سابقه گردشگری مذهبی در جهان به قرون و اعصار گذشته برمی‌گردد، مدارک و اسناد تاریخی موجود از تمدن‌های کهن بین النهرین، مصر، ایران، هند، چین و نیز آثار و قراین باقی مانده از روزگاران دور حکایت از آن دارد که انسان‌های آن دوران نیز به سفر‌های زیارتی رفته و از دیرباز به منظور انجام فرایض دینی و مذهبی مسیر‌های طولانی را می‌پیمودند.

توسعه گردشگری مذهبی در گناباد

گناباد واقع در جنوب استان خراسان رضوی علاوه بر ۲۵۰ اثر تاریخی و فرهنگی از ظرفیت‌های بسیاری در بخش گردشگری مذهبی برخوردار است به گونه‌ای که برخی از کارشناسان و مسئولان این نوع گردشگری را زیربنای رونق اقتصادی این شهرستان می‌دانند.

موقعیت جغرافیایی گناباد و واقع شدن در مسیر استان‌های یزد، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان به مشهد مقدس و وجود بارگاه ۶ امامزاده از برادران امام رضا (ع) از جمله ظرفیت‌های گردشگری مذهبی این شهرستان محسوب می‌شود.

یکی از استادان دانشگاه در گناباد گفت: توسعه گردشگری مذهبی و زیارت به صورت منطقه‌ای  محور اصلی توسعه، رونق اقتصادی و جذب زائر و گردشگر به این شهرستان خراسان رضوی است .

 ابوالقاسم شفیعی گفت: گناباد در کنار جاذبه‌های فرهنگی و گردشگری و پیشینه غنی تاریخی، به دلیل وجود بقعه متبرکه پنج تن از برادران حضرت امام رضا (ع) در شهر کاخک و روستا‌های خانیک، کمر زیارت، محیی آباد و بیمرغ، قطب گردشگری مذهبی جنوب استان خراسان رضوی به شمار می‌رود.

او گفت: شهر کاخک به دلیل برخورداری از مرقد سلطان محمد عابد (ع)، برادر بزرگتر امام رضا (ع) یکی از مقاصد مهم گردشگری مذهبی شرق کشور است، ایجاد مسیر گردشگری زیارت در حدفاصل کاشمر به کاخک گناباد برای بهره گیری بیشتر از این پتانسیل‌ها در راستای رونق این صنعت مهم در منطقه ضروری است.

بیشتر بخوانید

• اقامت امن، چالش جدید مسافران نوروزی

عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی گناباد گفت: اماکن مقدس و بارگاه امامزادگان از مقاصد مهم مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی است و توسعه گردشگری زیارت موجب افزایش زمان ماندگاری و حضور مسافران در منطقه می‌شود و می‌توان با برنامه ریزی صحیح و مدون، بستر حضور زائران بارگاه امام رضا (ع) را در این مناطق فراهم کرد که این خود می‌تواند در رونق اقتصادی نواحی مزبور بسیار موثر باشد.

لزوم تعیین مسیر گردشگری منطقه‌ای

تعیین مسیر گردشگری منطقه‌ای به برجسته سازی مقاصد گردشگری و جذب نظام‌مند و پایدار گردشگر می‌انجامد و مشهد، کاشمر و کاخک گناباد به عنوان مقاصد مهم گردشگری و هدف مشترک تعداد زیادی از زائران خارجی مطرح هستند که با یک نگاه واحد و ایجاد مسیر گردشگری منطقه ای، پتانسیل‌های آن‌ها در رونق اقتصادی و اشتغالزایی برای ساکنان این مناطق نقش زیادی دارد.

استاد دانشگاه‌  مرکز آموزش عالی گناباد گفت: پیوستگی این سه مقصد گردشگری مذهبی می‌تواند برای همه مناطق، به ویژه کاشمر و کاخک گناباد ارزش آفرین باشد و زمینه ورود و ماندگاری بیشتر زائران و مسافران در این نواحی را فراهم سازد.

شفیعی گفت: نبود نگاه اقتصادی به مقوله گردشگری از مهمترین مشکلات توسعه کمی و کیفی این بخش محسوب می‌شود و باید با نگرش اقتصادی از همه ظرفیت‌ها و کارکرد‌های فرهنگی و اجتماعی، برای رفع مشکلات و بسترسازی توسعه این بخش بهره گرفت.

او گفت: باید نیاز‌های گردشگران را به عنوان ذینفعان گردشگری شناخت و خلق رویداد، نقش مهمی در توسعه هدفمند این بخش دارد و باید در اتاق فکر با بهره گیری از نقطه نظرات صاحبنظران به این مساله توجه داشت و جامعه محلی و روستا‌ها را با ساز و کار مناسب در گسترش فرهنگ گردشگری با خود همراه کرد.

