به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند، چتر سیاه شب در حال جمع شدن از سر شهر است که به همراه گروهی عازم مزرعه می‌شوند؛ یکی با خودروی سواری، یکی با کامیون، یکی با تراکتور، دیگری با موتورسیکلت و گاهی هم پیاده کوچه‌ها و خیابان‌های خلوت صبحگاهی را یکی پس از دیگری طی می‌کنند تا به مزارع ارغوانی طلای سرخ برسند.

گل‌های بنفش و ارغوانی زعفران، تمام شب روییده اند و فقط منتظر طلوع فرح انگیز خورشیدِ تابان هستند که چهره بگشایند و در سرتاسر زمین گُل بیندازند؛ بعد از طلوع وقت برداشت است. وقت شال و کلاه کردن برای رفتن سر زمین و چیدن گل‌های بنفشی که پر‌های طلایی اش، هوای پاییز را به بهاری بی مثال مبدل کرده است.

مزرعه‌ای چشم‌نواز و دل‌انگیز با گل‌های ارغوانی و نگین‌های سرخ و پرچم‌های زرد که لمس کردنشان هم احساس خوبی به آدم منتقل می‌کند؛ گلبرگ‌های لطیف زعفران بر دستان کشاورزان بوسه می‌زنند؛ انگار مادر طبیعت با تمام دارایی‌اش به یاری کشاورزان کویر آمده است.

خودنمایی دشت‌های ارغوانی

دشت‌های کویری این خطه در سرمای سحرگاهان پذیرای دست‌های پینه بسته مردان و زنانی است که این روز‌ها برای چیدن حاصل دسترنجشان سپیده دم قبل از طلوع خورشید عازم مزارع خود شده و نماز صبح را به شکرانه برکت در سجاده طبیعت اقامه می‌کنند.

این روز‌ها در فصل برداشت از هر کوی و برزنی از این خطه زرخیز، بوی زعفران به مشام می‌رسد. دشتی پوشیده از گل‌های ارغوانی چشم‌نوازی می‌کرد، دشتی چند هکتاری که در طلوع خورشید چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کرد و تلاش کشاورزان در این دشت مناظر زیبایی خلق کرده بود.

بعد از طی مسافتی دشت‌های ارغوانی خودنمایی می‌کند. با دیدن گل‌های بنفش از سر شوق سجده شکری به جا می‌آورند و آهسته آهسته در مزارع زیبای طلای سرخ گام برمی‌دارند، در حالی که لبخند بر لب‌هایشان گل کرده آستین همت را بالا زده و با یاد خدا شروع به چیدن گل‌ها می‌کنند.

نیمه آبان؛ وقت لبخند زعفران‌کاران

ردیف به ردیف جا خوش کرده‌اند و در این همه نیمه تاریک به سختی می‌توان غنچه‌های گل زعفران را دید؛ ۲۰ نفری هستند به ردیف، قسمتی از طول زمین زیرکشت را پیش می‌روند، اما هنوز گل نچیده زیاد است؛ گاهی از سوز سرمای هوا دست‌هایشان را با آتشی که برپا شده گرم می‌کنند تا توان بیشتر برای گل چیدن داشته باشند و مجدد مشغول به چیدن می‌شوند.

هر چقدر پیاز‌ها و گل‌های زعفران بزرگتر باشد تعداد نگین‌ها بیشتر و از سوی دیگر عیار و کیفیت زعفران نیز بیشتر می‌شود.

پاورچین و آهسته از لابه لای ردیف‌ها، دست روی ساقه کوتاه گل‌ها می‌برد و می‌گوید: هر چقدر پیاز‌ها و گل‌های زعفران بزرگتر باشد تعداد نگین‌ها بیشتر و از سوی دیگر عیار و کیفیت زعفران نیز بیشتر می‌شود.

خانمی که مشغول برداشت گل‌های ارغوانی است با هر کلمه لبخند می‌زند و می‌گوید: من و دخترم چند روزی است که در این مزرعه مشغول برداشت زعفران هستیم و زعفران برداشت می‌کنیم و تا قبل از این در خانه بیکار بودم، ولی خدا را شکر چند روزی است منبع درآمد جدیدی برایمان ایجاد شده است.

