آبگرمکن‌های خورشیدی سپر بلای منابع طبیعی/ آب برای روستائیان همیشه گرم است
زندگی عشایر و روستائیان از سالیان دور با طبیعت گره خورده، اما آنچه سبب شده نفس جنگلها به شماره بیفتد، دخل و تصرف و نابودی درختان و مراتع است.
به گزارش خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، سفر کردن به نقاط مختلف کشور و حتی دنیا، مقدماتی دارد، بار سفر بسته می‌شود، اگر سفر با خودروی شخصی باشد معاینه فنی و ... ضروری است، سفر با سایر وسایل عمومی هم که جای خود دارند، اما اگر مقصد سفر مناطق صعب العبور باشند، تنها ملزومات سفر یک کوله پشتی، وسایل ضروری و پا‌هایی قوی است تا بتوان کوه‌ها و صخره‌ها را زیر پا گذاشت و به روستا‌های دورافتاده که نبض زندگی در آن‌ها بیدار است رسید.
مقصد به منطقه‌ای دور افتاده و صعب العبور بود، سفری به جایی که فقط با پای پیاده صورت می‌گیرد و راهی برای عبور خودرو‌ها ندارد، جنگلها سبز بودند و شاداب، درختان تنومد در آرامش به سر می‌بردند و صدای اره برقی ساکنان جنگل نشین و عشایر به گوش نمی‌رسد، صدای قهقهه و خنده درختان گوش را نوازش می‌داد و عمرشان، چون شب یلدا بلند است.
با کوله پشتی بر دوش از کوه‌ها و صخره‌ها بالا رفتم، هرچه نگاه می‌کردم لوله کشی گاز نمی‌دیدم، چگونه می‌شد در چنین مناطقی بدون گاز زندگی کرد و درختان و بوته‌های آن هم در آرامش باشند؟ سرمای سوزان هوا کوهستان و نیاز به آب گرم اجتناب ناپذیر است، شاید بعد از سپری کردن یک روز سخت کاری و چرای دام ها، استحمام با آب گرم به خستگی چند ساعته پایان دهد.
وقتی به خانه‌های روستایی رسیدم، صدای هیاهوی بچه‌ها در دشت و جنگل سرگردان بود و وقتی به خانه بازگشتند، دیگر دغدغه آب گرم برای استحمام نداشت، دیگر دیگ‌های روسیاه روی هیزم‌هایی که از درختان جدا شده بودند، بدون اینکه آه و ناله آن‌ها را کسی بشوند تا آب را گرم و شرایط را برای اقدامات بهداشتی فراهم کنند، دیده نمی‌شد، سوز سرمای کوهستان حالا دیگر اهالی جنگل را آزار نمی‌دهد، چون دلشان به وجود وسایلی گرم است که آب گرم را به آن‌ها هدیه می‌کند.
وجود وسیله‌ای جالب در بالای پشت بام خانه‌های ساده روستائیان نظرم را جلب کرد، آبگرمکن خورشیدی زیر تابش نور خورشید در ۴ فصل سال دست و پا می‌زد تا آب سرد را گرم کند تا وقتی چوپان از چرای گله، کشاورز از سر زمین‌های کشاورزی و دامدار پس از رسیدگی به خانه باز می‌گردند، دغدغه شست و شو و استحمام نداشته باشند، از طرفی هم کابوس نزدیک شدن تبر و اره برقی جنگل نشینان و ساکنان مناطق صعب العبور دست از سر درختان بر می‌دارد.
آبگرمکن‌های خورشیدی حافظ جنگلها و مراتع
پیام نتاج انصار، سرپرست اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان به خبرنگار ما گفت: از اوایل دهه ۷۰ سازمان مراتع و آبخیزداری کشور که متولی از عرصه‌های منابع طبیعی شامل؛ جنگلها، مراتع و بیشه زارها است، طرحی با عنوان تغییر الگوی مصرف سوخت با هدف اینکه افراد و خانوار‌های ساکن حاشیه مکان‌های مذکور هستند و نیاز انرژی را از طریق قطع درختان و کندن بوته‌ها فراهم می‌کنند، تعریف کرد تا بتواند تغییراتی در روش‌های تامین سوخت ایجاد نماید.
