زلزله صبح یکشنبه سوم بهمن در تبریز، اگرچه دارای بزرگای زیادی در مقیاس ریشتر نبود، اما هراس را در میان اهالی این شهر ایجاد کرد؛ اما چرا؟

باشگاه خبرنگاران جوان تبریز - چرا زلزله اخیر تبریز چنان احساس شد که گویا بزرگایی در مقیاس بیش از ۵ و نیم ریشتر داشت؟ این‌ها و پرسش‌هایی بیشتر را با دکتر امیر ساعدی دریانی، استاد دانشگاه شهید بهشتی تهران و یکی از کارشناسان مهندسی سازه و زلزله طرح کردیم.

آقای ساعدی دریانی می گوید: شهر تبریز از آن جهت که بر محل تلاقی چندین گسل با خطر لرزه‌ای بالا قرار دارد، از جمله کلانشهر‌های بسیار مهم در کشور است که مسئولان امر باید نگاه فوری نسبت به بازسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و اساسا، فرآیند مقاوم سازی ابنیه در این شهر داشته باشند.

مشروح  این گفت و گو را در ادامه می‌خوانید:

-آقای دکتر، شما از جمله کارشناسان و تحلیلگرانی بودید که گفتید زلزله امروز تبریز، زلزله‌ای نبوده که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت؛ این دیدگاه شما از کجا نشأت می‌گیرد؟

من البته می گویم از کنار هیچ زلزله‌ای نباید به سادگی گذشت؛ تنها تفاوت زلزله‌ها با هم این است که ما ببینیم کجا و در چه شرایطی رخ داده اند.

زلزله تبریز از این جهت که در حوالی باسمنج تبریز رخ داده و سبب ساز آن، گسل شمال تبریز بوده است، زلزله‌ای است که باید آن را جدی‌تر از ابعادی که زلزله از خودش نشان داده در نظر گرفت.

-مگر این زلزله چه مشخصات و مختصاتی داشته است؟

این زلزله صبح روز یکشنبه ساعت هشت صبح برای بار نخست به بزرگای ۴/۴ در مقیاس ریشتر در حوالی باسمنج تبریز و در عمق تقریبا ۱۵ کیلومتری سطح زمین رخ داده و از ساعت ۸ تا ۸ و سی دقیقه صبح یعنی طی نیم ساعت، سه پس لرزه با بزرگای ۵/۳ در مقیاس ریشتر، ۸/۲ در مقیاس ریشتر و ۷/۱ در مقیاس ریشتر هم ثبت شده است.

-اما چرا مردم شهر تبریز این زلزله را خیلی جدی‌تر از ابعاد واقعی اش احساس کرده اند؟

دقیقا نکته همین است. ببینید زلزله‌های زیر ۵ ریشتر معمولا تا این حد احساس نمی‌شوند، اما این زلزله با وجود اینکه بزرگای بالایی نداشته، به شدت احساس شده است. علت آن هم این است که فاصله‌ی بین محل رخداد زلزله تا مرکز شهر و محل تجمع انسان‌ها بسیار کم بوده، یعنی بر خلاف زلزله‌هایی که خارج از تجمعات مردمی رخ می‌دهند، زلزله صبح یکشنبه تبریز، در محل تجمع جمعیتی در این شهر اتفاق افتاده و همین امر باعث جدی‌تر احساس شدن این زلزله در بین هموطنان شده است.

-یعنی این امر سبب می‌شود که شدت زلزله بیشتر احساس شود؟

بله، البته این را باید بگویم که بزرگا و شدت زلزله، دو فاکتور متفاوت از یکدیگر هستند. تفاوت شدت زلزله و بزرگای زلزله این است که بزرگای زلزله با مقیاس ریشتر اندازه گیری و شدت زلزله با واحد مرکالی سنجیده می‌شود. این‌ها دو مبحث متفاوت هستند و هر چقدر جمعیتی که قرار است زلزله را احساس کنند، فاصله‌ کمتری تا محل رخداد زلزله داشته باشند، آن را بیشتر احساس می‌کنند.

