تاکنون جنگ‌های بسیاری در سراسر دنیا و خصوصاً در سال‌های اخیر رخ داده که بیشتر آن‌ها در خاورمیانه و از سمت کشور‌های غربی بود. اما چیزی که ما در این جنگ‌ها ندیدیم، تحریم‌های مختلف علیه کشور‌های شروع‌ کننده جنگ بوده است. مثلاً در حمله عربستان به یمن که با حمایت دولت‌های غربی صورت گرفته و هنوز ادامه دارد، ما شاهد تحریم‌هایی علیه دولت و مردم یمن هستیم. شورای امنیت و سازمان ملل تنها به ابراز نگرانی بسنده کردند و قطعنامه‌ای علیه کشور‌های آغاز‌ کننده صادر نشد. اما اتفاقی که اکنون در حال رخ دادن است و ما در حمله نظامی روسیه به اوکراین هستیم، کاملاً در نقطه مقابل این اتفاقات است.

همه ما شنیده ایم که ورزش و هنر از سیاست جدا هستند، اما در اتفاق اخیر، ما خلاف این گزاره را می‌بینیم. در روز‌های ابتدایی این حمله تاکنون جشنواره‌های هنری در سراسر دنیا، جهان فوتبال و حتی المپیک، روسیه و ورزشکاران آن را تحریم و از حضور این کشور در مسابقات و جشنواره‌ها جلوگیری کردند.

روسیه در دنیای فناوری هم تحریم شد!

اما تحریم‌ها فقط به دنیای ورزش، هنر و سیاست ختم نشده و اکنون خبر‌هایی از تحریم‌های دنیای فناوری و شبکه‌های اجتماعی علیه روسیه منتشر می‌شود. دنیای غرب همیشه مدعی بوده که رسانه‌ها آزاد هستند و استفاده از اینترنت و فضای مجازی در همه کشور‌ها باید به صورت آزادانه در اختیار همه کاربران باشد، اما تحریم‌هایی که تاکنون علیه روسیه در حوزه فناوری وضع شده؛ ناقض ادعای حقوق بشری غربی‌ها است.

دسترسی آزاد همه مردم در همه جای دنیا به اینترنت و فضای مجازی یکی از اهداف تولید این پلتفرم‌ها بوده، اما اکنون این حق طبیعی از مردم روسیه سلب شده و همین موضوع برگ دیگری از نقض آزادی رسانه و حقوق بشر غرب است.

آمریکا به دنبال فشار گسترده از طریق تحریم‌های تکنولوژی علیه روسیه است. کارشناسان این حوزه اعتقاد دارند که این تحریم‌ها می‌تواند عواقب ژئوپولیتیکی به همراه داشته باشد و همین موضوع نیز باعث تقویت شرکت‌های تکنولوژی در روسیه و حمایت آن‌ها توسط چین می‌شوند. این دو کشور در سال‌های اخیر میلیارد‌ها دلار سرمایه صرف توسعه تکنولوژی‌های جایگزین کرده اند تا جلوی نفوذ آمریکا در این صنعت را بگیرند.

کارشناسان بر این باورند که روسیه نسبت به تحریم‌ها در حوزه فناوری آسیب‌ پذیر خواهد بود، چون توان تولید تراشه در سطح گسترده را ندارد و اصلی‌ترین کشور‌ها در این زمینه، تایوان، کره جنوبی، آمریکا و ژاپن هستند. آمریکا نیز از همه شرکت‌هایی که از فناوری‌های آمریکایی استفاده می‌کنند خواسته تابع تحریم‌های روسیه باشند.

تحریم‌های تکنولوژی که تاکنون علیه روسیه اعمال شده را می‌توان سلاح جنگ‌های مدرن عنوان کرد. جلوگیری از استفاده مردم و عدم دسترسی آزاد آن‌ها به اینترنت و تکنولوژی می‌تواند تهدیدی برای آینده صنعت فناوری و ناقض حق قانون مردم در قبال استفاده از این تکنولوژی باشد.

آمریکا و شرکت‌های حوزه فناوری و تکنولوژی در پاسخ به درخواست مقامات اوکراینی این تحریم‌ها علیه روسیه را وضع کردند و خواستار تشدید آن‌ها نیز هستند. البته باید گفت که روسیه نیز در این جنگ سایبری بیکار نمانده و موازی با حملات مسلحانه، توئیتر و فیسبوک را در این کشور فیلتر کرده است.

حضور روسیه در جنگی سایبری

در اولین اقدام و تنها یک روز پس از شروع حمله روسیه به اوکراین، متا، شرکت مالک فیسبوک، اینستاگرام و واتساپ اعلام کرد که قصد دارد رسانه‌های دولتی روسیه از پخش تبلیغات یا کسب درآمد روی پلتفرم‌های خودش در سراسر جهان منع کند. این خبر را ناتانائیل گلیچر، رئیس واحد سیاست امنیتی این شرکت این خبر را اعلام کرد و در ادامه گفت که ما همچنین به استفاده از برچسب برای دیگر رسانه‌های دولتی روسیه ادامه خواهیم داد. این تغییرات هم اکنون آغاز شده‌اند و تا آخر هفته ادامه خواهند داشت. علاوه بر فیسبوک، توئیتر نیز به صورت موقت نمایش تبلیغات را در اوکراین و روسیه متوقف کرد.

