تواند شامل نتایج حاصل از تصمیم گیری در مسائل اقتصادی، سیاسی و حتی امنیتی (البته تحت شرایطی که برای کشور ایجاد مشکل نکند) باشد.

اعمال شفافیت در سیستم قانونگذاری هر کشوری می‌تواند وکلای ملت را در تصمیم گیری‌ها و رفتار حرفه‌ای خود به عنوان نماینده ملت دقیق‌تر کرده و آن‌ها را در به کارگیری دیدگاه‌های عموم مردم تشویق کند.

شفافیت به معنای ارائه حق اطلاعاتی مردم به مردم است

در این مسیر کشور‌های بسیاری هستند که به اعمال شفافیت نه تنها در رای گیری بلکه در سایر موارد در پارلمان خود اقدام کردند.

مثلا طبق آیین‌نامه داخلی پارلمان اروپا، نمایندگان این پارلمان می‌بایست کلیه هدایای دریافتی از سران دیگر کشور‌ها را که ارزشی بیش از ۱۵۰ یورو دارد در قسمت مخصوصی از سایت پارلمان با عکس و مشخصات هدیه و هدیه دهنده به همراه محدوده قیمتی آن در معرض دید عموم مردم قرار دهند.

یا در بحث رای گیری، نتایج آرای نمایندگان پارلمان اروپا، یک روز پس از رای‌گیری به تفکیک هر نماینده بر روی سایت پارلمان قرار گرفته، برای عموم مردم قابل مشاهده بوده و آمار حضور و غیاب‌ها، نظام مالی مجلس، جلسات کمیسیون‌ها، متن کامل مذاکرات پارلمان نیز روی سایت پارلمان قرار می‌گیرد.

نمایندگان آلمانی اجازه ندارند از کسی یا جایی وجه نقد دریافت کنند

یا در پارلمان آلمان، دریافت وجه نقد به هر دلیلی حتی برای سخنرانی در دانشگاه از اشخاص حقیقی یا حقوقی ممنوع بوده و نمایندگانی که به سفر می‌روند و هدیه می‌گیرند هم نمی‌توانند هدایای گران‌تر از ۲۰۰ یورو را نگه دارند.

اگر قیمت هدیه از مبلغ ۲۰۰ یورو بالاتر بود نماینده پارلمان می‌بایست آن را به نهاد ریاست جمهوری تحویل دهد یا معادل مبلغ هدیه را از جیب خود بپردازد تا به صندوق خزانه دولت فدرال واریز شود.

تصویر هدیه سرکرده منافقین به روبرتا آنجلینی نماینده پارلمان اروپا

در وبسایت پارلمان اروپا

در ایران هم طبق ماده ۳ قانون «نظارت بر رفتار نمایندگان» مصوب سال ۹۱، دریافت هرگونه هدیه نقدی یا غیرنقدی «غیرمتعارف» از اشخاص حقیقی یا حقوقی خصوصی یا عمومی و دولتی داخلی یا خارجی تحت هر عنوان توسط نمایندگان را ممنوع اعلام کرده و مرتکب را مستحق مجازات ماده ۶ این قانون دانسته است.

مجازات‌هایی که از تذکر شفاهی صرف آغاز می‌شود و تا اعلام یک یا چند تخلف نماینده در جلسه علنی از سوی رئیس مجلس پایان می‌یابد.

همچنین تبصره یک این ماده برای تکمیل این مجازات‌ها، مقرر می‌دارد در صورتی که هیأت نظارت تشخیص دهد، دارایی نماینده به ناحق افزایش یافته، تا قبل از انتخابات دوره بعد موضوع را به آگاهی شورای نگهبان می‌رساند و برای رسیدگی به دستگاه قضایی می‌فرستد.

دریافت هرگونه وجه نقد یا غیر نقد نامتعارف از سوی نمایندگان مجلس کشورمان ممنوع است

در ایران هم پارلمان مجازی سامانه‌ای است که به تازگی راه اندازی شده تا بتواند راه ارتباطی راحت تری بین مردم و نمایندگانشان در مجلس شورای اسلامی برقرار کند.

«پارلمان مجازی ایران» ۱۸ آذر پارسال در مراسمی با حضور محمدباقر قالیباف رئیس مجلس رونمایی شد و کاربران با مراجعه به آدرس اینترنتی‪ www.ir-vp.ir ‬می‌توانند در پارلمان مجازی ثبت نام کرده و از آن استفاده کنند.

