به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از هرمزگان ، روزی این کارخانه رونق داشت و ۳۰۰ نفر را نان می‌داد و آوازه اش به شرق آسیا و اروپا رسیده بود.

محصولش کشتی کشتی از بندرشهید رجایی صادر می‌شد، اما اکنون با سوله‌ها و آهن آلات بی روحی روبرو هستید دیگر نه خبری از جنب و جوش کارگران است و نه چرخ کارخانه می‌چرخد.

بیکاری ۳۰۰ کارگر در هرمزگان

این حکایت کارخانه روی بندرعباس است که از شهریور امسال تعطیل شده، این شرکت به عنوان سومین کارخانه بزرگ روی کشور در حال خاک خوردن است.

کارگران هم هر روز صبح تا ظهر فقط می‌آیند و حاضری می‌زنند.

یکی از کارگران می‌گوید:همه مزایا، حقوق و دستمزدمان را قطع کرده اند و تنها سه میلیون و ۵۰۰ تومان حقوق ثابت می‌پردازند. کاهش حقوق‌ها و دستمزد‌ها باعث شود تا کارگران هر از چندگاهی مقابل کارخانه تجمع کنند.

کارگر دیگر می‌گوید: چرا باید با بیست و سه سال سابقه کار حقوق ثابت و بدون مزایا بگیریم.کارگران هر روز در محوطه کارخانه جمع می‌شوند و روزشان را شب می‌کنند و ناامید به خانه باز می‌گردند.

احمد یکی از کارگران می‌گوید: ۲۸۰ کارگر این کارخانه  از مرداد ماه حقوق هایشان نصف شده است.

این کارگران در روز‌های گذشته هم چند بار جلوی شرکت تجمع کردند و خواستار اصلاح قرار داد‌ها شدند.

کارگر دیگری می‌گوید: قرارداد‌ها ابتدا سه ماهه تمدید می‌شد و اکنون اعلام کرده اند که یک ماهه قرارداد می‌بندند و این مغایر با قانون کار است.بعضی از این کارگران سابقه  ۲۳ سال کار دارند.

تعطیلی کارخانه روی بندرعباس از شهریور امسال آغاز شد. ابتدا گفتند برای تعمیرات و اورهال ۱۵ روز کار تعطیل است و این دو هفته اکنون به چند ماه رسیده و امیدی برای فعالیت دوباره نیست.

البته همه مدیران کارخانه یک دلیل برای این تعطیلی می‌آورند. "نبود خاک و مواد اولیه" ،صنعتی که ۹۰ درصد مواد اولیه اش از خارج تامین می‌شود.

مشکل مواد اولیه کارخانه روی بندرعباس

حدود ۹۰ درصد مواد اولیه روی کشور از کشور‌های ترکیه، مکزیک، زامبیا تامین می‌شود و بقیه مواد نیز باید از بورس خریداری شود که اکنون  بیش از ۸۰ درصد هزینه کارخانه برای خرید خاک است. خرید از بورس هم حکایتی دیگر دارد.

تا قبل از سال ۱۴۰۰ همه خاک مورد نیاز کارخانه روی بندرعباس با اختصاص سهمیه  از معدن انگوران زنجان تامین می‌شد، اما از ابتدای امسال با حذف سهمیه‌های خاک شرکت‌های فرآوری، فروش تنها از طریق بورس است.

در بورس هم عرضه و تقاضا همخوانی ندارد و قیمت‌ها سرسام آور شده است.

سالاری مدیر مجتمع شرکت روی بندرعباس می‌گوید: دو نوع خاک اکسیده و سولفوره در صنعت روی استفاده می‌شود که کارخانه بندرعباس تنها از  خاک اکسیده استفاده می‌کند.

این مسئول می‌افزاید: دو ماه پیش ۷ هزار و ۵۰۰ تن خاک اکسیده در بورس عرضه شد که ۷۰۰ هزار تن تقاضا داشت و اصلا همخوانی با نیازهای بازار نداشت و همین باعث شد تا قیمت خاک پایه دوبرابر در بورس رشد کند و از کیلویی ۷۸۰۰ تومان به بیش از ۱۳ هزار تومان در عرض چند ثانیه برسد که با این شرایط برای شرکت به صرفه نیست تا خاک را با این قیمت گران خریداری کند.

تورج نصرمدیرعامل سابق کارخانه روی بندرعباس هم می‌گوید: به علت پایین آمدن حاشیه سود، شرکت‌های خصوصی تمایلی چندانی به تولید با ظرفیت کامل ندارند.

