به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان ، عبد الباری عطوان، تحلیلگر سرشناس عرب و سردبیر روزنامه اینترنتی رأی الیوم برای چالش‌های به وجود آمده در روند بهبودی روابط بین عربستان و سوریه، پنج علت قائل شد که نزدیک شدن آنکارا و ریاض پس از مدت‌ها در تنش در روابط بین آنکارا و ریاض و وعده سعودی‌ها به ترکیه برای بهبود وضع لیر ترکیه از جمله آنهاست.

وی ابتدا با مطرح کردن سئوالاتی درباره علل چالش‌های موجود در بهبود روابط بین عربستان سعودی و سوریه نوشت: چرا پاسخ بشار الجعفری، معاون وزیر امور خارجه سوریه به حمله دیپلمات سعودی به سوریه و بشار اسد، رئیس جمهور سوریه قاطعانه بود؟ پنج علت فروپاشی ناگهانی روند نزدیک شدن روابط بین دمشق و ریاض چیست؟ آیا نشست مخفیانه بین رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه و محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی در دوحه یکی از برجسته‌ترین علل آن است؟

عطوان سپس به پاسخ به این سئوالات پرداخت و افزود: بشار الجعفری که بیش از یک دهه به عنوان نماینده کشورش در سازمان ملل بود، در واکنش به اظهارات عبدالله المعلمی، همتای سابق سعودی خود، بسیار سرسختانه و قاطعانه پاسخ داد.

دو روز پیش، بشار الجعفری در مصاحبه با شبکه تلویزیونی المیادین در پاسخ به اظهارات المعلمی گفت: «سوریه بزرگتر از آن است که بخواهد با یک کارمند سعودی در مناطق مختلف همکاری کند». عبدالله المعلمی اخیرا در اظهاراتی عجیب به سوریه و رئیس جمهور آن توهین کرد و درباره پیروزی سوریه بر توطئه‌ها و توقف جنگ در سوریه ابراز تردید کرد.

سردبیر رأی الیوم تصریح کرد: المعلمی که بیهوده سخن نمی‌گوید و امکان ندارد چنین حمله گستاخانه‌ای به سوریه را بدون چراغ سبز از مقامات کشورش انجام دهد. روابط دو کشور سوریه و عربستان، دوره‌ای از آرامش را پشت سر گذاشت و نزدیک بود سفارتخانه‌های دو کشور نیز بازگشایی شود و همین مسئله باعث می‌شود که این سوال بسیار مهم مطرح شود که «این تغییر در موضعگیری چرا اینقدر به طور ناگهانی و غیرمنتظره، صورت گرفته است؟». البته این تغییر در مواضع تنها در زمان بندی آن نیست بلکه استفاده از عبارت ها، آداب و استاندارد‌هایی که در سطح دیپلماتیک بین دولت‌ها معمول نیست نیز مایه تعجب است.

چند ماه پیش یعنی در ماه مه گذشته، یک هیئت امنیتی سعودی بلند پایه به ریاست ژنرال خالد الحمیدان، رئیس سازمان‌های اطلاعاتی عربستان به دمشق سفر کرد و با بشار اسد و ژنرال علی المملوک، رئیس دفتر امنیت ملی سوریه دیدار کرد و موجی از خوشبینی را نسبت به بازگشت قریب الوقوع روابط دو کشور برانگیخت و حتی درباره گشایش قریب الوقوع سفارت عربستان در دمشق و کنار گذاشتن اختلافات هر چند به طور موقت سخن به میان آمد.

عطوان نوشت: توضیحات متعددی در مورد علل این حمله عربستان به سوریه و رئیس جمهور آن وجود دارد که ما از طریق تماس‌هایی که با برخی منابع سوری نزدیک با مقامات سوریه در دمشق داشتیم توانستیم دلایل این تیرگی روابط را پیش بینی کنیم:

علت اول: خشم مقامات سعودی به ویژه محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی از سوریه جزو این عوامل است، زیرا شایعاتی وجود دارد که دمشق از سلیمان فرنجیه، متحد آن در لبنان و رئیس حزب مسیحی المرده خواسته است که جرج قرداحی یکی از اصحاب رسانه را برای پست وزیر اطلاع رسانی لبنان در دولت نجیب میقاتی، نخست وزیر این کشور معرفی کند و سوریه جرج قرداحی را به استعفا نکردن و عذرخواهی نکردن از اظهارات توهین آمیزش به عربستان سعودی در مورد جنگ یمن تشویق کرده است.