نکته این است که در زلزله مورد بحث، مولفه‌ قائم زلزله بیشتر از هر چیز، مردم و ابنیه شهر را تحت تاثیر قرار داده و همین باعث نگرانی مردم شده است.

-سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که آیا این زلزله بعد از این لرزه و پس لرزه تمام شده یا اینکه احتمال بروز زلزله‌ دیگری هم وجود دارد؟

ببینید به لحاظ علمی، خیلی نمی‌شود به این سوال پاسخ قطعی داد، اما باید یک نکته‌ی تاریخی را متذکر شویم؛ نکته این است که بزرگ‌ترین زلزله‌ شهر تبریز و احتمالا بزرگترین زلزله‌ تاریخ ایران، در هجدهم دی سال ۱۱۵۸ که معادل هشتم ژانویه سال ۱۷۸۰ میلادی بوده از همین گسل شمال تبریز و در شهر تبریز اتفاق افتاده است.

بزرگای این زلزله ۷/۷ در مقیاس ریشتر بوده و بعد از آن زلزله، شهر‌های تبریز و مرند دچار ویرانی کامل شده اند. شهرستان شبستر (از صفیان تا تسوج) هم با آن زلزله به صورت کامل ویران شده است. آن زلزله حتی در ارومیه، خوی و سلماس هم این ویرانی ایجاد کرده و اینجاست که می‌شود فهمید چه زلزله مهیبی بوده است.

این رخداد شوم تاریخی است که به ما می‌گوید نباید فراموش کنیم «گسل تبریز» گسلی ست که توان لرزه‌ای بسیاری دارد و از این رو، ساخت و ساز در تبریز و شهرستان‌های اطراف این کلانشهر باید به دقت مورد توجه و اصلاح قرار گیرد. من تاکید می‌کنم که بازسازی و مقاوم سازی ساختمان‌های قدیمی تبریز و اطراف تبریز، یکی از مهم‌ترین نکاتی است که باید در دستور کار مقامات شهری و استانی آذربایجان شرقی قرار گیرد.

-اما این گسل چرا تا این اندازه خطرناک است؟

نکته اینجاست که ما در محل گسل تبریز، تلاقی گسل‌های متفاوتی را داریم و هرجا که تلاقی گسل‌ها را داشته باشیم، احتمال وقوع «زلزله‌های خوشه ای» را هم داریم. یعنی یک زلزله می‌تواند زلزله‌های دیگری را هم ایجاد کند.

-با بروز چنین زلزله‌ای آیا شما به عنوان یک کارشناس زلزله و مهندس سازه و تخریب، توصیه خاصی برای شهروندان تبریزی دارید؟

توصیه من این است که شهروندان عزیز چند روزی را کاملا هشیار باشند و به نکات و مسائل ایمنی مرتبط با زلزله توجه کنند.

به طور کلی هم، همان صحبت همیشگی ام را که تا کنون بار‌ها در رسانه‌ها گفته ام، مطرح می‌کنم و آن این است که با وقایع طبیعی نمی‌شود جنگید. ما باید با وقایع طبیعی سازگاری ایجاد کنیم و بزرگترین و مهمترین سازگاری این است که ساختمان‌های ما باید در مقابل زلزله ایمن باشند و یا اگر نیستند، ایمن شوند. مسئولین هم باید به این نکات توجه کنند و همت هرچه بیشتر داشته باشند که ساخت و ساز‌های تبریز و اطرافش را بهبود ببخشند.

من بار‌ها و بار‌ها درباره بافت‌های فرسوده‌ی تبریز و حواشی این کلانشر هشدار داده ام، اما متاسفانه اغلب این تذکرات جدی گرفته نمی‌شوند. بدبختانه این بافت ها، در نزدیکی گسل‌های تبریز هستند. شهر تبریز یکی از کلانشهر‌های ایران است که بیش از یک و نیم میلیون نفر جمعیت دارد و با این شدت از خطر لرزه ای، باید به دقت مورد توجه مسئولین در راستای حل معضل بافت‌های فرسوده و بهسازی و مقاوم سازی ساختمان‌های قدیمی باشد.

