اصفهان  شهری است با میراث تاریخی و فرهنگی پرشمار که ضرورت صیانت از آن‌ها سبب شده در این شهر شیوه‌های متفاوتی از مبلمان شهری و زیرساخت‌های خدماتی استفاده شود.

در اصفهان طرح‌های عمرانی شهر به گونه‌ای تدوین و اجرا می‌شوند که علاوه بر خدمت رسانی سریع و صحیح به شهروندان، به میراث فرهنگی نصف جهان خدشه‌ای وارد نشود.

در این گزارش در مورد یکی از همین طرح‌های عمرانی می‌نویسم که با شیوه‌ای نوین و بدون در معرض خطر قرار دادنِ میراث فرهنگی و بافت تاریخی اصفهان، میزان اطمینان «برق» مصرفی در مرکز و جنوب شهر را بالا برده است.

دغدغه‌های برق منطقه‌ای برای رساندن انرژی به مرکز شهر

اصفهان که بزرگتر و نیاز‌های شهری اش که بیشتر شد مصرف انرژی هم افزایش یافت و شبکه توزیع برق نیازمند تغییراتی شد، چون ظرفیتی که برای ایستگاه‌های برق شهر اصفهان در نظر گرفته شده بود متناسب با نیاز‌های ۳۰ سال قبل بود و لزوم به روزرسانی تجهیزات بیش از پیش بود.

از طرفی برای تامین نیاز برق خطوط یک و دو متروی اصفهان باید چاره‌ای اندیشیده می‌شد. دور بودن از بافت سنتی شهر و احداث خیابان‌های جدید و از همه مهمتر بلندتر نشدن قد تجهیزات ایستگاه‌های برق از میراث تاریخی اصفهان را باید به این مشکلات افزود.

برای رفع مشکل، شرکت برق منطقه‌ای اصفهان تصمیم گرفت ۵۰۰ مگا ولت آمپر را به مرکز شهر منتقل کند آن هم به دو روش زمینی و هوایی.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه ابتدا به نیروگاه اصفهان مکانی که انرژی تولیدی آن به پست‌های برق و سپس منازل، معابر، فروشگاه‌ها و ... منتقل می‌شود رفتم تا با کابل‌های انتقال برق از مبدا تا مقصد همسفر شوم.

محمدرضا کوچکیان کارشناس طراحی و نظارت دفتر مهندسی طرح‌های شرکت برق منطقه‌ای اصفهان، از همان ابتدا اصرار داشت تا دکل‌های برق نیروگاه را به خاطر بسپارم تا پس از دیدن پست‌های برق جدید، تفاوت تجهیزات جدید و قدیمی برایم روشن شود.

او در خصوص طرح برق رسانی به مرکز و جنوب شهر اصفهان گفت: برای این طرح از ۱۲ کیلومتر خط زمینی و هفت و نیم کیلومتر خط هوایی استفاده کردیم. برق در نیروگاه اصفهان تولید، سپس با کابل زمینی به ایستگاه برق اقارب پرست منتقل می‌شود از آنجا انرژی با کابل‌های هوایی به پست صفه و بعد با کابل‌های زمینی به پست برق طیب که در مرکز شهر قرار دارد منتقل می‌شود تا ۵۰۰ مگا ولت آمپر را به مناطق مورد نظر برساند.

انرژی سفر طولانی و پر پیچ و خمی را طی می‌کند تا روشنی بخش محافل ما باشد. البته به روز شدن تجهیزات پست‌های برق اندکی این سفر را راحت‌تر کرده. مقصد بعدی پس از بازدید از نیروگاه اصفهان، پست برق صفه بود. ویژگی‌های منحصر به فرد این پست برق، آن را در گروه طرح‌های نوین و به روز دنیا قرار داده.

ویژگی‌های منحصر به فرد پست برق صفه

در این پست که همجوار کوه صفه اصفهان است، اثری از دکل‌های بلند و تجهیزات پیچیده دیده نمی‌شود. همه چیز مرتب و در ابعاد کوچکتر نسبت به تجهیزات قدیمی است.

