یکی از عوامل بسیار مهمی که باید به آن توجه نمود روغن موتور ماشین می‌باشد که به طور مداوم باید مورد بازرسی و توجه قرار گیرد. نوع روغن موتور، میزان مصرف و در نهایت تعویض روغن موتور از نکات قابل توجه می‌باشند.
در موتور ماشین آلات از روغن دنده صنعتی و در موتور‌های کوچک از گریس صنعتی یا انواع روغن موتور برای به حرکت در آورن و کاهش اصطکاک قطعات استفاده می‌کنند.

بیشتر بخوانید

• چک لیست هفتگی خودرو برای جلوگیری از خرابی‌های ناخواسته

چند نکته مهم برای شناخت روغن موتور و استفاده صحیح از آن وجود دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.

روغن مینرال یا سنتتیک؟

تمام خودرو‌ها (مدرن یا قدیمی) از یکی از انواع روغن موتور استفاده می‌کنند که این روغن بسته به نوع خودرو می‌تواند مینرال، سنتتیک یا نیمه سنتتیک باشند.

روغن موتور مینرال در اصل روغنی است که به طور مستقیم از نفت خام به دست می‌آید. در پروسه تقطیر نفت خام، انواع مختلفی از فرآورده‌ها حاصل می‌شود که بعضی از آن‌ها سبک (مانند بنزین) و بعضی دیگر سنگین (مانند گریس) هستند و در این میان روغن موتور مورد استفاده در خودرو‌ها هم یکی از فرآورده‌های برج تقطیر نفت خام است. این روغن در اصل سال هاست که در خودرو‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد و عملا روغن موتور را با این روغن می‌شناسیم.

روغن‌های سنتتیک الزاما به‌طور مستقیم از نفت خام حاصل نمی‌شوند، بلکه ممکن است از سایر انواع هیدروکربن‌ها برای ساخت آن‌ها استفاده شود و پروسه فرآوری آن‌ها نیز به‌طور کامل متفاوت است. این روغن‌ها به دلیل پروسه تولید و مواد اولیه متفاوت، گران‌تر از روغن‌های مینرال هستند، اما در مقابل گرانروی بهتری دارند و ضمن آنکه بهتر می‌توانند پایداری خود را در شرایط کارکرد سخت حفظ کنند و مجموعه این عوامل باعث شده این روغن‌ها به سرعت بتوانند جایگاه خود را در بازار روغن‌های موتور خودرو به دست آوردند و قیمت بالاتر خود نسبت به روغن‌های معمولی را توجیه کنند.

روغن‌های نیمه سنتتیک در اصل ترکیبی از روغن‌های مینرال و سنتتیک هستند که معمولا نسبت روغن مینرال در آن‌ها بیشتر است تا از این طریق بخشی از خواص روغن سنتتیک در آن‌ها حفظ شود و ضمن آنکه قیمت فروش چندان افزایش پیدا نکند.

زمان تعویض روغن موتور

در گذشته رسم جالبی میان رانندگان وجود داشت که هر ۵ هزار کیلومتر روغن خودرو را عوض می‌کردند. این سنت عجیب نه به واسطه کیفیت روغن، بلکه به دلیل آسان بودن شرایط فهم آن فراگیر شد. چرا که رانندگان با رسیدن کیلومترشمار خودرو به اعدادی با ضریب ۵، مثل ۸۰ هزار یا ۸۵ هزار، اقدام به تعویض روغن می‌کردند. ضمن اینکه باتوجه به مینرال بودن روغن‌ها و احتمال اتمام طول عمر آن‌ها، حتی در صورت استفاده نکردن از خودرو، سالی ۲ بار به تعویض روغن مراجعه می‌کردند، هرچند که بعضی افراد نیز در انتهای هر فصل (هر سه ماه) به سراغ روغنی با ویسکوزیته مخصوص آن فصل می‌رفتند.

امروزه نه تنها فناوری ساخت روغن موتور پیشرفت زیادی داشته است، بلکه پیشرانه‌ها نیز بسیار کمتر از گذشته باعث استهلاک روغن می‌شوند. بعضی خودرو‌های مدرن، زمانی که روغن از استاندارد خود خارج شود، راننده را مطلع می‌کنند؛ اما تا حدود زیادی می‌توان به عددی که روی بسته‌بندی روغن نوشته شده است، اعتماد کرد.

خودرو‌های برون شهری که معمولا پیشرانه آن‌ها در یک دور موتور ثابت کار می‌کند، دیرتر به تعویض روغن احتیاج خواهند داشت؛ اما بهتر است کسانی که در شهر و با ایست و حرکت‌های متوالی مواجه هستند، پیش از رسیدن به کیلومتر انقضای روغن، نسبت به تعویض آن اقدام کنند.

چک کردن روغن موتور

فراموش نکنید فقط و فقط در زمانی که خودرو کاملا سرد شده باشد اقدام به باز کردن پیچ مخصوص و بیرون آوردن گیج روغن (میله‌ی فلزی باریک درجه‌بندی شده) کنید. برای فهم دقیق مقدار روغنی که در موتور وجود دارد، بهتر است یک‌بار، این گیج را با دستمالی که پرز ندهد، تمیز کنید و مجددا و به آرامی به داخل مخزن بازگردانید. بیرون کشیدن آرام گیج در مرتبه دوم، مقدار روغن داخل موتور را به شما نشان می‌دهد که باید بین خط مینیموم و ماکزیمم باشد.

اگر از میزان روغن در پیشرانه اطمینان حاصل کردید، مجددا پس از تمیز کردن گیج با پارچه مناسب، آن را به جای خود بازگردانید. هرگز از دست بدون دست‌کش برای تمیز کردن گیج استفاده نکنید و در صورت لمس روغن، از آب و صابون برای شست و شوی دست‌ها استفاده کنید.

بررسی و اضافه کردن روغن موتور

عمل اضافه کردن روغن را به آرامی انجام دهید و در صورت پر شدن قیف، یک یا دو دقیقه صبر کنید، سپس گیج را بررسی کنید تا درصورت رسیدن سطح روغن به میزان استاندارد (بین خط مینیموم و ماکزیمم)، روغن بیشتری اضافه نشود.

چنانچه کم شدن روغن موتور، به طور مداوم برای خودروی شما اتفاق می‌افتد، دو سناریو وجود دارد. حالت اول، احتمال روغن ریزی از موتور و خصوصا از قسمت پیچ زیر منبع روغن (کارتر) است که با گذاشتن یک مقوای بزرگ در زیر موتور قابل بررسی خواهد بود. اگر پس از انجام این آزمایش و گذشت چند روز، لکه روغن روی مقوای مذکور دیده نشد، این احتمال وجود دارد که خودروی شما دچار روغن سوزی و ایراد در قسمت واشر سر سیلندر باشد. در این حالت، باید هرچه زودتر به نزدیک‌ترین تعمیرگاه مجاز مراجعه کنید.

منبع: ایسنا