به گزارش  حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان،  سعیدرضا عاملی، دبیر شورای انقلاب فرهنگی و رئیس انجمن ایرانی مطالعات جهان، در دومین همایش بین‌المللی مطالعات چین در دانشکدة مطالعات جهان دانشگاه تهران، نخستین سخنران افتتاحیه بود.

عاملی موضوع چین را موضوعی مهم، بزرگ و پردامنه دانست و گفت: «لازم است همایش‌های متعددی به شناخت چین اختصاص یابد و با نگاهی میان‌رشته‌ای، چین را از دیدگاه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ظرفیت‌های قدرتی چین در سطح جهانی بررسی کرد.»

وی سخنرانی خود را در سه بخش تقسیم کرد. نخست به معرفی ظرفیت‌های چین پرداخت. سپس، اهم چالش‌های پیش‌روی این کشور و در پایان روابط ایران و چین را مورد توجه و بر آن تأکید قرار داد.

عاملی ظرفیت‌های فعلی چین را چنین عنوان کرد: چین با بیشترین جمعیت و منابع انسانی در جهان و با جمعیتی بالغ بر ۱ میلیارد و ۴۵۰ میلیون نفر؛ اقتصاد دوم جهان، دارای بالاترین رشد اقتصادی در سال‌های اخیر، با تولید ناخالص داخلی ۱۵۰ میلیارد دلار در سال ۱۹۷۸ و افزایش آن به چهارده‌ونیم تریلیون دلار در سال ۲۰۱۹؛ و اقتصاد دیجیتال اول، مقام اول در صادرات و مقام دوم در واردات، و قدرت دوم نظامی در جهان از جایگاه قدرتمندی برخوردار است. چین طی سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ سهم ۲۵ درصد تا ۳۹ درصدی تولید ناخالص کل جهان را به خود اختصاص داده است.

او رمز موفقیت چین جدید را استفادة بهینه از منابع انسانی و آزادکردن منابع اقتصادی کشور بیان داشت و افزود: «عکس عواملی که باعث عقب‌ماندگی چین شده بود، پیشرفت این کشور را رقم زد: سیاست در‌های بسته و سیاست جلوگیری و کنترل شدید، جای خود را به سیاست بازبودگی داد و غیرمرکزی‌کردن توان و ظرفیت اقتصادی چین باعث شکوفایی اقتصادی آن شد.» رمز دیگر موفقیت چین اصلاح نظام دیوانسالاری بود که مسیر را برای کار و پیشرفت هموار کرد. از سوی دیگر، مبارزه با فساد و جلوگیری نظام‌مند از آن منشأ موفقیت‌های بزرگ‌تر شد.

این استاد علوم ارتباطات مسیر جهانی‌شدن چین جدید را مسیری معکوس جهانی‌شدن امریکا خواند و ادامه داد: «چین طی سه دهه توانست مسیر اقتصاد نظام سلطه، نگاه استثناگرایانة امریکایی، امریکامرکزی، و استعمار امریکایی به‌منزلة جریان حاکم بر جهان را معکوس سازد و به رقیبی توانمند در مقابل سلطة جهانی بدل شود. لذا، چین دارای ظرفیت مهمی در رقابت در قدرت سیاسی، نظامی و اقتصادی است و ظرفیت خطرزایی و دفاعی خود را افزایش داده است که باعث صیانت از سیاست‌های سلطه‌طلبانه در منطقه خواهد بود.

 عاملی در بخش دوم سخنان خود به بیان چالش‌های این کشور پرداخت و گفت: «قدرت‌ها به‌همان میزان که بزرگ می‌شوند، با چالش‌های بزرگی نیز روبه‌رو می‌شوند.» وی سه چالش مهم چین را چنین برشمرد و به تبیین هریک پرداخت: آلودگی محیط‌زیست، جمعیت بزرگ فقیر و فاصلة طبقاتی شدید، و نوع نگاه در سیاست داخلی چین.

به‌گفتة او «توسعة صنعت بدون رعایت مؤلفه‌هایی محیط‌زیست فجایع بزرگی را رقم می‌زند. امروز ۷۲ درصد کشتگان ناشی از آلودگی محیط‌زیست در منطقه آسیا، یعنی ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر، محصول سیاست‌های توسعة صنعتی چین و هند هستند. در دنیای امروز محیط‌زیست متعلق به یک جغرافیا نیست. تخریب محیط‌زیست در هر نقطه‌ای در جهان، تخریب سایر نقاط جهان را در پی خواهد داشت. به‌مخاطره‌افتادن محیط‌زیست چین، با توجه به پهنة گستردة جغرافیایی این کشور که سومین کشور پهناور جهان محسوب می‌شود، خطری جدی برای همة جهان خواهد بود.در دنیای امروز محیط‌زیست متعلق به یک جغرافیا نیست. تخریب محیط‌زیست در هر نقطه‌ای در جهان، تخریب سایر نقاط جهان را در پی خواهد داشت.

رئیس انجمن ایرانی مطالعات جهان دربارة جمعیت فقیر چین گفت: چین باآنکه در گسترش طبقة متوسط خود موفق بوده و طبقة متوسط آن به جمعیت بالای ۴۰۰ میلیون نفر رسیده است، همچنان طبقة فقیر آن جمعیتی بزرگ محسوب می‌شود. نگاه عدالت‌گرایانه و رفع‌تبعیض ضرورت‌های جدی چین محسوب می‌شود.