علی شهبازی مجری پست‌های ۲۳۰ کیلوولت صفه اصفهان درمورد این پست برق می‌گوید: اولین ویژگی پست برق صفه استفاده از کابل‌های GIS است که جزو جدیدترین فناور‌های روز دنیا هستند.

او به سادگی به کابل‌های برقی که درون آن‌ها انرژی ۲۳۰ ولت در حالا گذر است دست می‌زند و می‌گوید: ویژگی این کابل‌ها همین است، همین که به راحتی می‌توان به آن‌ها نزدیک شد، چون اطمینان آن‌ها بسیار بالا و خطرسازی آن‌ها ناچیز است، علت هم وجود عایق گازی به جای عایق هوایی است.

به گفته شهبازی، شرایط جوی هیچ خللی در عملکرد این پست برق ایجاد نمی‌کند، از همه مهم‌تر آن که تا ۳۰ سال نیازی به تعمیرات ندارد.

او می‌گوید: از طرفی مساحت این پست برق، یک دهم نمونه‌های قدیمی است.

البته ویژگی منحصر به فرد دیگری در این پست برق وجود دارد که برای آشنایی با آن به پایین‌ترین قسمت پست رفتیم. کابل‌های بلند و قطور که سراسر فضا را اشغال کرده بودند خبر از تولید ملی می‌دادند.

بهره گیری از فناوری روز جهان با دانش داخلی

حمیدرضا گلشنی مجری طرح پست‌های انتقال شرکت برق منطقه‌ای اصفهان گفت: تعداد قابل توجهی از کابل‌های استفاده شده در این پست برق، نخستین بار در کشور با تکیه بر دانش داخلی تولید و در اصفهان مورد استفاده قرار گرفته است.

او می‌گوید: همین امر به جلوگیری از خروج ارز منجر شده و ما را ترغیب کرده تا تجهیزات مورد نیاز پست‌های برق را در داخل کشور تولید کنیم.

از پست برق صفه راهی مرکز شهر شدیم. جایی که مقصد بعدی انرژی خواهد بود. پست طیب در میدان امام حسین اصفهان واقع شده و شکل ظاهری اش بیشتر شبیه یک مرکز فرهنگی یا هنری است تا پست برق. دلیل استفاده از نمای سنتی احترام به بافت تاریخی اصفهان است.

نقوش سنتی بر پست برق

به دلیل همجواری این پست با میراث تاریخی اصفهان از جمله میدان نقش جهان و چهل‌ستون تجهیزات فشرده‌تر و با قامتی کوتاه‌تر نسبت به پست‌های برق دیگر، نصب شده تا بر آثار ملی و جهانی نصف جهان سایه نیندازند.

مجری طرح پست‌های انتقال شرکت برق منطقه‌ای اصفهان می‌گوید: پست طیب در همین سال جدید به بهره برداری می‌رسد. در این پست انرژی از پست صفه تحویل گرفته می‌شود تا نیاز شهری اصفهان را پوشش دهد.

شهبازی هزینه کامل این طرح را ۳ هزار میلیارد تومان اعلام می‌کند و علت را همین مسیر پر پیچ و خم انرژی برای رسیدن به مرکز شهر می‌داند.

او بخشی از هزینه‌های این طرح را به این ترتیب اعلام کرد: در این طرح ۴۵۰ میلیارد تومان برای حفاری، ۸۵۰ میلیارد تومان برای تامین و تهیه کابل‌ها و ۶۰ میلیارد تومان برای خطوط هوایی هزینه شده است.

این سفر کوتاه ما با کابل‌های انتقال برق بود. برقی که با چرخش توربین‌های نیروگاه تولید و پس از سفری زمینی و هوایی به پست‌های برق منتقل می‌شود. طرحی نوین که با بهره گیری از دانش و تخصص مهندسان ایرانی به ثمر نشسته و مهر تاییدی بر توان داخلی است.

گزارش از سپیده صالحی