بر اساس اصل ۴۵ قانون جمهوری اسلامی ایران آب ها، دریاها و آبهای جاری که شامل رود ها، انهار، درهها و مسیرهای طبیعی چه به صورت سطحی و زیر زمینی و یا سیلاب ها، فاضلاب و ذهاب، دریاچه، مرداب، چشمههای طبیعی و آبهای معدنی از مشترکات بوده و در اختبار حکومت اسلامی است.
بر همین اساس طبق مصالح عامه از آنها بهره برداری میشود و مسئولیت حفظ و اجازه و نظارت و بهره برداری از آنها به دولت محول شده که دولت نیز به وزارت نیرو محول کرده است.
ایجاد هر نوع اعیانی و دخل و تصرف در این آبها و حریم رودخانه و دریاها ممنوع است مگر با اجازه وزارت نیرو.
اما ساخت و ساز در حریم رودخانه کارون به شکلی وسیع وجود دارد، از جادههای و بوستانهای ساحلی تا رستورانها و موزه جنجالی میراث فرهنگی که درون رودخانه ساخته شدند.
مسئولان در پاسخ میگویند که اهواز همین امتیازها را برای گردشگری دارد و اگر اینها نباشند، هیچ نمیماند، اما در سوی دیگر نیز این اقدامات به صورت غیر قانونی و با تجاوز به حریم رودخانه صورت پذیرفتند.
همچنین رها سازی نخالههای ساختمانی نگرانیهایی را ایجاد کرده که شاید این اقدام به منظور تصرف بخشهایی از حریم رودخانه و استفاده از آن انجام میشود.
هیچ مجوزی برای ساخت و ساز در کارون صادر نشده
رئیس سازمان حریم بانی آب و برق خوزستان در این خصوص میگوید که این نهاد دولتی هیچ مجوز ساخت و سازی را برای احداث صادر نکرده است.
علی غلامعلی نژاد گفت: با شرکت آب و فاضلاب خوزستان نیز به منظور ایجاد نشدن مانعی بر سر راه اجرای طرحهای شهری همکاری شد، اما آبفا هم اقدامی برای دریافت مجوز نمیکند و پس از اتمام کار نخالههای خود را در حریم رودخانه رها کرد و بار ها نیز در این خصوص به شهرداری هشدار داده شد.
او همچنین در خصوص موزه پارک جزیره میان رودخانه کارون یادآور شد که برای ساخت آن نیز هیچ مجوزی صادر نشده و افزون بر آن از سازمان میراث فرهنگی درخواست کرده ایم مجوزات خود را در این خصوص به ما ارایه دهد، اما تاکنون اقدامی از سوی این نهاد صورت نپذیرفته.
به گفته آقای غلامعلی نژاد ۲ دیدگاه میان مردم وجود دارد که ابتدا برخی معتقدند این دست اقدامات به منظور توسعه جاذبههای گردشگری اهواز با توجه به کم بودن آن است و در سوی دیگر هم شهروندان میخواهند که رعایت عدالت و اعمال قانون با یک میزان باشد و این در حالی است که توسعه باید متناسب با قانون باشد.
شرکت شهید رجایی نخالههای ساختمانی را در کارون تخلیه میکند
شرکت شهید رجایی تحت نظارت موسسه سازندگی خاتم الانبیاء که مجری اجرای طرح روگذر میدان دانشگاه در اهواز است، کارگاهی در نزدیکی رودخانه کارون راه اندازی کرده و نخالههای خود را در آن رها میکند.
رئیس سازمان حریم بانی آب و برق خوزستان نیز متذکر شد که بارها با شهرداران فعلی و قبلی در این خصوص هشدار داده شده، اما پیمانکار میگوید که شهرداری اجازه این کار را داده و شهرداری هم میگوید این اقدام ارتباطی به ما ندارد.
این مقام مسئول متذکر شد که حتی حکم قلع و قمع این کارگاه نیز از دادستان کشیک گرفته شد، اما استاندار وقت غلامرضا شریعتی پا درمیانی کرد و گفت که، چون این طرح برای شهر است و روند ساخت پل با سرعت پیش میرود، نباید متوقف گردد و اجازه بدهید پس از اتمام کار خودشان نیز این نخالهها را جمع آوری خواهند کرد.
سازمان حریم بانی آب و برق خوزستان بارها از شهرداری خواسته است تا برای جمع آوری نخالهها قرارداد بسته و زمان مشخص کند، اما تاکنون اقدامی از سوی این نهاد انجام نشده.
یکی از اقداماتی که از سوی شهرداری خواسته یا ناخواسته انجام میشود در ابتدا نخاله ریزی و سپس پر کردن حریم و بستر رودخانه و بعدا تصرف حریم رودخانه است.
البته انتقاداتی نیز به سازمان حریم بانی به دلیل دیر اقدام کردن در حوزه هشدارها و جلوگیری از تصرفات به حریم کارون صورت پذیرفته، این نهاد نیز ضمن پذیرش کوتاهی خود از دادگستری خوزستان خواسته با جدیت بیشتری وارد میدان شود.
میراث فرهنگی فقط مجوز بهره برداری را صادر میکند
سازههای مختلف درون حریم رودخانه کارون که با هدف توسعه گردشگری ایجاد شده اند مجوز آنها از سوی میراث فرهنگی صادر شده، اما مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی خوزستان میگوید که ما فقط پروانه بهره برداری را داده ایم.
در حالی که سازمان حریم بانی معتقد است این نهاد باید برای صادر کردن پروانه بهره برداری، مجوز ساخت این سازهها را در ابتدا درخواست میکرد.
سید حکمت الله موسوی میگوید: موزه پارک جزیره در اوایل دهه ۸۰ از سوی سازمان آب و برق به عنوان موزه منطقهای شروع به کار کرد.
موزه منطقهای برای توسعه گردشگری بسیار مهم هستند که در سطح کشور فقط ۱۲ مورد از آنها وجود دارد.
او گفت: به تناسب این مصوبه نیز میراث فرهنگی روند ساخت موزه را ادامه دادف ضمن آنکه این سازه از سیلابهای سالهای گذشته نیز در امان مانده بود و آسیبی به آن نرسید.
هیچ سازهای در حریم کارون مستقلا از سوی میراث فرهنگی صادر نشده
به گفته آقای موسوی در خصوص مجموعههای ساحلی نیز همین موضوع حاکم است و هیچ سازهای مستقلا از سوی میراث فرهنگی احداث نشده بلکه بهره برداری و نظارت بر سازه را بر عهده دارد.
مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی خوزستان این مسئله که آیا سازههای حریم کارون مراحل قانونی خود را طی کرده اند، یا نه مربوط به دیگر دستگاههای مرتبط دانست.
او همچنین مدعی شد که از زمان احداث موزه و دیگر سازههای حریم کارون هیچ نامهای از سوی آب و برق به میراث فرهنگی صادر نشده.