بیشتر بخوانید:
او افزود: با توجه به اینکه بسیاری از افراد و عشایر در مناطق جنگلی و سخت گذر زندگی می‌کنند و دسترسی آن‌ها به منابع گاز آسان نیست و حتی امکان اجرای لوله کشی گاز برای آن‌ها منطبق با استاندارد‌ها و مسائل زیست محیطی وجود ندارد، تهیه و نصب آبگرمکن‌های خورشیدی در دستورکار این سازمان قرار گرفت.
آبِ گرم، تحفه آبگرمکن‌های خورشیدی
نتاج انصار بیان داشت: هر سال با توجه به بودجه و اعتبارات موجود و شرایط مناطق مدنظر و نیازمند آبگرمکن‌های خورشیدی، تعدادی از این دستگاه خریداری می‌شود و به خانوار‌هایی که شرایط لازم را داشته باشند، از طرف اداره منابع طبیعی و آبخیزداری هر شهرستان شناسایی و به پیمانکار به منظور نصب و راه اندازی آبگرمکن‌ها معرفی می‌شوند.
این مقام مسئول در تشریح جزئیات و خصوصیات آبگرمکن‌های خورشیدی تصریح کرد: این دستگاه دارای صفحات خورشیدی هستند که انرژی گرمایی خورشید را جذب می‌کنند و از طریق مخازن و لوله‌های شیشه‌ای تعبیه شده و موجود در آن، آب را گرم کرده و درفصول سرد سال قابل استفاده است، چون یکی از نیاز‌های مهم جوامع حاشیه و ساکن مناطق روستایی و عشایری صعب العبور نیاز به آب گرم برای شست و شو و مصارف بهداشتی است.
خرید آبگرمکن‌های خورشیدی در گروی تامین اعتبار
سرپرست اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان ادامه داد: طی پارسال ۸۰ دستگاه آبگرمکن خورشیدی با توجه به ابلاغ اعتبارات مورد نیاز برای خانوار‌های واجد شرایط نظیر داشتن حمام و لوله کشی مناسب آب و ساکن مناطق جنگلی شهرستان‌هایی از جمله؛ دزفول، اندیمشک، لالی، ایذه، باغملک و ... تهیه و نصب شد.
نتاج انصار با بیان اینکه این دستگاه‌ها به برخی از خانوار‌های عشایری نیز تعلق می‌گیرد، اظهار داشت: لوله‌های انتقال آب در این آبگرمکن‌ها جنس شیشه‌ای دارند و در صورت مراقبت نکردن و ضربه خوردن کارایی خود را از دست می‌دهند، ضمن اینکه عمر آن‌ها بستگی به نوع مراقبت و دقت در حمل آن‌ها و جلوگیری از برخورد وسایل سخت به لوله‌های آن‌ها دارد.
بیشتر بخوانید:
او درخصوص تاثیر نصب آبگرمکن‌های خورشیدی در کاهش نابودی جنگلها و مراتع بیان کرد: نمی‌توان گفت با نصب و استفاده از این دستگاه‌ها بوته کنی و قطع درختان به صفر رسیده است، ولی تاثیر بسیار خوبی در جلوگیری از نابودی محیط طبیعی ایفا کرده اند، زیرا بخشی از نیاز‌های مردم برای گرم کردن آب تامین کرده است.
نگاهی به مزایای آبگرمکن‌های خورشیدی
نتاج انصار در تشریح مزایای استفاده از این دستگاه گفت: آبگرمکن‌ها به صورت رایگان در اختیار خانوار‌های واجد شرایط که توانایی پرداخت هزینه آن را ندارند قرار می‌گیرند، به طور مثال هزینه تهیه هر دستگاه طی پارسال حدود ۸ میلیون تومان بود و این نرخ قطعا با توجه به افزایش قیمتها و تورم و شرایط اقتصادی حاکم بر کشور طی امسال بیشتر شده است.
سرپرست اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان افزود: مزیت دیگر این دستگاه‌ها استفاده از انرژی خورشیدی و انرژی پاک و منطبق و سازگار با محیط زیست است و آلودگی و ضرر و زیانی ندارند.
