یک زمان سلاح مقابله با  بیماری کرونا، ماسک بود و اکنون واکسن کارآمدترین سلاح است.

یزد نیز مانند دیگر نقاط دنیا از تبعات این ویروس دور نماند و روز‌های سختی را از سر گذراند و تعداد زیادی از مردم به خاطر این ویروس جان خود را از دست دادند.

این خاطرات تلخ با کمک واکسیناسیون گسترده تا حدودی به فراموشی سپرده شد. از این رو پای صحبت دکتر محمد حسین زارع مدیر درمان دانشگاه علوم پزشکی یزد نشسته‌ایم تا با سیر تحولات ورود و شیوع این ویروس در یزد آگاه شویم.

زارع می‌گوید از پنج پیک در کشور عبور کردیم و در حال حاضر در انتهای پیک ششم قرار داریم.

به گفته او سوم اسفند ۹۸ بیمارستان شهید صدوقی برای مقابله با این ویروس مجهز شد. هرچند که دو روز قبل از آن در بیمارستان اردکان بیمارانی مشکوک به کرونا مشاهده شده بود.

شرایط مردم و کادر درمان در موج اول کرونا

او ترتیب پیک‌های کرونا در استان یزد را این‌گونه شرح می‌دهد: در پیک اول ۱۰۲۸ بیمار بستری مبتلا به کرونا در استان وجود داشت و مردم سختگیرانه دستورالعمل‌ها را رعایت می‌کردند و رفت و آمد‌های خانوادگی کم بود.

این در حالی بود که این بیماری هنوز ابعاد ناشناخته زیادی داشت و نحوه مقابله با کرونا مشخص نبود. در آن دوره ماسک به اندازه کافی وجود نداشت. کمبود اکسیژن محسوس بود و مردم دچار دلهره بودند و کادر درمان برای مقابله با این بیماری ترس داشت.

موج دوم و سوم؛ آمار مبتلایان افزایش می‌یابد/کمبود اکسیژن و دارو

در پیک دوم که آغاز آن تیر ۹۹ بود، در اوج همه‌گیری کرونا ۹۵۰ بیمار بستری وجود داشت و مردم همچنان رعایت می‌کردند. در پیک سوم، آبان همان سال یکی از سخت‌ترین دوران کاری کادر درمان بود و دو هزار بیمار بستری وجود داشت که تمام امکانات پزشکی در یزد به کار گرفته شد. در آن زمان کمبود اکسیژن محسوس بود و داروی رمدسیویر نایاب بود.

این پزشک بخش اورژانس می گوید: در بحران کرونا در آبان معادن و کارخانجات در تامین اکسیژن کمک شایانی کردند و به عنوان نمونه کارخانه‌ای با یک درخواست تلفنی مخزن بیست تنی اکسیژن را برای بیمارستان شهید صدوقی یزد ارسال کرد، پس از گذراندن این موج مردم آرامش خیال بیشتری پیدا کردند.

موج چهارم و پنجم: شروع واکسیناسیون با کادر درمان و بیماران خاص

موج چهارم در اردیبهشت ۱۴۰۰ وارد استان شد و در اوج این بیماری ۵۵۰ بستری در استان وجود داشت. درآن دوره واکسیناسیون کادر درمان و بیماران خاص آغاز می‌شود و اثرگذاری آن در جلوگیری از شیوع بیماری قابل توجه است و کادر درمان بر اثر واکسن ایمنی پیدا می‌کنند. مثلا در اوج‌گیری بیماری کرونا در آبان ۹۹ تقریبا در یک روز ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر از پرسنل درمان مبتلا می‌شدند این در حالی بود که از شروع واکسیناسیون به هفته‌ای ده نفر کاهش پیدا کرد.

او گفت:در مرداد ۱۴۰۰ پیک پنجم کرونا با ۸۵۰ بستری در استان شروع شد، در این پیک مردم به دنبال واکسن بودند، اما بعد از مدتی تبدیل به خواست دولت شد و گفتمان در کل عوض شد.

موج ششم کرونا همراه با سویه امیکرون

بهمن ماه ۱۴۰۰ موج ششم با امیکرون و ۴۸۰ بیمار بستری شروع می‌شود. در این سیر کرونایی حالا بعد از دوسال، کرونا دیگر برای مردم عادی شده و دستورالعمل‌ها جدی گرفته نمی‌شود. در حال حاضر بعد از گذراندن پیک‌های کرونایی تمام تجهیزات بیمارستانی تکمیل است و کادر درمان کارآزموده شده‌اند.

این پزشک بخش اورژانس با توجه به واکسیناسیون گسترده که مانع شیوع امیکرون در سطح استان نشده، می گوید: واکسیناسیون برخی افراد از شش ماه گذشته و فقط حدود نیمی از مردم یزد دز سوم واکسن را تزریق کرده‌اند و با توجه به اینکه افراد دیگر فاصله را رعایت نمی‌کنند و ماسک مرتب استفاده نمی‌شود گسترش سویه جدید را در استان شاهد هستیم. البته تصور عمومی این است که امیکرون یک سرماخوردگی ساده و قابل کنترل است. این تلقی باعث شد در ابتدا بیماران سرپایی افزایش پیدا کنند، سپس ورودی بخش‌های بیمارستانی استان در مدت بیست روز چندین برابر شود.