نیمه آبان وقت لبخند زعفران‌کاران است. زمین اینجا یکدست بنفش شده و تا دوردست‌ها روی زمین طلای سرخ روییده است و زیبایی این روز‌های پاییزی، نگاه هر بیننده‌ای را تا خط افق، جایی که زمین زعفرانی و آسمان آبی به هم رسیده‌اند، به دنبال خود می‌کشاند.

گل‌ها ارغوانی در انتظار برداشت

قربانی یکی از زعفران‌کاران خراسان‌جنوبی است که روی یک هکتار زمین، زعفران کاشته و یک سال تمام در سرما، گرما و کم‌آبی چشم‌انتظار شکوفه دادن این محصول در فصل پاییز بوده و این روز‌ها با جان و دل کار می‌کند تا دسترنج یک ساله‌اش را برداشت کند.

بیشتر بخوانید

• ارزش زعفران طلایی‌تر شد
• آغاز طرح حمایتی خرید طلای سرخ / هزار میلیارد تومان تسهیلات ابلاغ شد
•  ارائه تسهیلات ۵۰ میلیون تومانی به خرده زعفران کاران

امسال که همراه خانواده‌اش گل‌ها را می‌چیند پیاز‌های زعفران چهار ساله شده اند. او اطلاعاتش درباره این نوع کشت و کار خوب است و می‌گوید: زعفران در خراسان بیشتر از ۳ هزار سال پیش کشت می‌شده و نباید آن را دست کم گرفت؛ زعفران یکی از مهم‌ترین محصولات صادراتی کشور ماست که نام ایران را پرآوازه کرده است.

همان طور که با دو زانوی خم شده روی زمین پیش می‌رود و گل‌ها را می‌چیند، ادامه می دهد: خراسان مهد زعفران مرغوب دنیا است و خراسان‌جنوبی حرف اول را در تولید مرغوب‌ترین زعفران تولیدی از دیرباز تاکنون زده است، ولی خبری از حمایت‌ها نیست.

وقت را نباید هدر داد. این گل‌ها کمتر از یک ماه مهمان زعفران کاران خواهد بود و اگر روزانه نکوشند، چیزی از عیار بالای این طلای سرخ دستگیرشان نمی‌شود. پس در دو نوبت کار می‌کنند؛ مرد و زن، کمر همت را می‌بندند و گاهی با کمر خمیده روی زمین‌ها پیش می‌روند و گل می‌چینند.

سپیده دمان با بنفش زعفران

به قول خودشان قوم و خویشی سر زمین‌ها می‌آیند، سفری یک روزه به مزارع دارند و از صبحانه تا چای عصر را وقتی در گوشه‌ای از زمین می‌خورند و نوش جان می‌کنند که چشم‌انداز فرش بنفش عطرآگین را زیر نگاهشان گرفته‌اند.

هر چه آفتاب بر گل‌های غنچه زعفران بتابد جدا کردن رشته از گل سخت‌تر می‌شود. خورشید همانند چشمه‌ای از میان ابر‌های قرمز رنگ می‌جوشد و با بازتاب نورش بر گل‌های بنفش صحنه‌ای زیبا از جلوه‌های طبیعت ایجاد می‌کند و گرما را به وجود افراد خانواده می‌دهد و هر چه گرما بیشتر می‌شود کم کم گل‌های غنچه که تار‌های با ارزش را در درون خود نهفته‌اند از هم می‌شکفند و تار‌های طلای سرخ رخ از غنچه بیرون می‌کشند.

هوا که روشن می‌شود تلاش روستائیان برای چیدن گل‌های بنفش شدت می‌گیرد؛ چیدن گل‌های زعفران بسیار سخت است و در مدت برداشت محصول به اجبار همه روی دو پا نشسته و حرکت می‌کنند. گل‌های زعفران پس از چندین ساعت کار مداوم و پر زحمت، جمع‌آوری می‌شود. گل‌ها را از سبد‌ها و زنبیل‌ها خالی و به کیسه‌های بزرگ منتقل می‌کنند.