انتهای پیام/

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۵۶
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۰:۲۴ ۱۰ بهمن ۱۴۰۰
شماها چرا وقتی بلایای طبیعی میاد خدا یادتون میفته؟ اخه عزیز من مگه فقط تبریز یا ایران زلزله میاد؟ زلزله همه جا هست و کاملا طبیعیه منتها یه جاهایی همه چیزو در نظر میگیرن و تلفات به صفر میرسه ولی اینجا اهمیت نمیدن
Brazil
حسین
۰۸:۵۹ ۰۶ بهمن ۱۴۰۰
سلام درسته واسه خدا دعا کردن خوبه ولی یع کاری کردن که از دست خدا هم خارج شده
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۷:۰۳ ۰۶ بهمن ۱۴۰۰
سلام به همگی دوستان آقای بهجت میفرماید قدیم در جاهایی از ایران زلزله قطع نمیشد آقای بهجت به مردم خبر دادن که دست برزمین بگذارن سوره حمد بخوانن تا زمین آروم بگیرد ان شا الله من خودم از یکشنبه میخونم خیلی تاثیر داره ها
Iran (Islamic Republic of)
الی
۰۱:۳۳ ۰۶ بهمن ۱۴۰۰
روش مثلث ایمن راه نجات ۱۰۰٪ هنگام زلزله هست. کنار وسایل سنگین مثل مبل یخچال گاز بشینید دستهاتونو بذارید رو سرتون. موقعی که سقف میریزه کنار شما یه فضای خالی ایجاد میشه. به هیچ وجه تو چهارچوب در ، زیر میز، زیر تخت نرید. فقط کنار وسایل بزرگ و سنگین بشینید یا کنج دیوارهای داخلی. سلامت باشید
Iran (Islamic Republic of)
داریوش
۲۱:۵۱ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
چشم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۲:۰۵ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
استادمون می گفت زلزله های کم ریشتر خوبه یعنی انرژی زمین کم کم تخلیه میشه و از شدت زلزله کاسته میشه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۳۶ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
دوروز زلزل اومد آمد آماده بودیم با لباس گرم بریم بیرون امروزم منتظر بودیم به خدا اکه زلزله هم نشه مارو اینهمه استرس می‌کشه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۸:۳۳ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
با دعا کردن زلزله بیاد مدرسه تعطیل بشه درست میشه دعا کنین این بلا زود حل بشه مردم‌ تو سرما به خیابان تو سرما نریزن مریض بشن یکم تهران بفرستین ما شوک بخوریم این بلا هم برای شما وجود دارد
Iran (Islamic Republic of)
آیلین
۰۸:۳۰ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
سلام
بابای من زمین شناسه و میگه فعلا جای نگرانی نیست و در ریشتر های کمتر از شش زلزله خواهیم داشت.
البته این را هم بگم که زمین بعضی از جا های تبریز سست است پس در ساخت و سازهایمان دقت بیشتری بکنیم.
با تشکر از عوامل yjc
ارادتمند شما هموطنان عزیزم *آیلین*
Iran (Islamic Republic of)
ائلشن مهدوی نیا
۰۸:۰۱ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
با سلام
زلزله یک پدیده طبیعی است و باید اتفاق بیفتد اگر نیافتد مسلما زمین جای زندگی نخواهد بود.
پس ما باید در ساخت خانه هایمان دقت بیشتری بکنیم.
حال اگر کسی می ترسد و امکان نگهداری سگ یا غاز را دارد می تواند این کار را بکند سگ و غاز توانایی پیش بینی زلزله را دارند سگ ها و غاز های مورد مطالعه من از هفته ها قبل از وقوع زلزله کرمانشاه آگاه بودند.
ارادتمند شما هموطنان عزیزم *ائلشن *
Iran (Islamic Republic of)
گوچی
۰۶:۳۰ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
فردا تعطیل شه
دعا کنین امروز هم زلزله خفبفشه مدرسه تعطیل شه
اسکو و تبریز تعطیل شن توروخدا
Iran (Islamic Republic of)
یوسف رمضانی
۰۵:۲۶ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
انشالله هیچ اتفاقی نمیفته همشهریا فقط امیدمون به خدا باشه پناه بر خدا
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۲:۵۴ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
ای مسیولین تهران انقدرمیگین هی تذکرمیدین که خونه های فرسوده رو بامحوز ساختش کنین ازکجاپولش رو جور کنیم کمی از پولش رو کامل میکنیم ولی تا میایم به اصل موضوع پول نمیتونیم جورکنیم خواهشاپول شهرداری رونمیدونم چی چی رو رایگان وباهزینه پول رو کم کنین تا بتونیم ماهم خونه داربامجوز رسمی شهرداری صاحب خونه بشیم بفکرمصالح وبقیه کارای مجوز باشین که خیلی گرون هس ونمیشه ساخت حتی باوام هم نمیتونیم ساختش کنیم به فکرمامردم تبریزی ها هم باشین خواهشا