سامانه پارلمان مجازی ایران

در این سامانه برای مردم و عموم فرهیختگان و صاحب نظران در حوزه‌های گوناگون امکانی فراهم شده تا از اولین لحظه تولد یک طرح یا لایحه تا زمانی که آن طرح یا لایحه به قانون تبدیل و برای اجرا به دولت ابلاغ شود، با نمایندگان مجلس شورای اسلامی همراه باشند و در مراحل مختلف تکوین قانون بتوانند نظرات خود را در فضایی که همه نمایندگان در آن فضا حضور دارند، مطرح کنند.

فضای پارلمان مجازی ایران، فضایی کاملا مشابه مجلس شورای اسلامی است و مثل  این است که هر کس بخواهد بتواند در جلسات کمیسیون‌ها یا در صحن علنی مجلس حضور پیدا کرده و مستقیما با نمایندگان منتخب مردم  گفتگو  کند و نظرات تخصصی خود را به آنان منتقل می‌کند.

اظهار نظر در مورد طرح‌ها و لوایح مجلس شورای اسلامی

حتی شیوه رای دهی در پارلمان مجازی ایران هم شبیه مجلس شورای اسلامی است و هر عضو این سامانه می‌تواند رای موافق یا مخالف خود را درباره کلیات هر طرح یا لایحه و در مورد یکا یک مواد و تبصره‌های آن اعلام کند؛ پیشنهاد اصلاحی یا جایگزین دهد، اخطار قانون اساسی دهد و خلاصه، مثل یک نماینده واقعی، در فرآیند قانونگذاری مشارکت کند و نظرات خود را به اطلاع نمایندگان مجلس شورای اسلامی برساند.

همچنین، کسی که عضو پارلمان مجازی ایران می‌شود، می‌تواند اگر ایده جدیدی برای قانونگذاری دارد، ازطریق بخش «ایده‌های جدید» پیشنهاد خود را به نمایندگان منتقل کند.

رای دهی در سامانه پارلمان مجازی ایران

پارلمان مجازی ایران هم  متعهد است پیشنهاد‌ها را بررسی کرده و در صورتی که مناسب تشخیص داده شوند، در قالب ارائه «طرح» در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار دهد.

علاوه بر این موارد، مردم می‌توانند به جای اینکه حضوری با هر نماینده دیدار کنند در دفتر مجازی نماینده با او ارتباط بگیرند، زیرا هر نماینده در پارلمان مجازی دفتر مجازی دارد.

کلیه نمایندگان دوره یازدهم، به صورت پیش فرض عضو پارلمان مجازی ایران هستند و نظرات و آراء کاربران را مشاهده می کنند.

با این وجود هنوز، اما سازوکاری در سامانه پارلمان من اندیشیده نشده تا ریز عملکرد، حضور و غیاب، هدایای دریافتی و پخش زنده جلسات کمیسیون‌های مختلف مجلس را در اختیار عموم مردم بگذارد.

سامانه پارلمان مجازی بخش خصوصی public whip انگلیس فعال از سال ۲۰۰۳

این درحالی است که در سایر کشور‌ها زمینه قانونی وجود دارد که مردم و سازمان‌های خصوصی هم جلسات پارلمان رو منتشر کنند.

مثلا در انگلیس سازمان‌های غیردولتی ناظر بر پارلمان نظیر public whip، با طراحی وبسایتی مشروح مذاکرات را تحلیل و آراء نمایندگان را به صورت جدا در اختیار مردم قرار می‌دهند.

یا در آمریکا سال ۲۰۰۴ یک دانشجوی آمریکایی وبسایتی به نام Govtrack  طراحی کرد که در این سایت مشروح مذاکرات و حضور و غیاب نمایندگان و.. نشان داده می‌شود.

پارلمان مجازی بخش خصوصی Govtrack آمریکا، فعال از سال ۲۰۰۴

مالک شریعتی نماینده تهران سوم اردیبهشت گفت سامانه پارلمان مجازی با پیگیری ۱۶۲ نماینده برای انتشار عمومی آراء نمایندگان آماده شده و ان شاءالله اجرای آزمایشی داوطلبانه شفافیت آرای نمایندگان از هفته آینده آغاز خواهد شد.

با اجرای پارلمان مجازی حداقل یکی از سه ضلع دولت الکترونیک یعنی مجلس شورای اسلامی حرکتی سازنده در جهت حذف رویه مسبوق به سابقه برخواهد داشت و عموم مردم علاوه بر تقنین قوانین می‌توانند بر آن نظارت کنند.

دولت الکترونیک نه تنها قوه مجریه بلکه قوای مقننه و قضاییه

را هم شامل می‌شود

به این معنی که اگر قانونی اجرا نشده و یا به درستی اجرا نشده است، گزارش لازم را بدهند و حتی می‌توانند به نمایندگان گرا بدهند تا آن‌ها ورود کنند و از ابزار‌های قانونی خود مانند تذکر، سوال و استیضاح استفاده کنند.