رییس اداره اوقاف و امور خیریه گناباد‌ گفت: توسعه گردشگری مذهبی و استفاده از ظرفیت‌های آن در مسیر رونق اقتصادی منطقه نیازمند توجه و همسویی بیشتر مسئولان و دست اندرکاران ذیربط است.

حجت الاسلام حسن تقوی‌مند گفت: اداره اوقاف و امور خیریه گناباد سعی می‌کند با برگزاری برنامه‌های فرهنگی در مرقد امامزادگان، مردم را با این قابلیت بیشتر آشنا سازد.

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد گفت: در کنار سایر جاذبه‌های کهن تاریخی، مرقد امامزادگان و بقاع متبرکه، آیین مذهبی نیز فرصت مغتنمی برای توسعه گردشگری مذهبی این شهرستان محسوب می‌شود.

رسول صنوبری گفت: گردشگری مذهبی قابلیت بسیار مهمی در توسعه و رونق اقتصادی شهرستان گناباد و نقش آفرینی بیشتر آن در مقوله گردشگری منطقه دارد.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد گفت: حداقل دو سوم گردشگران و مسافرانی که تعطیلات نوروزی به گناباد سفر کرده بودند به زیارت بقاع متبرکه امامزادگان و به خصوص بارگاه امام زاده محمد عابد (ع) مشرف شدند.

او گفت: این اداره سعی می‌کند با شناخت ظرفیت‌های موجود گردشگری در بخش‌های مختلف و از جمله مذهبی از آن در مسیر توسعه و رونق اقتصادی گناباد بهره بگیرد.

لزوم توجه مسئولین به گردشگری مذهبی گناباد

فرماندار گناباد گفت: این شهرستان با سابقه کهن تاریخی و غنای فرهنگی و مذهبی با برنامه ریزی موثر می‌تواند به یک قطب مستعد گردشگری مذهبی در استان خراسان رضوی و حتی کشور تبدیل شود.

رضا نصیری گفت: لازمه بهره گیری از قابلیت وجود بقاع متبرکه و از جمله بارگاه امامزاده محمد عابد در کاخک، به عنوان ظرفیتی عظیم برای رونق اقتصادی گناباد، بهره گیری بیشتر از این پتانسیل و نگاه منطقه‌ای به مقوله گردشگری است.

او گفت: با توجه به سفر سالانه میلیون‌ها نفر زائر از نقاط مختلف کشور و از جمله کشور‌های عربی برای زیارت حرم امام رضا (ع) به مشهد باید در تفاهم نامه‌های مشترک با آستان قدس رضوی و سایر مسوولان و دست اندرکاران ذیربط بخشی از این زائران را در قالب تور‌هایی برای سفر به گناباد و زیارت بارگاه امامزادگان این شهرستان و به خصوص امامزاده سلطان محمد عابد (ع) کاخک ترغیب کرد.

فرماندار گنابادگفت: خواستار تبلیغات بیشتر برای معرفی جاذبه‌ها و پتانسیل‌های گردشگری مذهبی شهرستان گناباد در مرکز استان خراسان رضوی و نیز دیگر نقاط استان و کشور هستیم.

او گفت: با توجه به تعدد بقاع متبرکه در گناباد و تاثیرات فرهنگی و مذهبی آن بر مردم و قشر جوان، باید توسعه گردشگری مذهبی محور اساسی و اولویت مسئولان قرار گیرد.

نصیری گفت: در جلسات مختلف بر لزوم هم افزایی مسئولان و دست اندرکاران مربوطه برای توسعه گردشگری مذهبی و بهره گیری موثر از این قابلیت در مسیر رونق اقتصادی شهرستان تاکید شده است و فرمانداری هم از هیچ اقدامی برای تحقق مطلوب این امر کوتاهی نمی‌کند.

توسعه گردشگری مذهبی نیازمند مشارکت و هم افزایی بین بخشی و توجه بیشتر برای به فعلیت رساندن قابلیت‌های بالقوه و معرفی آن‌ها به مسافران و گردشگران است.

گناباد با قابلیت‌های خاص خود از جمله وجود بارگاه ۶ امام زاده به خصوص در بخش کاخک قابلیت زیادی در این بخش و ظرفیت تبدیل به قطب گردشگری مذهبی منطقه را دارد و با نگاه منطقه‌ای می‌توان از این ظرفیت‌ها در مسیر رونق این سامان گام برداشت.

از مجموع ۲۵۰ اثر تاریخی شناسایی شده در گناباد ۱۴۸ اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است که در این میان قنات جهانی قصبه از جایگاه خاصی برخوردار است و از مجموع آثار تاریخی و گردشگری گناباد ۶۰ اثر سابقه چند هزار ساله دارد.

مرکز شهرستان ۹۳ هزار نفری گناباد در ۲۸۷ کیلومتری جنوب مشهد واقع است.