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۱:۵۷ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
چی بگم
Iran (Islamic Republic of)
۰۱:۴۵ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
کاش زلزلع بیاد
Germany
ناشناس
۱۰:۲۵ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
چرا اینقدر دوست داری مردم بمیرند؟ از زندگی خسته شدی دعا کن خودت بمیری دیگه چکار به مردم داری؟
Iran (Islamic Republic of)
ماریا
۱۱:۴۲ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
دیوانه !ابله!!!!
Iran (Islamic Republic of)
یوسف‌اشرفی
۱۳:۲۹ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
کاش‌خونه‌شما‌توسرت‌بریزه‌وبمیری‌ونگی‌کاش‌زلزله‌بیاد.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۱:۰۹ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
مسئولین تبریز واقعا نالایق هستند از همشون بدتر مامورین شهرداری هستند که با رشوه مجوز ساخت میدن و بدون روه خونه رو خراب میکنن...واقعا تاسف آوره چطور راضی میشن نون حروم جلو زنو بچشون بزارن چطور جلوی وجدان خودشون سرشون رو بالا میگیرن! رسیدگی به فرسودگی و ایمنی ساختمان جزو وظایف شهرداریه که متاسفانه با پارتی بازی و رشوه گیری خرابش کردن
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۰:۲۴ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
من اهل ابادانم اینجا امدم کار میکنم پرستارم . بخدا از شدت ترس فک کنم زودتر بمیرم
Iran (Islamic Republic of)
بایرام علی
۰۰:۱۸ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
زلزله اومد من روم اونور بود اصلا ندیدم
United States of America
ناشناس
۰۰:۱۳ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
خدا بحق دل پاک بچه های معصوم مردمو از بلا حفظ کن
United States of America
ناشناس
۰۰:۱۳ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
خدا بحق دل پاک بچه های معصوم مردمو از بلا حفظ کن
Iran (Islamic Republic of)
میثم
۲۳:۳۱ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
متاسفانه بخاطر گناهان مردم هست این بلایا
Iran (Islamic Republic of)
ثنا
۲۰:۵۱ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
ببخشید گناه همه جا هست
Iran (Islamic Republic of)
مرتضی
۲۳:۰۲ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
تو کوچه ی یک و نیم متری مجوز ساخت ساختمان شش طبقه بدون پارکینگ داده شده این و کدام مسئول شهرداری دستور داده !؟ .چه کسی به این مسائل میرسه !؟ چرا پول میگیرید مردم را بخطر می اندازید !؟ من میتونم صد تا کتاب از زلزله برایتان سخن بگم .اگر با حرف زدن حل میشد بهتر بود ولی شما با این مجوزها دارید عمدا مرتکب قتل میشوید .آدرس منطقه ده تبریز پشت میدان کاه کوچه پلکانلو
Iran (Islamic Republic of)
سعیدخان
۲۳:۵۴ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
پشت میدان کاه کجاست،حداقل میخای درست آدرس بگی بگو پشت سامان میدانی.اسم به این واضحی رو چرا چپکی میگی
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۵۰ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
خداروشکرای کاش زیادبیاد
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۳:۱۸ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
قاطی کردی به خدا
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۳:۲۲ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
آدم نامربوط این چه دعائی است؟متاسفم برات.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۰:۲۱ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
متاسفم برای همچین آدم بیشعوری
Iran (Islamic Republic of)
یوسف‌اشرفی
۱۳:۳۳ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
خدالعنت‌کند‌برتو‌بااین‌شکر‌گذاریت.احمق،بی‌شعور‌،کثافت‌انشاالله‌زودبمیری‌وازاین‌حرفها‌نزنی..دیوانه‌وابله.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۱۵ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
میخوای بمیری برو دعا کن خودت بمیری
Iran (Islamic Republic of)
لطیفه
۲۲:۴۹ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