حفظ منابع طبیعی با توسعه شبکه گاز
پیام نتاج انصار درخصوص برنامه‌های آینده اظهار کرد: شرکت گاز استان خوزستان یکی از نیرو‌های کمکی اداره کل منابع طبیعی استان محسوب می‌شود و توسعه شبکه گاز در مناطق مختلف روستایی و عشایری به نفع اداره منابع طبیعی است، زیرا علاوه بر کاهش فشار بر جنگلها و مراتع و تامین ۱۰۰ درصدی مردم برای تامین انرژی و سوخت، تامین و نصب آبگرمکن‌های خورشیدی برای خانوار‌های محروم از شبکه گاز، با سهولت و سرعت بیشتری انجام خواهد شد.
او درخصوص چگونگی شناسایی خانوار‌های نیازمند آبگرمکن‌های خورشیدی بیان داشت: اداره منابع طبیعی، فرمانداری، امور روستا‌های استانداری، امور شورا‌های روستا‌ها هر شهرستان کار شناسایی و معرفی تعداد خانوار‌های ساکن در بیشه زارها، مراتع، روستا‌ها و مناطق جنگلی و حتی عشایر را بر عهده دارد و در ادامه در صورت برخورداری از شرایط لازم این دستگاه‌ها به آن‌ها اعطا می‌شود.
تهیه آبگرمکن‌های تولید داخل اولویت اداره کل منابع طبیعی
این مقام مسئول با تاکید بر استفاده از ظرفیت‌ها و تولیدات شرکت‌های داخلی تصریح کرد: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری همه تلاش خود را برای تهیه آبگرمکن‌های ایرانی برای حمایت از تولید ملی به کار گرفته است و آگهی‌ها و مناقصاتی در این زمینه در سایت قرار می‌گیرد و شرکت‌های دارای شرایط می‌توانند در آن مناقصه شرکت کنند، ولی اولویت اداره، خرید کالای ایرانی است.
جایگزینی سوخت پاک با فسیلی هدف اهدای آبگرمکن‌های خورشیدی
افسانه حسینی، کارشناس اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان درخصوص تغییر الگوی مصرف سوخت به خبرنگار ما گفت: این مهم از طریق سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور به اداره کل منابع طبیعی استان‌ها ابلاغ شده که در این زمینه جایگزینی سوخت مناسب در دستورکار قرار گیرد.
او با بیان اینکه بر اساس این ابلاغیه باید به جای استفاده از سوخت‌های فسیلی که علاوه بر داشتن آلودگی‌های زیست محیطی سبب تخریب جنگلها و خسارت به منابع طبیعی می‌شوند، از انرژی‌های نو و پاک استفاده شود، افزود: در تبصره ۱۱ قانون سال ۱۳۹۴ برای اولین بار در استان خوزستان، ۵۰ دستگاه آبگرمکن خورشیدی خریداری شد و در اختیار خانوارها قرار گرفتند.
بیشتر بخوانید:
- ۶۰ دستگاه آبگرمکن خورشیدی راهی منازل روستاییان ایذه شد
- بهره مندی روستاييان جنگل نشين انديكا از آبگرمكن خورشيدي
حسینی بیان کرد: هر سال با توجه به افزایش بودجه برای اجرای این طرح، تعداد دستگاه‌های بیشتری خریداری می‌شد، بطوری که در سال ۱۳۹۸ از محل‌های ملی، استانی و صندوق توسعه ملی ۲۱۸ آبگرمکن خریداری و به جامعه هدف اهدا شد، همچنین در سال ۱۳۹۹ و با توجه به افزایش قیمت و تورم، توان تهیه ۸۰ دستگاه را داشتیم.
آبگرمکن‌های خورشیدی به درختان عمر دوباره می‌بخشند
این مقام مسئول اظهار داشت: روستائیان برای گرم کردن آب موردنیاز برای استحمام اقدام به قطع درختان می‌کردند و با نصب این دستگاه‌ها شاهد کاهش چشمگیر نابودی درختان و بوته‌ها هستیم.
کارشناس اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان ادامه داد: بیشترین علت قطع درختان برای پخت و پز است و تاکنون دستگاهی که به جای استفاده از سوخت فسیلی از انرژی خورشیدی استفاده کند، ساخته نشده است، البته اجاق‌های خورشیدی نیز وجود دارند که برای گرم کردن غذا کارایی دارند و برای پخت و پز مناسب نیستند.
