به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، حمیدرضا شاه آبادی پژوهشگر تاریخ، داستان‌نویس و نمایش‌نامه‌نویس معاصر با انتقاد از برخی نویسندگان بزرگسال و از تفاوت رمان نوجوان و بزرگسال، چگونه رمان نوجوان بنویسیم؟ چگونه از تاریخ در نگارش رمان استفاده کنیم، اهمیت زمان مشروطیت در تاریخ ایران، ویژگی‌های نثر نوجوان گفت: برخی از نویسندگان به غلط فکر می‌کنند ادبیات کودک و نوجوان، شکل رشد نیافته ادبیات بزرگسال است و آن‌ها را دست کم می‌گیرند، برخی مواقع با نویسندگان موفقی مواجه می‌شوم که می‌خواهند برای نوجوانان بنویسند، کسانی که فکر می‌کنند برای بزرگسالان نوشته ایم برای نوجوانان که راحت‌تر می‌نویسیم.
مخاطب در دل رمان نهفته است
او در خصوص تفاوت رمان نوجوان و بزرگسال افزود: ما نوع ادبی داریم به اسم رمان که ویژگی‌های خاص خودش را دارد و در واقع رمان رمان است و تفاوتی میان نگارش رمان وجود ندارد به جز مخاطب، شما به عنوان نویسنده یک مخاطب خاص را مد نظر می‌گیرید که این مخاطب خاص در دل رمان شما نهفته است، نویسنده، به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه به یک مخاطب توجه دارد و سلیقه او را در نوشتن خود مورد توجه قرار می‌دهد.
پژوهشگر تاریخ، داستان‌نویس و نمایش‌نامه‌نویس معاصر خاطرنشان کرد: در واقع داستان یا رمان شما در حال رقابت با تلویزیون، بچه‌های در حال بازی در کوچه و... دیگر موارد است. اثر شما نوجوان را باید چنان جذب کند که نوجوان بگوید نه می‌خواهم این کتاب را بخوانم و در صفحات اول باید چیزی بنویسیم که مخاطب نوجوان را جذب کند که آن‌ها را نادیده بگیرد، شما باید در صفحات اول چیزی را بنویسید که مخاطب نوجوان را جذب کند و خود به خود این می‌شود یک ویژگی سبکی برای رمان نوجوان. شما باید در اول هر فصل یک ضربه یا یک اتفاق را بیان کنید تا برای نوجوانان کشش داشته باشد. رمان نوجوان خوب، رمانی است که بزرگسالان هم آن را می‌خوانند در واقع رمان نوجوان بر وجه بالغ کودکان و بر وجه نابالغ بزرگسالان اثر می‌گذارد.
ویژگی‌های شناخت مخاطب
او در پاسخ به اینکه آیا حتما شخصیت رمان نوجوان باید نوجوان باشد گفت: ایدن چمبرز منتقد (حوزه ادبیات کودک) می‌گوید برای اینکه مخاطبان نهفته در متن را بشناسیم یا اینکه بدانیم رمان نوشته شده مخصوص چه گروه سنی چهار ویژگی را باید مدنظر داشت. ویژگی اول، زاویه دید یعنی شخصیت که داستان از نگاه او بیان می‌شود. دوم طرفداری، یعنی در متنی که نوشته اید خود به خود میل به رضایت کدام گروه مخاطبان است، سوم سبک رفتار شما برای بیان داستانتان و سازگاری با مخاطب، چهارم شکاف‌های گویا جا‌هایی که در داستان تعریف نمی‌کنید و تنها با یک اشاره خواننده را به تجاربش بر می‌گردانید تا خود به کشف برسد.
شاه آبادی خاطرنشان کرد: یک کودک از نظر مالی و از نظر انتخاب تابع پدر و مادرش است، اما نوجوان تابع خودش است و خودش انتخاب می‌کند که چه چیزی را ببیند یا اینکه بخواند. در واقع ادبیات کودک و نوجوان تابع قانون اقتصاد فرهنگ است.
نوجوانان را دست کم نگیرید تا خوب بنویسید
او ادامه داد: در کشور ما هر کس برای نوجوانان به صورت جدی بنویسد می‌گویند این کارش بزرگسال است و این به کوچک شمردن و دست کم گرفتن نوجوانان برمی گردد.
