به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از قم،  به نقل از مرکز بهداشت قم،کودک آزاری به معنای ایجاد آسیب عمدی برای کودک است، یا هر گونه رفتار عمدی که موجب آسیب شود یا با احتمال آسیب همراه باشد.

در اکثر موارد فرد آزار دهنده، یکی از والدین یا سرپرستان کودک است و بیشتر رفتاری تکرار شونده دارد.

کودک آزاری انواع گوناگون اعمال مضر علیه کودک است شامل:

۱. آزار جسمی: کودکان در آزار‌های جسمی مورد ضرب و شتم قرار می‌گیرند، دچارشکستگی استخوان یا زخم و آسیب‌های دیگر می‌شوند. آزار شدید جسمی ممکن است به آسیب‌های جدی دائمی یا پیش رونده و یا حتی مرگ کودک منجر شود.

۲. آزار روانی کودک: شامل تحقیر، توهین یا هر کاری است که در طول زمان موجب تهدید و ترس کودک شود.

۳. آزار جنسی کودک: شامل انواع گوناگونی از رفتار‌های جنسی با کودک است.

۴. غفلت از کودک: هر نوع کوتاهی در رفع نیاز‌های اولیه کودک، بی توجهی و یا نظارت ناکافی بر او نیز نوعی بدرفتاری است که غفلت نامیده می‌شود.

چه رفتار‌هایی در کودک ما را به کودک آزاری مشکوک می‌کند؟

۱. وقوع آسیب‌های پی در پی برای کودک
٢. کج خلقی و زودرنجی
۳. رفتار‌های غیر عادی کودک برای جلب توجه
۴. اعتماد به نفس پایین
۵. تأخیر غیر قابل توضیح در رشد کودک
۶. ناتوانی در همراهی با سایر کودکان
۷. احتیاط و ترس از تماس با بزرگسالان و رد کردن محبت و مهربانی آن‌ها
۸. جستجوی محبت دیگران و علاقه شدید به آن‌ها

نشانه‌های غفلت از کودک

١۱. کودک کمبود وزن دارد و از سنش کوچکتر به نظر می‌رسد.
٢. کودک همیشه گرسنه است.
٣. تمیز نگه داشته نمی‌شود.
۴. لباس مناسب نمی‌پوشد.
۵. درمان و مراقبت‌های دهان و دندان را دریافت نمی‌کند.

نشانه‌های آزار جسمی کودک

. کبودی یا جای شلاق روی بدن کودک است.
٢. کبودی‌های متعدد در مراحل گوناگون بهبودی و با شکل‌های غیرعادی دارد.
٣. جای سوختگی در بدن کودک دیده می‌شود.
۴. دررفتگی و شکستگی استخوان غیر قابل توضیح دارد.
۵. توضیحی که کودک در موردآسیب‌ها می‌دهد با توضیح والدین و سرپرست او متفاوت است.

نشانه‌های رفتاری کودک آزاری

۱. کودک بسیار خسته و بی توجه است.
٢. کودک از افراد خاصی می‌ترسد.
٣. منزوی است.
۴. در تخیل غرق است.
۵. اطلاعات یا رفتار‌های جنسی عجیب و غیر عادی دارد.
۶. به خودش آسیب می‌رساند.
۷. می‌گوید رازی دارد که نمی‌تواند به کسی بگوید.

نشانه‌های آزار جنسی کودک

۱. کودک در نشستن و راه رفتن مشکل دارد.
٢. لباس‌های زیر کودک پاره، کثیف یا خونی است.
٣. در اندام‌های تناسلی درد، تورم و سوزش دارد.
۴. در اندام‌های تناسلی کبودی، زخم و خونریزی دارد.
۵. هنگام ادرار یا مدفوع احساس درد دارد.
۶. کودک دچار بیماری‌هایی است که از راه تماس جنسی منتقل می‌شوند.

برای پیشگیری از آسیب‌های جنسی در کودکان چه باید کرد؟

۱. رابطه کلامی خوبی با کودکان داشته باشید و حرف‌های آن‌ها را جدی بگیرید.

۲. هیچ وقت به کودک اصرار نکنید که برخلاف میل خودش به کسی محبت کند یا کسی را ببوسد، یا به زور در آغوش گرفته شود.