شرکت فیسبوک در ادامه تحریم‌های خودش علیه روسیه اعلام کرد که نمایش تبلیغات هدفمند برای شهروندان این کشور را متوقف می‌کند و دیگر اجازه نمی‌دهد که سرویس‌های تبلیغاتی این کشور در هیچ کجای جهان حتی در داخل روسیه کمپین تبلیغاتی برگزار کنند.

کمبود جهانی تراشه، با تحریم های تراشه سازان برای روسیه مشکل سازتر شد

شرکت‌های سازنده تراشه‌های الکتریکی، به تبعیت از تحریم‌های آمریکا، شروع به توقف فروش چیپ به روسیه کردند. شرکت TSMC بزرگ‌ترین سازنده تراشه در دنیاست که فروش تمامی محصولات خودش به روسیه و واسطه‌های این کشور را متوقف کرده است. این شرکت با انتشار بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که به اجرای قوانین جدید کنترل صادرات متعهد خواهد بود. دیگر تراشه ساز مطرح دنیا یعنی اینتل نیز اعلام کرد که تابع تمامی قوانین و تحریم‌های صادراتی از جمله تحریم‌های وضع شده علیه روسیه خواهد بود.

شرکت AMD نیز به عنوان یکی دیگر از شرکت‌های حوزه فناوری که سازنده پردازنده‌های گرافیکی رادئون و پردازنده‌های رایزن است، نیز اعلام کرد که روابط تجاری خود را با روسیه محدود می‌کند. این شرکت نیز مانند بسیاری از شرکت‌های فناوری به تبعیت از تحریم‌های آمریکا، اعلام کرد که فروش نیمه‌هادی‌ها به روسیه و همسایه آن بلاروس را متوقف می‌کند.

انویدیا نیز اعلام کرد که عرضه محصولات خود در روسیه را متوقف می‌کند و به جمع شرکت‌هایی که روسیه را تحریم کرده‌اند، می‌پیوندد. تحریم انویدیا علیه روسیه فقط شامل کارت‌های گرافیک مخصوص بازی یا ماینینگ این شرکت مانند سری GTX-۱۶، RTX-۲۰ و RTX-۳۰ نمی‌شود، بلکه تمام محصولات این شرکت شامل حوزه‌هایی مانند مرکز داده، هوش مصنوعی، خودرو و موارد دیگر را نیز در بر می‌گیرد.

در ادامه تحریم‌ها علیه روسیه، گوگل نیز رسانه‌های این کشور را از تبلیغات و کسب درآمد از یوتیوب منع کرد. در بیانیه منتشره از سمت این شرکت آمده که امکان کسب درآمد از یوتیوب تعدادی از کانال‌ها شامل چندین کانال روسی مرتبط با تحریم‌های اخیر را متوقف می‌کند.

شبکه اجتماعی تیک تاک هم در واکنش به انتشار اخبار جعلی در روسیه، آپلود ویدئو‌ها و پخش زنده در روسیه را متوقف کرد.

اتحادیه اروپا جلوی پخش رسانه های روسی را گرفت

اتحادیه اروپا پس از اعلام خبر گوگل برای محدود کردن کانال‌های روسی در یوتیوب، گفت که قصد دارد رسانه‌های دولتی روسیه را تحریم کند. در این اقدام دو رسانه راشاتودی RT، اسپوتنیک و زیرمجموعه‌های آن‌ها نمی‌توانند اخبار خود را از جنگ روسیه و اوکراین در اروپا مخابره کنند. بازو‌های اجرایی اتحادیه اروپا در نظر دارند که با توسعه برخی ابزار‌ها با نشر اطلاعات نادرست از سوی این دو رسانه مبارزه کنند. البته هنوز مشخص نیست که اتحادیه اروپا چگونه می‌خواهد فعالیت این رسانه‌ها را متوقف کند. راشا تودی و اسپوتنیک کانال‌های یوتیوب فعالی دارند. این شرکت در اقدامی مشابه متا، مالک فیسبوک اعلام کرد که به صورت موقت مانع از درآمدزایی کانال‌های یوتیوب روسی نظیر RT از تبلیغات می‌شود.