بیایید دسته جمعی دعا کنیم خدا خودش کمک کنه برامون تا خدا رو داریم غم نداریم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۳۷ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
من خودم دوشنبه صبح وقتی داشتم پناه میگرفتم افتادم شکست ولی دا به ارژانس فلان نرفتم موندم بردم فرداش شکسته بندی
Iran (Islamic Republic of)
تبریزیم
۱۱:۳۴ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
اگه قرار باشه بمیریم .بازلزله ،یاازترس اون از راه پله میفتیم یاتوکوچه ماشین میزنه یاتیربرق میفته یاساختمان همسایه میادتوسرمون.منطق میگه فرارکن یاجای امن پناه بگیر .ولی یکم هم بجای زلزله ازخدابترسیم بهتره.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۳۶ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
من خودم دوشنبه صبح وقتی داشتم پناه میگرفتم افتادم شکست ولی دا به ارژانس فلان نرفتم موندم بردم فرداش شکسته بندی
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۳۴ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
انشاءالله هیچی نمیشه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۳۵ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
بگید باز هم زلزلهای استبه خدا ما در استرس واظطرابیم
Iran (Islamic Republic of)
حجت انگوت
۲۱:۲۰ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
انشالله زلزله میاد 10رشته بلکه دست دولت خلاص بشیم تا کی شرمنده خانواده باشیم
Germany
ناشناس
۱۱:۰۰ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
بجای اینکه دعا کنی زلزله بیاد مردم بیگناه بمیرند دعا کن خودت بمیری دیگه چکار با مردم داری. تو نمیخوای زنده باشی به خودت مربوط ولی زندگی مردم به تو ربطی نداره
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۰:۲۲ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
خدا به دادمون برسه دو روز زلزله بدون پس لرزه خدا از سومین روز نگهمون داره به امید خودت
Iran (Islamic Republic of)
اصغرابراهیمی
۱۹:۱۴ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
فقط مواظب باشیدخدا رحم کنه چون پس لرزه نمیادخیلی خطرناک ووحشتناکه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۴۱ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
پس لرزهاش.اومده تو تن تبریزیها.عزیز
Iran (Islamic Republic of)
لاهوتی
۱۹:۰۷ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
ما که طبقات بالا زندگی می کنیم باید در موقع زلزله چیکار کنیم
Romania
علی اکبر
۱۹:۵۳ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
خودمونو بسپاریم دست سرنوشت
Iran (Islamic Republic of)
رسول
۲۱:۴۵ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
مگه ما که طبقات پایین زندگی میکنیم چه خاکی به سرمون میکنیم؟ تو این سرما مگه میشه کاری کرد؟
Iran (Islamic Republic of)
مرتضی ستارزاده
۲۳:۰۴ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
نترس وقتی زلزله آنجور ی بشه طبقه بالا میاد پایین و پایین می‌ره بالا
Iran (Islamic Republic of)
ماریا
۱۱:۴۵ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
زیر میز محکمی برید یا کنار ستونها و جاهای امن و دستهاتون رو سرتون قلاب کنید و به حالت سجده بخوابید در جای امن.خدا کمکمون کنه
Iran (Islamic Republic of)
محمد
۱۶:۱۰ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
آقا بگین فردا امکان زلزله وجود داره؟
بگین راحت شیم امروز از خواب پریدم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۲۹ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
همه مون قشنگ تا چند ساعتی هنگ کرده بودیم
Iran (Islamic Republic of)
لطیفه
۲۲:۵۱ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
آخه نمیشه که گفت همه چیز دست خداست خدا خودش کمک کنه برامون
Iran (Islamic Republic of)
یاسمن
۲۳:۰۶ ۰۴ بهمن ۱۴۰۰
خدا میدونه
Iran (Islamic Republic of)
بهروز
۰۰:۰۶ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
من خودم الان بیدار شدم فهمیدم زلزله امد
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۱:۵۸ ۰۵ بهمن ۱۴۰۰
نه