او می‌افزاید: اکنون ۸۵ درصد هزینه‌های تولید شمش روی مربوط به خاک است که دو سال پیش حدود ۶۵ درصد بود.

به گفته این کارشناس تا هزینه خاک به حدود ۷۰ درصد نرسد وضعیت به همین روال ادامه می یابد و هیچ شرکتی حاضر به افزایش ظرفیت نیست و هر چند قیمت جهانی شمش بالا رفته، اما  حاشیه سود با افزایش قیمت خاک بالا نرفته است.

کوتاهی مدیران هلدینگ توسعه معادن روی کشور

به گفته مدیران روی، این کارخانه باید از ابتدای امسال تعطیل می‌شد که به علت استفاده از مواد باطله حدود شش ماهی سرپا ماند.

رضا سالاری، مدیر مجتمع کارخانه بندرعباس می‌گوید:حدود یک میلیون تن مواد باطله با عیار ۶ درصد در شرکت موجود بود که سه بار تاکنون استفاده شده است و دیگر به علت عیار زیر ۲ درصدی این ضایعات باید دور ریخته شود.

این تنها سرنوشت کارخانه روی بندرعباس نیست، دومین کارخانه روی هرمزگان در قشم نیز همین مشکل را دارد.

گرجاسی از مدیران کارخانه قشم می‌گوید: اکنون شرکت قشم در حال استفاده از مواد باطله است و در دو ماه آینده نیز به سرنوشت روی بندرعباس دچار می‌شود و ممکن است تعطیل شود.

اما کارگران نظر دیگری دارند و می گویند: مدیران شرکت در واردات خاک کوتاهی کرده اند و دست های پشت پرده ای برای تعطیلی کارخانه است.

این کارگر می‌گوید: شرکت روی بندرعباس بیش از ۵ ماه است خاک و مواد اولیه ندارد چگونه هیچ اقدامی برای واردات و ثبت سفارش این محصول از خارج از کشور نشده است و دست روی دست گذاشته اند.

یکی دیگر از کارکنان شرکت می‌گوید: چرا در ازای صادرات شمش، خاک و ماده اولیه وارد نشده  و این ارز خارج شده در کجا مصرف شده؛ و آیا اصلا به کشور وارد شده است؟

یکی از مدیران شرکت روی قشم هم می‌گوید: کل روند واردات خاک دو تا سه ماه طول می کشد تا به کشور وارد شود و مسئولان شرکت باید چند ماه قبل از خالی شدن انبارهایشان  به فکر باشند و سفارش دهند.

تورج نصر از فعالان معادن روی کشور  و مدیرعامل سابق کارخانه روی بندرعباس می‌گوید: اکنون بیشتر شرکت‌ها درگیر مواد اولیه هستند و این مختص به هرمزگان نیست.

نصر می‌افزاید: بیشتر کارخانه‌ها ها با ظرفیت زیر ۳۰ درصد فعال هستند مگر اینکه معدن اختصایی داشته باشند.

حدود ۸۰ شرکت روی در کشور فعال هستد که بیشتر مواد اولیه شان را از خارج تامین می‌کنند.

نفسی تازه به کارخانه روی بندرعباس

مسئولان کارخانه گفته اند که ۵ هزار تن خاک خریداری شده از خارج وارد بندرشهید رجائی بندرعباس شده و در حال ترخیص است که کفاف یک ماه تولید را می‌ دهد اما سوال اینجاست یک ماه دیگر آیا این واردات ادامه می‌یابد و یا دوباره چراغ کارخانه خاموش می‌شود.

برخی از مدیران شرکت می گویند: سفارش دیگری ثبت نشده و همین ۵ هزار تن است.

 خصوصی سازی در صنعت روی

هر چند از حدود ۵ سال پیش با یکپارچه کردن شرکت های روی و تشکیل هلدینگ‌ها در این زمینه انتظار می رفت زنجیره این معادن تکمیل و ارزش افزوده بالایی تولید شود، اما وابستگی به ماده خام همچنان جلوی جان گرفتن این صنعت آینده دار  در  کشور را گرفته است.

روی بندرعباس هم سال ۹۶ به هلدینگ توسعه معادن ایران واگذار و مشکلاتش هم از همان زمان شروع  شد.