تحریم شرکت‌های سازنده تلفن همراه و ابزار‌های فناوری علیه روسیه

برد اسمیت، نایب رئیس هیئت مدیره شرکت مایکروسافت پستی را در وبلاگ اختصاصی این شرکت منتشر و تصمیم این غول نرم‌ افزاری برای توقف ارائه خدمات و محصولات در روسیه را اعلام کرد. دلیل مایکروسافت برای این تصمیم، تبعیت از دولت‌ها و شرکت‌های غربی است. مایکروسافت همچنین در ادامه اعلام کرد که با دولت‌های آمریکا، انگلیس و اتحادیه اروپا همکاری‌های نزدیکی خواهد داشت و بسیاری از حوزه‌های تجارت خودش در روسیه را با رعایت تحریم‌های دولتی علیه این کشور تعلیق می‌کند.

اپل که یکی از شرکت‌های بزرگ سازنده محصولات فناوری است و با آیفون‌های مختلف در دنیا و بین کاربران شناخته می‌شود، در پاسخ به درخواست دولت اوکراین، فروش محصولات فیزیکی‌اش در روسیه را متوقف کرد. این کشور همچنین برخی از اپلیکیشن‌های روسی مانند راشا تودی (RT) و اسپوتنیک را از اپ استور خارج از این کشور حذف کرد. اپل با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: "تمام صادرات خود به کانال‌های فروش در روسیه را متوقف کردیم. " البته باید خاطرنشان کرد که دسترسی به فروشگاه آنلاین اپل در روسیه امکان‌پذیر است، اما محصولاتی مثل آیفون و مک‌ها در دسترس نیستند و افراد نمی‌توانند آن‌ها را به سبد خرید خود اضافه کنند.

شرکت کره‌ای سامسونگ نیز بیانیه‌ای را منتشر و اعلام کرد که عرضه همه محصولات خودش در روسیه را متوقف می‌کند. این شرکت این تصمیم را به دلیل تحولات ژئوپلیتیک اخیر گرفته است. تحریم‌های سامسونگ علیه روسیه فقط به تلفن‌های هوشمند محدود نیست و همه محصولات از تراشه‌ها تا گوشی‌های هوشمند و لوازم الکترونیکی مصرفی آن‌ها را نیز شامل می‌شود. این تصمیم به این معنی است که دسترسی روسیه به طیف گسترده‌ای از محصولات یکی از بزرگترین فروشندگان لوازم الکترونیکی جهان قطع خواهد شد.

پس از تحریم‌های سامسونگ، اپل و مایکروسافت، برایان چسکی، مدیرعامل شرکت اجاره اقامتگاه Airbnb اعلام کرد که این شرکت فعالیت خود در روسیه و بلاروس را متوقف می‌کند؛ بنابراین حدود ۹۰ هزار سرویس اجاره کوتاه مدت توسط پلتفرم‌های مختلف در روسیه و کمی بیشتر از ۱۸۰۰ سرویس اجاره در بلاروس متوقف خواهند شد.

جدیدترین تحریم علیه روسیه در حوزه فناوری از سوی شرکت Cogent Communications است. این شرکت که حدود ۲۵ درصد از ترافیک اینترنت کل جهان را ارائه می‌کند، قطع ارتباط کسب و کار‌های روسیه را شروع کرده است. هدف این شرکت برای تحریم روسیه جلوگیری از حملات سایبری کرملین و نشر اطلاعات گمراه‌ کننده درباره جنگ است. محققان می‌گویند که اقدام این شرکت ممکن است باعث اختلال و کاهش سرعت اینترنت در روسیه شده و مانع از دسترسی شهروندان روسیه به اطلاعات منابع مستقل و خارج از کرملین شود.

دنیای سرگرمی هم درگیر سیاست شد!

شرکت نینتندو که کنسول‌های بازی را ارائه می‌کند، با انتشار بیانیه‌ای در وب سایت خودش اعلام کرد که فروشگاه الکترونیکی روسی آن وارد حالت تعمیر و نگهداری شده و بازیکنان روسی این شرکت نمی‌توانند از طریق فروشگاه، بازی‌های دیجیتالی این شرکت را خریداری کنند.

تاکنون شرکت‌های بازی سازی زیادی در رابطه با حمله روسیه به اوکراین، روابط خودشان را با این کشور محدود کرده اند. استودیوی بازی سازی لهستانی CD Projekt Red فروش بازی‌ها و همه عناوین خودش را در فروشگاه GOG روسیه و بلاروس متوقف کرد. الکترونیک آرتز، ناشر بازی‌های FIFA نیز همین کار را انجام داده است.

نتفلیکس هم که یک شرکت سازنده و پخش کننده فیلم و سریال در دنیا است، مانند دیگر شرکت‌های فعال در این حوزه مثل دیزنی، برادران وارنر، پارامونت پیکچرز و سونی، اعلام کرد به علت حمله نظامی روسیه به اوکراین خدماتش را در روسیه متوقف می‌کند. چند روز قبل نیز این شرکت اعلام کرد که ساخت سریال‌های روسی را متوقف می‌کند و خرید سریال تولید این کشور را نیز تعلیق خواهد کرد. در حال حاضر نتفلیکس حدود یک میلیون مشترک در روسیه دارد.

گزارش از مائده زمان فشمی