یکی از موضوعاتی که گاهاً با انتشار ویدئو‌هایی در فضای مجازی مورد شکایت مردم در خصوص سوختگیری در جایگاه‌های سوخت قرار می‌گیرد، این است که این جایگاه‌ها کم فروشی می‌کنند و در بنزین هوا وجود دارد.

آقای مهدی اسلام پناه معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان ملی استاندارد ایران، دیروز گفت: در ۴۱.۲۵ درصد چک رندوم واحد‌های بزرگ موجود در بازار، کم فروشی مشاهده شده و مصادیق این کم فروشی‌ها، حتی در جایگاه‌های عرضه بنزین هم دیده می‌شود.

سازمان‌های حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان و تعزیرات حکومتی نیز، به این موضوع کم فروشی ورود کرده اند.

پالایش و پخش: کیفیت خودروها پایین است / جایگاهداران: بنزین استاندارد نیست

آقای سعید مداح مروج مدیر هماهنگی و نظارت بر عملیات شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، دو روز پیش گفت: به دنبال اصلاح و مدیریت مصرف بنزین هستیم؛ زیرا اگر قرار باشد با همین رویه پیش برویم، احتمال واردات بنزین برای سال آینده دور از ذهن نیست؛ این اتفاق امسال رخ نخواهد داد، چرا که ذخایر خوبی در بحث بنزین داریم.

به گفته آقای مداح مروج، متوسط مصرف بنزین در سال ۱۳۹۹، معادل ۷۶ میلیون لیتر در روز و در سال ۱۴۰۰، ۸۶ میلیون لیتر در روز بوده، اما از ابتدای امسال، به حدود ۹۶ میلیون لیتر در روز رسیده و در ماه فعلی نیز، روزانه ۱۰۲ میلیون لیتر بنزین در کشور مصرف می‌شود.

آن طور که مدیر هماهنگی و نظارت بر عملیات شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی اعلام کرده، متوسط تولید بنزین، حدود ۹۵ میلیون لیتر در روز است و زمانی که دوره تعمیرات پالایشگاه‌ها به پایان برسد، این عدد به حدود ۱۰۲ میلیون لیتر در روز می‌رسد.

او کیفیت پایین خودروها را از عوامل مصرف بالای بنزین در کشور دانسته و گفته، متوسط مصرف خودرو‌ها در داخل، نزدیک سه برابر مصرف استاندارد جهانی است؛ درحالی که خودرو‌های ما باید در هر ۱۰۰ کیلومتر، ۴ لیتر مصرف بنزین داشته باشند، اکنون ۱۰ تا ۱۲ لیتر بنزین مصرف می‌کنند.

از سوی دیگر، جایگاهداران بخشی از مصرف زیاد بنزین را به تبخیر بالای آن که منجر به کسری بنزین در جایگاه‌ها می‌شود، نسبت می‌دهند؛ آقای امیری عضو هیئت مدیره کانون سراسری جایگاهداران سوخت گفته، کسری‌های بنزین، ناشی از فرآیند تولید آن، در جایگاه‌های کشور اثر خود را نشان می‌دهد. قبلا برای بالا بردن اکتان بنزین، از ماده‌ ای به نام تترااتیل سرب استفاده می‌شد که به علت سرطان زایی، در دنیا منسوخ شده و حالا به جای آن، از MTB با فرّاری چندبرابری نسبت به تترااتیل سرب استفاده می‌شود.

آقای اسدالله قلی‌زاده رئیس صنف جایگاهداران سوخت هم پیشتر گفته بود، تبخیر بیش از حد استاندارد بنزین را به دادستانی کل کشور اعلام کرده ایم.

رضایی عضو صنف جایگاهداران سوخت هم می‌گوید: یک نوع گاز در بنزین وجود دارد که وجود آن، به فرآیند تولید این سوخت در پالایشگاه‌ها برمی‌گردد. جایگاهداران همواره نسبت به کیفیت بنزین دریافتی از پالایشگاه‌ها معترض بوده اند؛ زیرا تبخیر بیش از حد استاندارد را به همراه دارد و منجر به این می‌شود که متهم به کم فروشی شوند.

شیوه صحیح سوختگیری چگونه است؟

او گفت: بنزین مانند نوشابه گازدار است که وقتی آن را درون لیوان خالی می‌کنیم، به صورت کف بالا می‌آید و وقتی کف آن پایین می‌رود، مقداری از نوشابه کم شده است. در مورد بنزین هم، وقتی مالکان خودرو نازل را تا انتها درون باک ماشین می‌گذارند و دسته آن را فشار می‌دهند، گاهی مشاهده می‌کنند که شلنگ می‌پرد؛ این یعنی نازل دیگر جایی برای نفس کشیدن ندارد.