شرکت روی بندرعباس قبل از سال ۹۶ با ظرفیت ۱۸ هزار تن شمش روی درسال فعال بود که از ابتدای واگذاری ظرفیتش به ۷۰ درصد کاهش یافت و سال به سال این تولید فروکش کرد. ابتدا ۸ هزار تن و قبل از تعطیلی به ۳ هزار تن رسید.

کارخانه روی ابتدا به صندوق مهر واگذار شد و از سال ۹۶ نیز شرکت کالسیمین زنجان این کارخانه را خرید.شرکت کالسیمین زنجان نیز زیر مجموعه هلدینگ توسعه معادن روی ایران است.

سهامدار اصلی هلدینگ توسعه معادن روی ایران پیش از این مالک آلومینیوم المهدی بندرعباس بود که به علت تخلفات خصوصی سازی در واگذاری و قیمت‌های پایین  قیمت گذاری کارخانه، از سوی حجت الاسلام رئیسی رئیس وقت قوه قضائیه خلع ید و این کارخانه به مپنا واگذار شد و کارخانه تعطیل شده آلومینوم المهدی پس از خلع ید  دوباره جان گرفت.

اکنون هم برخی ازکارگران و مدیران شرکت از واگذاری روی بندرعباس به هلدینگ توسعه معادن ایران گلایه دارند و می گویند: چرا این معدن به شخص نااهل واگذار شده و این یعنی تیشه به ریشه این صنعت زدن.

اکنون هر دو شرکت زیرمجموعه این هلدینگ در قشم و بندرعباس در وضعیت بحرانی هستند بندرعباس که ۵ ماهی است تعطیل شده و کارخانه روی قشم نیز به گفته مدیران این شرکت تا یک ماه دیگر ماده اولیه اش به پایان می‌رسد.

مدیران مجتمع روی بندرعباس با رد ناکارآمدی هیات رئیسه می‌گویند: ریشه مشکل تنها در ماده اولیه است و این در همه معادن کشور نیز وجود دارد.

سالاری می‌افزاید: اگر خاک به دست ما برسد این شرکت توانایی تولید ۴۰ تن محصول در روز را دارد.

کارخانه روی بندرعباس دو محصول شمش و کنسانتره تولید می کند  و دارای بخش فراروی  نیز هست.

مهمترین مشکلات صنعتی روی هرمزگان

۱-نظارت بر ورود ارز نیمایی به کشور

گران بودن مواد اولیه و پایین آمدن حاشیه سود کارخانه‌های فراوری روی باعث شده تا این کارخانه‌ها رو به تعطیلی رود از طرف دیگر متناسب با صادرات و خروج ارز مواد اولیه وارد کشور نشده که نیاز است تا بانک مرکزی در خصوص ورود ارزنیمایی به کشور بررسی دقیقی درباره شرکت‌های روی در بندرعباس و قشم انجام دهد.

۲- هزینه بالای تولید و حمل و نقل

ناکافی بودن تولید مواد اولیه در کشور، نبود تناسب بین تقاضا و عرضه و از طرف دیگر هزینه بالای کرایه حمل باعث شده تا قیمت‌ها برای کارخانه‌های دور از معادن انگوران زنجان به صرفه نباشد.

مدیرعامل کارخانه بندرعباس می‌گوید: هزینه هر بار حمل ماشین از معادن انگوران تا بندرعباس حدود ۲۰ میلیون تومان است که این بار اضافی بر روی دوش شرکت است.

۳- هزینه‌های پیمانکاری

شرکت روی بندرعباس بیشتر کار‌های داخل شرکت را به صورت پیمانکاری انجام می‌دهد و وسایلی مانند لودر، کامیون و جرثقیل و بیل مکانیکی را اجاره می کند که  بر هزینه‌های جاری شرکت افزوده است.

۴- انبار ناکافی شرکت روی بندرعباس

انبار‌های شرکت روی بندرعباس به علت مواد باطله و ضایعات پر شده و حتی فضای داخل کارخانه نیز انباشته از ضایعات است.

سالاری مدیر مجتمع شرکت روی بندرعباس می‌گوید: دو سالی است که پیگیر زمین از سازمان صمت هستیم که به نتیجه نرسیده است و مبلغ بالایی بابت اختصاص زمین مطالبه می‌کنند که به بیش از ۳ میلیارد تومان می‌رسد.

این مسئول گوید: حتی اگر خاکی وارد کارخانه شود جایی برای دپوی آن وجود ندارد.