٣. کودکانی که برای جسم خود ارزش و احترام قائلند کمتر در خطر سوء استفاده‌ی جنسی قرار می‌گیرند.

۴. از سن ۳ تا ۴ سالگی خصوصی بودن اندام‌های جنسی شامل پستان ها، باسن و اندام تناسلی را به کودک آموزش دهید، کودک باید تا ۵ سالگی کاملا این موضوع را درک کرده باشد. این مفهوم باید در کودکان تقویت شود که بدن آن‌ها به خودشان تعلق دارد.در این صورت کودکان برای جسم خود احترام قائل خواهند شد.

۵. تا سن ۶ سالگی کودک باید فرق بین دو جنس را بداند، مفهوم فضای خصوصی و اندام خصوصی را درک کرده باشد و تفاوت خصوصی و سری را بفهمد، بتواند به راحتی با والدین یا فرد بزرگسال قابل اعتماد دیگری درباره جنسیت صحبت کند، نسبت به جنس خود عزت نفس داشته باشد، نام صحیح اعضای بدن از جمله اعضای تناسلی را بداند، بداند بچه در شکم مادرش، در عضوی به نام رحم پرورش می‌یابد.

هنگام گفت  و گو با کودک درباره پیشگیری از سوء استفاده جنسی می‌توانید از جملات زیر استفاده کنید

 به به! ببین چه بدن سالمی داری! و حالا یادت باشد که بدن تو خصوصی است و کسی نباید از تو بخواهد که به قسمت‌های خصوصی بدن تو نگاه کند یا به آن‌ها دست بزند.. اگر مادر و پدرت به تو کمک کنند که خودت را بشویی یا بخواهند با دیدن بدنت ازسلامت آن مطمئن شوند اشکالی ندارد. به کودکان دختر بگویید: قسمت‌های خصوصی بدن تو شامل واژن، کلیتوریس، باسن وپستان‌ها است، یعنی همان قسمت‌هایی که با مایو می‌پوشانی.

به کودکان پسر بگویید: قسمت‌های خصوصی بدن تو شامل، آلت تناسلی، بیضه‌ها و باسن است، یعنی همان قسمت‌هایی که با مایو می‌پوشانی
 هیچ کس نباید به بخش‌های خصوصی بدن تو دست بزند؛ و صحبت کردن درباره مسائل خصوصی باید در محل امن خانه و نزد والدین انجام شود.

 به کودکان بیاموزید اگر در موقعیت خاصی قرار گرفتند که احساس ناراحتی داشتند به غریزه خویش اعتماد کنند. فرمول «نه، برو، بگو» به کودکان آموزش داده شود این فرمول ساده به خوبی راه پیشگیری را روشن می‌کند.

به کودکان بگویید اگر کسی با دست زدن به بدن شان آن‌ها را ناراحت می‌کند بگویند: «نه» سپس «بروند» یعنی از فرد سوء استفاده کننده دور شوند و در نهایت نیز اتفاقی را که افتاده است «بگویند».

 به کودک تاکید کنید، اگر در موقعیتی قرار گرفت که فردی از او سوء استفاده کرد یاخواست از او سوء استفاده کند، در اسرع وقت موضوع را به پدر و مادر یا فرد بزرگسال معتمد بگوید.. در اکثر موارد سوء استفاده جنسی از کودکان، فرد سوء استفاده کننده برای کودک آشنا است.. برای تمرین این موضوع از بازی نقش استفاده شود. مثلا بگویید اگر کسی در مدرسه خواست لباس زیر تو را ببیند یا تو را در آغوش بگیرد و ببوسد چه کار می‌کنی؟

 مفهوم سری بودن و خصوصی بودن را به کودک آموزش دهید، سر یا راز چیزی است که همه کس اجازه ندارد از آن آگاهی داشته باشد و نباید آن را برای کسی بازگو کرد.

اطلاعات خصوصی اطلاعاتی است که می‌توان از آن آگاه بود، اما ضرورتی برای در میان گذاشتن آن با دیگران وجود ندارد. موضوع خصوصی یعنی موضوعی که دسترسی به آن محدود است، مثلا هر خانواده مسائل خصوصی خود را دارد، اما آن را با خانواده‌های دیگر در میان نمی‌گذارد. اعضای خصوصی بدن هم چنین وضعی دارند، یعنی همه آدم‌ها در بدن خود اعضای خصوصی دارند، ولی هر کس فقط می‌تواند به اعضای خصوصی بدن خود دسترسی داشته باشد.