به گفته این عضو صنف جایگاهداران سوخت، مالک خودرو بدون توجه به این موضوع، با سوختگیری، فکر می‌کند باک خودرو پر شده، اما با مشاهده آمپر، متوجه می‌شود که باک پر نشده است. به علت این نحوه سوختگیری، گاز بنزین خارج و حجم بنزین موجود در باک کم می‌شود. باید به آهستگی بنزین زد، درست مانند نوشابه که اگر به آهستگی درون لیوان ریخته شود، زیاد کف نمی‌کند.

او می‌گوید: یک فنر روی لوله نازل وجود دارد که در ابتدای بنزین زدن، باید نازل تا انتها درون باک قرار بگیرد؛ اما فردی که سوختگیری می‌کند باید آرام آرام فنر را بالا بیاورد که برای ورود بنزین به داخل باک خودرو، جایی وجود داشته باشد.

بیشتر بخوانید

• باک‌هایی که با هوا پر می‌شوند! / ۴۰ لیتر بنزین بزنید، ۳۵ لیتر تحویل بگیرید!

بر اساس توضیحات این جایگاهداران، فارغ از این موضوع که افزایش مصرف بنزین، ناشی از کیفیت پایین خود آن است یا خودروها، سوختگیری اگر با شیوه صحیح انجام نشود، در حقیقت بنزین کم‌تری نسبت به هزینه پرداخت شده، وارد باک می‌شود و اگر جایگاهداران این کار را تعمدی انجام دهند، کم فروشی رخ داده است.

جایگاه‌های سوخت کم فروشی می‌کنند؟

خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان به منظور بررسی نحوه سوخت رسانی جایگاه‌های عرضه سوخت، سری به برخی از این جایگاه‌ها زده است؛ این بازدید میدانی حاکی از آن است که صف و کمبود بنزین در جایگاه‌ها دیده نمی‌شود، اما درباره کم فروشی برخی از آن‌ها، ابهاماتی وجود دارد.

به طور مثال، خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان با مراجعه به  یکی از جایگاه‌های سوخت در مرکز پایتخت، از متصدی جایگاه درخواست ۴۰ لیتر بنزین برای پر شدن کامل باک خودرو  را کرد و پس از آغاز سوختگیری، به محض پرداخت ۱۲۰ هزار تومان هزینه بنزین آزاد با کارت بانکی، متوجه صفر شدن عدد نازل و اتمام سوختگیری خودرو از سوی متصدی جایگاه شد.

سرعت این سوختگیری بسیار سریعتر از حالت معمول بود و زمانی که خبرنگار ما این موضوع را به متصدی جایگاه اعلام کرد، او مدعی شد که ۴۰ لیتر بنزین را به صورت کامل زده، اما خودرو دارای کامپیوتر سفری بود و با بررسی آن متوجه شدیم که ۴۳ لیتر بنزین در باک خودرو وجود دارد. با توجه به این که قبل از سوختگیری باک خودرو هنوز کاملا خالی نشده بود، متصدی جایگاه، ۴ یا ۵ لیتر بنزین کمتر از ۴۰ لیتری که مد نظرش بوده زده؛ چرا که هنوز یکی از خطوط آمپر بنزین هم خالی بود.

اعتراض خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان به متصدی جایگاه به جایی نرسید و با ادامه دار شدن موضوع، یکی دیگر از کارکنان اقدام به سوختگیری مجدد برای خودرو کرد؛ او نازل را با سرعت فشار داد و حدود ۸ لیتر بنزین دیگر زد تا باک خودرو پر شد که با این حساب، مجموع دوبار سوختگیری، حتی از حجم باک خودرو هم بیشتر شد!

با این سوختگیری مجدد، باز هم متصدی جایگاه همچنان نمی‌خواست قبول کند که کم فروشی رخ داده و زمانی که خبرنگار ما اقدام به تماس با شماره ۰۹۶۷ شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی کرد، در نهایت این فرد مجبور شد اعلام کند که ۴ لیتر کمتر بنزین زده است.

سامانه ۰۹۶۷ شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی تماس تلفنی را ضبط کرده؛ اما هنوز پاسخی به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان برای پیگیری این کم فروشی نداده؛ آن طور که سخنگوی این شرکت گفته بود، سامانه رسیدگی به شکایات پخش فرآورده‌های نفتی، باید ظرف ۷۲ ساعت به شکایت‌ها رسیدگی کند.