علت دوم: چهار دور گفت‌وگو بین نمایندگان عربستان و ایران در بغداد دچار مشکلاتی شده است و سوریه نیز برای به نتیجه رسیدن این گفت‌وگو‌ها نقشی ایفا نکرد و این گفت‌وگو‌ها در نهایت به پایان دادن جنگ عربستان در یمن به طوری که برای ریاض نیز رضایت بخش باشد، منجر نشد.

علت سوم: بهبود سریع روابط سوریه و امارات، در زمان تیرگی روابط بین ریاض و ابوظبی و سفر عبدالله بن زاید، وزیر امور خارجه امارات به دمشق که با خود دعوت رسمی برادرش محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی از بشار اسد برای سفر به امارات را به همراه داشت نیز یکی از این علل است؛ این در حالی است که سفر عبدالله بن زاید همزمان با تماس تلفنی بشار اسد با محمد بن زاید صورت گرفت، بنابراین عربستان سعودی می‌خواهد در همه چیز اول باشد و می‌خواهد همچون برادر بزرگتر برای کشور‌های منطقه ابتدا با آن هماهنگی شود سپس اقدامی صورت بگیرد.

علت چهارم: مقاله قاطعانه‌ای که دکتر بثینه شعبان مشاور رئیس جمهور سوریه در وب سایت شبکه المیادین منتشر کرد، نیز یکی از عوامل است. بثینه شعبان در این مقاله به شدت از موضع جرج قرداحی در زمینه امتناع از استعفا حمایت کرد تا این نوع استعفا بار دیگر تکرار نشود و فشار‌های عربستان هر بار به برکناری وزرای دیگری در آینده منجر نشود.

علت پنجم: گزارش‌های خبری غیر رسمی که یکی از آن‌ها در روزنامه رأی الیوم نیز منتشر شد، از نشستی بین رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در جریان سفرشان به دوحه، پایتخت قطر حکایت دارد. یکی از برجسته‌ترین نتایج این نشست ترمیم ائتلاف ترکیه و عربستان علیه سوریه و برافروختن مجدد آتش جنگ در سوریه و حمایت دوباره از مخالفان مسلح سوریه است. در این نشست همچنین توافقنامه همکاری اقتصادی به امضا رسید تا لیر ترکیه را از بحران کنونی خارج کند.

عطوان در ادامه یادداشت خود همچنین نوشت: به گفته یکی از منابع نزدیک به روزنامه رأی الیوم، مقامات سوریه از شدت حمله‌ای که عبدالله المعلمی به کشورشان کرده است، شگفت زده شده اند، اما ترجیح می‌دهند تا زمانی که از نیت واقعی مقامات عربستان و دلایل این حمله مطمئن نشده اند به جنگ رسانه‌ای کشیده نشوند. موضع سوریه در حمایت از جرج قرداحی عجیب نیست، چرا که وی در سنگر مخالفت با توطئه‌ای که از روز اول با هدف نابودی سوریه و فروپاشی نظام این کشور چیده شده بود، ایستاده بود.

از سوی دیگر اگر مقامات مصر در پرونده سوریه تقریبا بی طرف هستند و به نجیب میقاتی در سفرش به قاهره در اوج بحران، به وی گفتند که در زمینه پرونده قرداحی در برابر فشار عربستان تسلیم نشود، ریاض چرا سوریه را در این زمینه مقصر می‌داند؟ بنابراین مقامات سعودی در سردرگمی قرار دارند، زیرا این روز‌ها در موارد مختلفی تحت فشارند اولین مورد تحولات جنگ یمن و به ویژه درگیری‌های مأرب است چرا که کار‌ها آنطور که می‌خواهند پیش نمی‌رود. دومین مورد نیز خشم آمریکا در فاش شدن همکاری عربستان و چین در تولید موشک‌های بالستیک در کارخانه‌های نزدیک ریاض است. سومین مورد نزدیک شدن پایان مذاکرات هسته‌ای ایران در وین با صرف نظر از نتایج آن است.

سردبیر رأی الیوم در پایان عنوان کرد سوریه که جنگ ۱۰ ساله‌ای را در برابر بیش از ۶۵ کشور به فرماندهی آمریکا پشت سر گذاشته است و بسیاری از کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس نیز در تامین مالی این جنگ مشارکت داشته اند، زمانی برای هدر دادن در جنگ‌های کوچک و حاشیه‌ای ندارد.

انتهای پیام/