واکسیناسیون عامل کاهش آمار و شدت بیماری کرونا

مدیر بخش درمان دانشگاه علوم پزشکی یزد گفت: در شرایط امیکرون تعداد اندکی ضروری است اسکن بگیرند که نشان از تاثیر واکسن است.

او می‌گوید: اگر همه خواستار شرایط ایمن و عاری از بیماری هستند باید هوشیارانه عمل کنند. همیشه پیک‌های کرونا سه ماه طول می‌کشد، پس باید عرض پیک‌های کرونایی کاهش پیدا کند، زیرا کرونا هر روز تغییر ژنوم می‌دهد و ویروس جدیدی ایجاد می‌کند.

زارع با اعلام اینکه آمار ایده‌آل واکسیناسیون زنان باردار به حد مطلوب نرسیده از آنان خواست تا نسبت به تزریق دز‌های واکسن خود اقدام کنند.

به گفته او مطالعات سازمان بهداشت جهانی نشان داده که واکسن آسیبی به جنین نمی‌زند و اختلالات ژنتیکی به دنبال ندارد حتی گزارشی مبنی بر مرگ مادر به دلیل تزریق واکسن نداشته ایم.

او در خصوص واکسیناسیون افراد سالمندی که بیماری قلبی یا دیابت دارند، می‌گوید: برای این افراد منع واکسن وجود ندارد مگر اینکه حساسیت خاصی، چون افت پلاکت مطرح باشد یا متخصصین خون تاکید برعدم تزریق واکسن داشته باشند که احتمال آن نیز ضعیف است و بیان می‌کند: ابتلا به کرونا مصونیت در برابر این بیماری ایجاد نمی‌کند.

به گفته او پزشکان و پرستارانی که در بخش آی سی یو کار می‌کنند با هر پیک به کرونا مبتلا شدند هرچند تمام دز‌های واکسن خود را تزریق کردند. کرونا به طور مداوم تغییر ژنوم می‌دهد و باید در مقابل سویه‌های جدید آن مجهز بود.

بازگشت به زندگی عادی با واکسیناسیون و رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی

مدیر درمان دانشگاه علوم پزشکی یزد می گوید: روش پادگانی و تعطیلی مغازه‌ها و مدارس در مهار بیماری کرونا دیگر پاسخگو نیست و باید بازگشت به زندگی عادی همراه با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و واکسیناسیون در دستور کار قرار گیرد. در آبان و بهمن ۹۹ شعار دولت بهترین واکسن زودترین واکسن بود و حالا همه نوع واکسنی در کشور موجود است. برخی ادعا می‌کنند واکسن خطرناک است، اما وقتی از واکسن‌های کزاز، هاری و آبله شرکت رازی یا پاستور استفاده می‌شود و نسبت به آن آرامش خاطر داریم، نباید از واکسن کرونای تولیدی این شرکت‌ها نگران باشیم. به هیچ عنوان واکسن موجب بیماری نمی‌شود، چون در اصل ویروس کشته شده است و بعضا ناخوشی بعد از تزریق واکسن نشانگر ابتلاء فرد به این بیماری در روز‌های قبل بوده و ربطی به واکسن ندارد.

زارع کرونا را بیماری مرگباری می‌بیند که در صورت ماسک زدن بیش از هفتاد درصد مردم، آمار بیماران کرونایی استان کاهش پیدا می‌کند و تاکید می‌کند: در صورت گرفتن امیکرون و داشتن تب و لرز ساده باید به مدت پنج روز خود را قرنطینه کنید تا بیماری منتقل نشود.

او می گوید: بسیاری از درگیری‌های این بیماری خانوادگی است و افراد مبتلا به امیکرون دچار ضعف و بی‌حالی می‌شوند و اگر فرد مبتلا در نفس کشیدن مشکل ندارد و اکسیژن خون وی بالای نود و پنج درصد است، بیماری او با استراحت و غذای مناسب قابل کنترل است.

مدیر بخش درمان دانشگاه علوم پزشکی یزد گفت: انتقال بیماری حق الناس است، مردم نباید در خصوص گرفتن سی تی ریه اصرار کنند، زیرا ناآگاه‌ترین مطالبه، درخواست اسکن ریه است. در واقع دریافت اشعه ایکس باعث ابتلا به سرطان سینه و تیروئید می‌شود و اسکن ریه به هیچ وجه تعیین کننده ابتلا فرد به بیماری کرونا نیست و فقط میزان درگیری ریه فرد را مشخص می‌کند.

استان یزد تجربیات تلخ این بیماری را از سر گذرانده و از این تجربیات ارزشمند باید برای مدیریت بهتر شیوع‌های بعدی کرونا استفاده کرد. همچنین می‌توان با افزایش پایگاه‌های واکسیناسیون و تشویق مردم به تزریق کامل دز‌های واکسن گام مهمی در مهار کرونا برداشت.

رسانه‌ها و نهاد‌های فرهنگی نیز با اقناع شهروندان یزدی به زدن ماسک و تزریق واکسن قادر خواهند بود، از شیوع پیک‎های بعدی کرونایی در سطح گسترده جلوگیری به عمل آورند.

گزارش از ثریا آسایش