باشگاه خبرنگاران جوان تبریز -محمد بن حسن جهرودی طوسی مشهور به خواجه نصیرالدین طوسی به روایتی در تاریخ ۵ اسفند ۵۷۹ هجری شمسی در طوس متولد شد.

او به تحصیل دانش علاقه زیادی داشت و از دوران کودکی و  جوانی در علوم ریاضی ، نجوم و حکمت سرآمد و از دانشمندان معروف زمان خود شد.

وی یکی از سرشناس‌ترین چهره‌های تاریخ فکری اسلام است. تلاش‌های او در علم ریاضیات و ستاره شناسی و تاثیر گذاری اش در میان فلاسفه و ریاضیدانان باعث شد تا پنجم اسفند به منظور بزرگداشت این دانشمند روز مهندس نامیده شود.

 رصدخانه مراغه

وقتی که هولاکو به فرمانروایی اسماعیلیان در سال ۶۳۵ هجری قمری پایان داد طوسی را در خدمت خود نگاه داشت و به او اجازه داد که رصدخانه بزرگی در مراغه ایجاد کند، شروع ساخت آن از سال ۶۳۸۸ هجری قمری بود.

برای کمک به رصدخانه علاوه بر کمک‌های مالی دولت اوقاف سراسر کشور نیز در اختیار خواجه گذاشته شدند که از یک دهم آن جهت رصدخانه و خرید وسایل و اسباب و آلات و کتب استفاده می‌شد.

همچنین در نزدیکی رصدخانه کتابخانه بزرگی ساخته شده بود که حدود ۴۰۰ هزار جلد کتب نفیس جهت استفاده دانشمندان و فضلا قرارداده شد که از بغداد و شام و بیروت و الجزیره بدست آورده بودند.

در جوار رصدخانه یک سرای عالی برای خواجه و جماعت منجمین ساخته بودند و مدرسه علمیه‌ای جهت استفاده طلاب و دانشجویان این کار‌ها مدت ۱۳ سال طول کشید تا اینکه هولاکوی خان مغول در سال ۶۶۳ هجری قمری در گذشت.

تالیفات

خواجه برخی از آثار مهم اخلاقی، منطقی، فلسفی و ریاضی  از جمله مشهورترین کتابش اخلاق ناصری را به رشته تحریر درآورد. قسمت اعظم ۱۵۰۰ رساله و نامه‌های طوسی به زبان عربی نوشته شد. وسعت معلومات و نفوذ او با ابن سینا قابل قیاس است، جز آنکه ابن سینا پزشک بهتری بود و طوسی ریاضیدان برتری. از ۵ کتابی که در زمینه منطق نوشته شده است اساس الاقتباس از همه مهمتر است.

کشفیات

وی نخستین کسی بود که مثلثات را بدون توسل به قضیه نجوم توسعه بخشید و برای نخستین بار قضیه جیوب را که رویداد برجسته‌ای در تاریخ ریاضیات است به روشنی بیان کرد.

در نجوم تذکره فی علم الهیئه وی شاید کاملترین نقد بر نجوم بطلمیوسی در قرون وسطی و معرف تنها الگوی ریاضی جدید حرکت سیارات است که در نجوم قرون وسطی نوشته شده است. این کتاب به احتمال زیاد از راه نوشته‌های منجمان اروپایی به کوپرنیک اثر گذاشته است.

سرانجام خواجه نصیر الدین طوسی، اولین مهندس ایرانی به سال ۶۷۲ به درود حیات گفت و در شهر کاظمین روی در نقاب خاک کشید.

انتهای پیام/ک