برای درک مفهوم خصوصی بودن می‌توانید از مثال زیر استفاده کنید

هر کسی می‌داند که همه از توالت استفاده می‌کنند. این اطلاعات سری نیست. اما قطعا خصوصی است، چون دسترسی به آن محدود است. هنگام استفاده از توالت در را می‌بندیم. هیچ کس به فردی که به توالت می‌رود نمی‌خندد و او را مسخره نمی‌کند، چون این کار امری عادی است و همه آن را انجام می دهند پس رفتن ما به توالت سری نیست، اما می‌دانیم که باید این کار را تنها انجام دهیم، پس این کار خصوصی است. همان طور که برای محدود کردن دسترسی دیگران به توالت از در استفاده می‌کنیم، برای محدود کردن دسترسی دیگران به اعضای خصوصی بدن خود نیز از لباس استفاده می‌کنیم.

برای آموزش مفهوم خصوصی بودن با کودکان نقش بازی کنید

چند جمله ساده به کودک بیاموزید تا اگر یک دوست یا غریبه خواست به مسائل خصوصی او دسترسی پیدا کند او بتواند آن‌ها را به زبان بیاورد. به او بیاموزید اگر دوستت از تو خواست که اعضای خصوصی بدنت را به او نشان بدهی، به او چه می‌گویی؟ به او می‌گویی «بدن من خصوصی است.» اگر دوستت پرسید. یعنی چه؟ به او می‌گویی در این باره از پدر و مادر خودت سؤال کن» یا «این سؤال خوبی است، ولی جوابش خیلی پیچیده است باید از پدر و مادرت سؤال کنی.»

رفتار‌هایی که حاکی از سوء استفاده جنسی است را به کودکان بیاموزید. کسی می‌خواهد بی دلیل به بدن او نگاه کند یا دست بزند.

 فرد بزرگ‌تر یا قوی تری (چه بچه و چه بزرگسال) از او می‌خواهد کاری بکند که مایل نیست.

 وقتی در موقعیتی خاص قرار می‌گیرد و احساس ناراحتی می‌کند یا درون خود احساس عجیبی دارد، به احساس غریزی خود اعتماد کند و با آن فرد همراهی نکند و موضوع را به پدر و مادر یا یک فرد بزرگسال معتمد بگوید.

 او با کسی کاری می‌کند یا شخص دیگری با او کاری می‌کند که بعدا نسبت به آن احساسی ناخوشایند و بد پیدا می‌کند.. کسی از او می‌خواهد که رفتار خاصی را به صورت راز نگه دارد.

علایم هشدار دهنده سوء استفاده جنسی در کودکان 

 تغییر در روحیه، خشمگینی بدون علت، رفتار‌های اسرار آمیز
 تغییر در رفتار‌های اجتماعی، منزوی شدن یا دور شدن از دوستان و خانواده
 اگر به موضوع مشکوک هستید از کودک بپرسید، آیا کسی با دست زدن به قسمت های خصوصی بدنت تو را ناراحت کرده است؟

در صورت مشاهده کودک آزاری چه باید کرد؟

۱. اطلاعات لازم درباره‌ی مراحل رشد و تکامل کودک و رفتار مناسب با او در هر مرحله به والدین منتقل شود.
٢. نه گفتن به کودکان آموزش داده شود.
٣. درباره نگرانی‌های والدین با آن‌ها صحبت شود.
۴. به والدین کمک شود تا روابط مثبتی با کودکانشان برقرار کنند.
۵. والدین نیازمند کمک به مراکز حمایتی معرفی شوند.
۶. موارد احتمالی کودک آزاری گزارش شود.
۷. کارگاه‌های آموزشی پیشگیری از کودک آزاری با حضور والدین و کارکنان برگزار شود.
۸. شرایط لازم برای آموزش کارکنان در زمینه پیشگیری و کنترل کودک آزاری فراهم شود..

درگذشته آسیب را نتیجه یک تصادف می‌دانستندوبرای شانس واقبال وقضا وقدر نقش پررنگی قائل بودند. در حالی که امروزه می‌دانیم همه آسیب‌ها قابل پیشگیری هستند.

انتهای پیام/ش