همه آماده بازگشت به خانه هستند، آبی به سر و صورت می‌زنند و با چای داغ و استراحتی کوتاه آماده صرف صبحانه می‌شوند. وقتی گل زعفران چیده می‌شود تازه کشاورز خیالش از یک مرحله راحت می‌شود، ولی مرحله اصلی، پاک کردن گل‌های زعفران و در آوردن پرچم هاست.

محفل زعفرانی

روی زمین زیرانداز‌هایی پهن است که مملو از گل‌های زعفران است. اعضای خانواده و کارگران دور تا دور حیاط می‌نشینند و با لمس کردن گل‌های ظریف مشغول پر کردن می‌شوند؛ برای این قسمت کارگر به مزرعه نمی‌رود بلکه گل‌های زعفران پیش کارگران برده می‌شود.

کاهش بارندگی، خشکسالی و کم‌آبی به داستان تلخی تبدیل شده که از حدود دو دهه پیش شروع شده و همچنان ادامه دارد و هم اکنون به مرز بحران رسیده است؛ سرزمین طلای سرخی که امروز ترک‌های خشکسالی و کم‌آبی بر تمامی ابعاد وجودی‌اش زخم نهاده و این زخم‌ها کشاورزی این منطقه کویری استان را تحت تأثیر قرار داده است.

هر کجا که قدم می‌گذاریم رد پایی از خشکسالی است و این حادثه طبیعی اثر خود را بر روی مزارع زعفران گذاشته و موجب شده تا مزارع آنچنان که باید رنگ و لعاب ارغوانی و سرخ رنگ را نداشته باشند.

کاهش ۲۰ درصدی تولید

قوسی رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی گفت: پیش بینی می شود تولید زعفران ۲۰ درصد کاهش داشته باشد و امسال ۵۶ تن زعفران از مزارع کشت زعفران استان برداشت شود و این در صورتی است که پارسال ۷۰ تن زعفران در استان برداشت شد.

او کاهش بارندگی در ماه‌های اسفند و فروردین، افزایش شوری خاک، گرمای هوا و افت کیفیت آب و خاک را از علل کاهش تولید زعفران در استان می‌داند و افزود: زعفران تولید شده در خراسان‌جنوبی به علت برداشت گل زعفران قبل از طلوع آفتاب و برداشت غنچه قبل از بازشدن از کیفیت، عطر و قدرت رنگ‌دهی بالایی برخوردار است.

قوسی تعداد بهره‌برداران زعفران را ۳۲ هزار و ۲۸۲ خانوار اعلام می‌کند و می‌افزاید: برداشت محصول زعفران در برخی از نقاط استان خراسان‌جنوبی از اواخر مهرماه آغاز و ۴۵ روز و گا‌ها هم تا پایان آذرماه ادامه دارد.

آغاز طرح خرید حمایتی طلای سرخ

قوسی رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی بیشترین سطح کشت زعفران خراسان‌جنوبی را مختص شهرستان قاین دانست و گفت: خراسان‌جنوبی از نظر کیفیت زعفران در رتبه اول کشور و از نظر تولید در رتبه دوم کشور قرار دارد.

او همچنین از طرح خرید حمایتی زعفران خبر داد و افزود: در این طرح سه استان خراسان‌رضوی، جنوبی و شمالی هستند که سهم تسهیلات هر استان به میزان خرید در آن استان بستگی دارد.

قوسی زمان اجرا این طرح را از اول آبان‌ماه اعلام و اظهار کرد: در این طرح قیمت هر کیلوگرم زعفران نگین ۲۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، شبه نگین ۱۶ میلیون تومان، پوشال مرغوب ۱۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، پوشال معمولی ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و زعفران دسته هر کیلوگرم ۱۱ میلیون تومان خریداری می‌شود.

منبع: فارس

انتهای پیام/ ر