یک سوال خوب در ذهن مخاطب ایجاد کنید
پژوهشگر تاریخ، داستان‌نویس و نمایش‌نامه‌نویس معاصر در پاسخ به اینکه آیا نثر نوجوان ویژگی‌های خاصی دارد گفت: شما باید یک «بعدش چی شد؟» قوی در داستان ایجاد کنید یعنی یک سوال خوب ایجاد کنیم و بعد پارازیت. مهمترین چیز در داستان تعلیق است زبان داستانی باید روان باشد و اضافه نداشته باشد و با کمترین کلمات بیشترین معنی را بدهد.
او با اشاره به لذت کشفی که برای خواننده در رمان و ادبیات وجود دارد تاکید کرد: رمان یک نوع ادبی اندیشه‌مند است اگر اندیشه را از آن بگیرید رمان بودنش از بین می‌رود. وقتی خواننده دل به داستان داد با دنیای شما همراه می‌شود اگر از اول نگارش بخواهید با هدف انتقال پیام وارد شوید رمان شما نمی‌تواند جذاب باشد.
شاه آبادی ادامه داد: داستان دو بخش دارد، یک بخش روی کاغذ خلق می‌شود و یک بخش در ذهن نویسنده. لذت ادبیات لذت کشف است داستان خوب داستانی است که بخش روی کاغذ آن کمتر و بخشی که مخاطب آن را کشف می‌کند بیشتر است.
مهمترین چیز در داستان تعلیق است
او تصریح کرد: تخیل پایه نوشتن رمان است، نوجوان ما هم به تخیل و فانتزی و هم به زندگی واقع گرا نیاز دارد و باید فهم و تجربه زندگی را نیز داشته باشد، نوجوانان را باید خیلی محترم فرض کنیم کسانی که جایگاه هر زبانی را می‌دانند. نوجوان دوست ندارد با همان زبانی که با دوستش صحبت می‌کند کتاب هم بخواند او می‌فهمد که موقعیت عوض شده است.
تاریخ پر از نقاط عدم تعادل است
پژوهشگر تاریخ، داستان‌نویس و نمایش‌نامه‌نویس معاصر با اشاره به اینکه نسل جدید علاقه زیادی به تاریخ نشان می‌دهد گفت: داستان زمانی شروع می‌شود که زندگی از تعادل خارج می‌شود و زندگی معمولی داستانی ندارد و وقتی تعادل را به هم زدید می‌شود داستان. در کجا نقاط عدم تعادل ثبت می‌شود؟ در تاریخ، تاریخ بزرگترین محل دستیابی ما به نقاط عدم تعادل زندگی بشر است، تاریخ پر از نقاط عدم تعادل است و آدم‌هایی که در عدم تعادل زندگی کرده‌اند.
او در خصوص استفاده تاریخ در نگارش داستان اذعان کرد: بسیاری از بحث‌های امروز از زمان مشروطیت شروع شد برای مثال اولین رمان ایرانی در سال ۱۳۱۵ نوشته شد، مفهوم ذهنی کودکی در مشروطیت شکل گرفت و به همین دلیل علاقه خاصی به زمان مشروطیت دارم و از تاریخ در نگارش رمان‌های استفاده می‌کنم.
شاه آبادی برای بهتر نوشتن رمان نوجوان پیشنهاد خواندن مجموعه ۱۵ جلدی در خصوص مباحث نظری ادبیات کودک و نوجوان از دکتر مرتضی خسرو نژاد با همکاری انتشارات مدرسه و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، رمان‌های ایرانی «هستی» اثر فرهاد حسن زاده، «عاشقانه‌های یونس در شکم ماهی» اثر جمشید خانیان، «قصه‌های سبلان» اثر محمدرضا بایرامی، «سایه هیولا» اثر عباس جهانگیریان و کتاب‌های خارجی از دیوید آلموند، نیل گیمن را به حضار داد.
در پایان نیز شاه آبادی به سوالات حضار در خصوص زبان نگارش رمان نوجوان، تفاوت نوجوانان امروز و دیروز، اهمیت دانستن قالب‌های ادبی، فانتزی و... پاسخ داد.
انتهای پیام
