میز اقتصادی خبر نیمروزی با موضوع «بررسی چالش‌ها و فرصت‌های حضور شرکت‌های فناورانه در بورس» برگزار شد؛ آقای میثم فدایی مدیرعامل فرابورس ایران در این برنامه گفت: در بازار سرمایه برای تامین مالی شرکت‌های دانش بنیان سه روش پیشنهاد شده؛ روش اول مربوط به صندوق‌هایی است که در سال‌های گذشته تشکیل و تجهیز شده‌اند. ۱۸ صندوق VC (جسورانه) و PE (خصوصی) در بازار سرمایه وجود دارند که  تامین مالی شرکت‌های فناور در مراحل اولیه و گام‌های بالاتر را انجام می‌دهند.

صندوق‌های جسورانه برای تامین مالی مراحل اولیه رشد و توسعه یک شرکت فناور طراحی شده‌اند و تامین سرمایه برای حمایت از یک ایده را انجام می‌دهند، اما شرکت‌های خصوصی برای زمانی است که یک استارتاپ تشکیل شده و چشم اندازی در خصوص سودآوری آن‌ها وجود دارد.

به گفته آقای فدایی، طبق قانون سازمان بورس و اوراق بهادار، ارزش گذاری مالی شرکت‌ها را نهاد‌های مالی انجام می‌دهند و باید در این مورد همت بیشتری انجام شود؛ تاکنون شرکت‌های دانش بنیان در مرحله توسعه به مرحله عرضه نرسیده‌اند و شرکت‌هایی هم که به مرحله عرضه رسیده‌اند، در مرحله بلوغ ابتدایی قرار دارند.

او می‌گوید، بازاری به نام شرکت‌های کوچک و متوسط (SMEs) در فرابورس ایجاد شده که دارای دو تابلوی شرکت‌های رشدی و دانش بنیان است. در هفته فعلی تصمیم گرفته شده که بازار شرکت‌های کوچک و متوسط را باز طراحی کنیم تا سرمایه گذاران حرفه‌ای وارد آن شوند چرا که اکنون فقط سرمایه گذاران نهادی می‌توانند در آن وارد شوند و امکان ورود افراد حقیقی وجود ندارد و ایراد بعدی آن است که حجم سرمایه ۵۰۰ میلیونی برای ورود به این بازار در نظر گرفته شده که برای شرکت‌های کوچک، خیلی بالاست؛ این موارد طی یک تا دو ماه آینده برطرف می‌شود.

به گفته مدیرعامل فرابورس، صندوق نوآوری و شکوفایی و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هم در ابعاد مختلفی می‌توانند به تامین مالی شرکت‌های دانش بنیان و فناور کمک کنند؛ به طور مثال در مراحل طراحی، تامین مالی و در حوزه تضمین اصل سرمایه صندوق‌های جسورانه به بورس کمک کردند و باید منابع مالی بیشتری از سوی این صندوق در نظر گرفته شود.

آقای سیاوش صمیمی مدیر امور مجامع صندوق نوآوی و شکوفایی نیز گفت: وظیفه کمک به تامین ملی شرکت‌های دانش بنیان را به عهده داریم که می‌توانند تولیدی و خدمات دهنده به عموم مردم باشند یا این که شرکت‌های استارتاپی باشند که مبتنی بر فناوری اطلاعات فعالیت می‌کنند. گروه دوم هنوز در بورس پذیرش نشده‌اند، زیرا اصولا دارایی ندارند که اگر به مشکلی برخوردند و نیاز به تسویه بدهی داشتند، بتوانند آن‌ها را نقد و زیان سهامداران را جبران کنند، اما گروه اول دارایی‌هایی مثل سوله و دستگاه دارند.

به گفته آقای صمیمی، در صندوق نوآوری و شکوفایی، قبل از ورود شرکت‌ها به بورس، منابع مالی خود را در اختیار شرکت‌های دانش بنیان از زمانی که خیلی کوچک هستند تا زمانی که رشد می‌کنند، قرار می‌دهیم. در ۱۱ صندوق جسورانه سرمایه گذاری کرده‌ایم که مجوزشان را از بورس و فرابورس دریافت کرده‌اند.

او می‌گوید، امسال با تصویب قانون جهش تولید دانش بنیان، سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی افزایش پیدا می‌کند و می‌توانیم تامین مالی بیشتری برای شرکت‌های دانش بنیان انجام دهیم؛ ابزار تامین مالی نهادهای سرمایه گذار در زیست بوم فناوری و وام‌های قابل تبدیل به سهام را هم اخیرا به ابزارهای قبلی اضافه و استفاده از آن‌ها از روز شروع کاری سال جدید آغاز کرده‌ایم.

تعداد شرکت‌های دانش بنیان در کشور به حدود ۷ هزار عدد رسیده؛ رشدی که همزمان با افزایش در تعداد، نیاز به تامین مالی دارد که یکی از ابزار‌های آن، بورس است. آقای احسان همتی کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: ورود شرکت‌های دانش بنیان به بورس می‌تواند اتکای کشور ما را به واردات برخی از کالا‌ها کاهش دهد و بازار سرمایه هم متنوع می‌شود. 

در حالی که در برخی کشور‌ها سهم دانش بنیان‌ها در بورس به ۴۰ درصد می‌رسد، در بازار سرمایه ایران، این سهم کمتر از ۲ درصد است؛ به گفته آقای آقای کوروش آسایش کارشناس بازار سرمایه، اکنون ۳۲ شرکت دانش بنیان در بازار سرمایه حضور دارند.

در فرابورس، ۱۹ شرکت دانش بنیان پذیرش شده‌اند و به مرحله عرضه رسیده‌اند؛ ۶ شرکت نیز پذیرش شده و در صف عرضه هستند. ۲۴ شرکت دانش بنیان نیز در بورس اوراق بهادار تهران فعال هستند.

آقای روشن قلب مدیر نظارت بر بازار اولیه سازمان بورس و اوراق بهادار گفته است: در صورتی که شرکت‌های دانش بنیان زیرساخت‌ها و سودآوری مناسب داشته باشند، می‌توانند در بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران پذیرش شوند و با واگذاری بخشی از سهامشان به عموم سهامداران، تامین مالی انجام دهند.

ایران در فهرست سه کشور برتر دارای اقتصاد نوآور قاره آسیا قرار گرفته؛ اما از نظر تامین مالی شرکت‌های دانش بنیان از طریق بازار سرمایه، در  رتبه ۱۰۲ از میان ۱۴۸ کشور جهان است.