این استاد علوم ارتباطات، چالش سوم چین را سیاست یکپارچه‌سازی دانست و گفت: «چندفرهنگ‌گرایی در سیاست داخلی چین باعث توسعة مطلوب این کشور خواهد شد، اگر سیاست یکپارچه‌سازی این کشور به تشدید ناراحتی‌های جمعیت‌های مانند جمعیت مسلمان ایغور و بوداییان تبت نینجامد و احترام به تمامی اقلیت‌ها مراعات شود. در این صورت، فضای زندگی برای همه دوست‌داشتنی خواهد شد و توانش جمعیت بالا می‌رود. طبیعی است ناراحتی جمعیت‌های کوچک و بزرگ به ناراحتی سایر جمعیت‌های کشور نیز سرایت خواهد کرد و فضایی ناراحت را رقم خواهد زد.» وی به این اصل مهم اشاره داشت: «تبعیض بر علیه اقلیت‌ها موجب تبعیض بر علیه جامعة اکثریت نیز می‌شود. شانگ‌های به‌طور حتم، ظرفیت بزرگی است برای همکاری‌های منطقه‌ای و مشارکت در حل مسائل منطقه‌ای و فراهم‌کردن ظرفیتی آرام و مردم‌پسند در منطقه به‌خصوص در سوریه، لبنان، افغانستان و دیگر مناطق درگیر چالش.

این استاد مطالعات آمریکا افزود: «چین ِفرهنگی و تمدنی با رویکرد عدالت‌گرایانه و رفع تبعیض اجتماعی، الگوی موفقی در سطح جهانی خواهد شد. چین باید هم از گذشتة خود درس بگیرد و هم به شکست‌های جهان قدرت توجه داشته باشد. امریکاییان، به‌دلیل روحیة استعماری و سلطه‌آمیزی که در سایر کشور‌ها داشتند، در دنیا شکست خوردند.» وی با یادآوری قربانی‌بودن خود چین به‌دست استعمار، از بریتانیا نام برد که هنگ‌کنگ را ۹۹ ساله به‌اصطلاح اجاره کرد و این کشور را استثمار کرد. همچنین، به زورگویی‌های ژاپن در کره و خارج کردن تایوان از حوزه چین و همچنین مداخلات آلمان‌ها در بندر تیانجین و فرانسوی‌ها در بندر گوانگ‌جو اشاره کرد.

عاملی در جمع‌بندی این بخش از سخنان خود گفت: «دنیای امروز دنیایی است که جهان قدرت با رویکرد احترام به همگان موفق خواهد شد. هوشیاری جامعة جهانی افزایش یافته است و انسان‌ها هوشیارتر شده‌اند. بنابراین، چین به‌عنوان قدرت دارای نظم اجتماعی بسیار، ظرفیت اقتصادی زیاد، و ظرفیت امنیتی و سیاسی گسترده می‌تواند با اتخاذ رویکردی متفاوت، چهره‌ای متفاوتی از قدرت را فراهم آورد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخش سوم و پایانی صحبت‌های خود به روابط میان ایران و چین اشاره کرد و افزود: «به‌طور حتم، چین و ایران منافع مشترک بسیار گسترده‌ای دارند. مهم‌ترین دایرة منفعت گستردة این دو کشور، مقابله با قدرت سلطه‌آمیز امریکاست. همچنین، در عرصة اقتصادی نیز چین بزرگ‌ترین شریک اقتصادی ایران است، و اقتصادی نزدیک به ۳۰ میلیارد دلاری را به خود اختصاص داده است. به‌طور قطع، ظرفیت گسترش آن به ۲۰۰ میلیارد دلار در صنعت حمل‌ونقل، توسعة شهری و منابع معدنی و نفتی نیز وجود دارد.

دنیای امروز دنیایی است که جهان قدرت با رویکرد احترام به همگان موفق خواهد شد. هوشیاری جامعة جهانی افزایش یافته است و انسان‌ها هوشیارتر شده‌اند. بنابراین، چین به‌عنوان قدرت دارای نظم اجتماعی بسیار، ظرفیت اقتصادی زیاد، و ظرفیت امنیتی و سیاسی گسترده می‌تواند با اتخاذ رویکردی متفاوت، چهره‌ای متفاوتی از قدرت را فراهم آورد.

دکتر عاملی ضمن اشاره به اجلاس شانگ‌های افزود: «شانگ‌های به‌طور حتم، ظرفیت بزرگی است برای همکاری‌های منطقه‌ای و مشارکت در حل مسائل منطقه‌ای و فراهم‌کردن ظرفیتی آرام و مردم‌پسند در منطقه به‌خصوص در سوریه، لبنان، افغانستان و دیگر مناطق درگیر چالش.

مؤسس دانشکدة مطالعات جهان ابراز امیدواری کرد: روابط راهبردی و مناسبات دوستانة فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ایران و چین نتایج فاخری را برای جهانی آرام‌تر و جهان صلح‌آمیز در پی داشته‌باشد؛ جهانی که همگان در آن احساس آرامش و بودن و موفقیت داشته باشند.

دبیر شورای انقلاب فرهنگی از حامیان این کنفرانس، مرکز چین‌شناسی دانشگاه تهران، انجمن مالی ایران، دانشگاه یوآن و دانشگاه تی‌شیان و نیز از دکتر بهزاد شاهنده، دبیر علمی همایش و دکتر ناهید پوررستمی، دبیر همایش، و دکتر محمد سمیعی، رئیس دانشکدة مطالعات جهان و جناب آقای اسدی و همکاران دانشکدة مطالعات جهان تشکر و قدردانی کرد.

انتهای پیام/