حسینی ابراز امیدواری کرد در آینده‌ای نزدیک دستگاه‌هایی با قابلیت استفاده از انرژی‌های پاک برای پخت و پز برای افراد ساکن جنگلها که امکان گازکشی وجود ندارد ساخته شود تا بتوان از قطع درختان برای تهیه هیزم و غذا جلوگیری کرد.
نصب آبگرمکن‌های خورشیدی با شروط لازم
او جنگل نشین بودن، دارای لوله کشی آب، دارای حمام و سقف مناسب برای نصب پنل خورشیدی را از جمله شرایط برای برخورداری از این آبگرمکن‌ها عنوان کرد و بیان داشت: اجباری بودن سیستم لوله کشی آب به دلیل ضربه پذیر بودن این دستگاه‌ها است، زیرا لوله‌های آن تحت خلا و دوجداره هستند که آب باید در آن‌ها جریان داشته باشد و در صورت جریان نداشتن آب احتمال آسیب دیدن و شکستن آن‌ها بر اثر تابش نور خورشید وجود دارد.
جنس این دستگاه‌ها را فلز گالوانیزه عنوان کرد و اظهار داشت: لوازم بدنه تولید داخل هستند و فقط شیشه‌های آن‌ها از خارج از کشور وارد می‌شوند.
حفاظت از جنگلها با کمک افراد ساکن در دل طبیعت
او نظریه جلوگیری ۱۰۰ درصدی از تخریب و تصرف جنلگها، مراتع و بیشه زارها با نصب آبگرمکن‌های خورشیدی را رد و تصریح کرد: این دستگاه‌ها به بهبود معیشت خانوارها، مسائل بهداشتی، ارتقاء سلامت کمک می‌کنند، ضمن اینکه وقتی ما به عنوان متولی حفاظت منابع طبیعی یک کالا یا خدمات را به عشایر و ساکنان جنگل نشین ارائه می‌کنیم، جامعه هدف بازوان اجرایی ما محسوب می‌شوند و از جنگلها و فضای سبز حفاظت می‌کنند و خود را ملزم به نگهداری از محیط زیست می‌دانند و در صورتیکه کسی قصد آسیب به طبیعت را داشت، از او ممانعت کرده و تخلف را به اداره منابع طبیعی اطلاع می‌دهند.
کاهش قدرت خرید آبگرمکن‌های خورشیدی با افزایش قیمتها
افسانه حسینی گفت: وقتی مناقصه‌ای برای خریداری این دستگاه‌ها برگزار می‌شود، شرکت‌ها تلاش می‌کنند با پایین‌ترین قیمت آن‌ها را عرضه کنند، اما باید توجه به افزایش روافزون قیمتها، برای تهیه آبگرمکن در سال‌های آینده با مشکل مواجه می‌شویم و بودجه و اعتبارات موجود کفاف پرداخت هزینه‌های سنگین را نمی‌دهد و باید در این زمینه چاره اندیشی شود.
استفاده از بوته‌ها و چوب درختان برای روشن کردن آتش، تامین روشنایی، حفاظت خود از حیوانات درنده، گرم کردن محیط زندگی، پخت و پز و... از ابتدای خلقت وجود داشته و بعضا تا به امروز نیز ادامه دارد، اما حفاظت از منابع طبیعی و جنگلها دغدغه‌ای است که مربوط به دیروز و امروز نیست و فردا ختم نمی‌شود، زیرا هر درخت که اکسیژن این کره خاکی را تامین می‌کند و آلودگی‌ها را به جان می‌خرد اگر قطع شود، سال‌ها باید به انتظار نشست تا دوباره آن موجود تنومد قد علم کند، اگرچه با وقوع خشکسالی‌های پی در پی و بی سابقه و کاهش منابع آبی رشد دوباره درختان از زمین خشک و سرسبزی بیشه زارها توقعی بیجا از طبیعت است، اما می‌توان با ساخت و تامین وسایل نوین گرمایشی که از انرژی‌های پاک تغذیه می‌کنند، مرگ طبیعت را به تاخیر انداخت.
گزارش از ملیحه گریزی نسب
انتهای پیام/گ