۵- نیروی کار 

عضو هیات مدیره شرکت روی می گوید: استخدام زیاد نیروها در این شرکت باعث شده است تا هزینه های جاری شرکت افزایش یابد.

این مسئول می افزاید: شرکت‌های خصوصی با این ظرفیت تولیدی نهایت ۱۰۰ نفر را به کار گرفته اند. این در حالی است که این شرکت حدود ۳۰۰ نفر حقوق بگیر دارد که از ابتدای راه اندای شرکت در این کارخانه  مشغول بکار بوده اند و نیاز است دولت‌ها در هنگام واگذاری به بخش خصوصی با پرداخت  یارانه بخشی از هزینه‌های بخش خصوصی را  برای حقوق کارگران جبران کنند.

سهامدار اصلی هلدینگ روی نیز پیش از این مالک آلومینیوم المهدی بندرعباس بود که در آن زمان و  بلافاصله پس از تحویل ،بحران حقوق و تعطیلی کارخانه پیش آمد.

چرخه ای که در سه شرکت تحت مالکیت این سهامدار معادن فاریاب رودان، آلومینیوم المهدی و  شرکت روی بندرعباس رخ داده است و در آینده نیز به احتمال زیاد در شرکت روی قشم تکرار می شود.

بهتر است دولت با  ابلاغ بخشنامه ها و سیاست های حمایتی به فکر کارگران به ویژه پس از واگذاری باشد و از رها کردن آنها خودداری کند.

۶-ضرورت قیمت گذاری  خاک

با افزایش قیت جهایی نرخ  خاک هم بالا کشیده و چون تنها معدن اصلی برداشت خاک در کشور دولتی است. دولت می‌تواند در این زمینه دخالت کند تا صنعت روی را در دوران تورم و  تحریم سرپا نگه دارد.

مشکل با مصوبه هیات دولت حل می شود

مسولان استانی می گویند ما هر کاری برای سرپا مانده شرکت انجام داده ایم و تنها با ورود هیات دولت و  تصویب قانون و بخشنامه ی این مشکل حل می شود.

ایوب رحیمی معاون صنایع سازمان صمت هرمزگان می گوید: برای حل مشکل تاکنون نامه نگاری ها و جلسات متعددی با مسولان وزارت صمت  و معاونت اقتصادی رئیس جمهور انجام شده است و به علت مشکلات قانونی به نتیجه ای نرسیده است و تنها جواب مسولان این بوده است که از بورس بخرند.

رحیمی می افزاید: مشکل کارخانه خاک و مواد اولیه است که بر اساس قانون باید از بورس تهیه کنند و برای اختصاص سهمیه جداگانه از معدن انگوران زنجان نیاز به تغییر قانون و مصوبه هیات دولت در این زمینه است.

این مسئول می گوید: بهعلت تحریم بودن معادن و صنایع روی در کشور واردات  و فروش محصول به سختی انجام می شود و این مشکل در سراسر کشور وجود دارد و تنهابا اختصاص سهمیه بندی کارخانه دوباره فعال می شود.

دولت هر گونه سهمیه بندی در این زمینه را از دوسال پیش حذف کرده و فروش خاک را بورسی کرده است.

معاون سیاسی امنیتی استانداری هرمزگان هم در این زمینه می گوید: این مشکل درسفر احتمالی رئیس جمهور به هرمزگان مطرح می شود و تلاش می کنیم تا دولت سهمیه جدیدی به این کارخانه اختصاص دهد.

معدن انگوران دولتی است و تنها تامین کننده خاک روی در کشور است که محصولش از طریق بورس به فروش می رسد و به همین علت دولتی بودن دست هیات وزیران برای اختصاص سهمیه وجود دارد.

علی رئوفی می گوید: طبق جلسه ای که با مدیران شرکت برگزار شده حقوق کارگران تا پایان امسال به روز می شود اما برای تامین خاک از طریق فرایندهای قانونی به دنبال به نتیجه رسیدن هستیم.

کارخـانه روی بندرعباس در منطقـه ویژه اقتصـادی خلیج فارس و در کنار مجتمع آلومینیوم المهـدی به مسـاحت ۱۲ هکـتار واقـع شده اسـت.

این کارخانه از آبان ماه سال ۱۳۷۷ و با اولویت بخشی به صادرات محصول نهایی و حضور در بازار‌های جهانی و ارز آوری بهره برداری شد.

انتهای پیام/ا