به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، شهرستان لامرد در جنوبـی‌ترین نقطه استان فارس و همجوار با دو استان هرمزگان و بوشهر واقع شده، از شمال با شهرستان لارستان از جنوب و شرق با استان هرمزگان، از جنوب غرب با شهرستان مهر و استان بوشهر همسایه است. از نظر آب و هوایی بخشی از مناطق گرم و خشک ایران محسوب می‌شود.
صنعت در این شهرستان رونق دارد، وجود کارخانه ذوب آلومینیوم، شهرک صنعتی، منابع گازی، معادن سنگ گچ، شن و ماسه، سیمان این شهرستان را به قطب صنعتی تبدیل کرده است.
در کنار هیاهوی صنعت بسیاری از مردم این دیار از محیط زیست غافل نیستند و زندگی را فقط در چرخیدن چرخ‌های صنعت نمی‌بینند. به گونه‌ای که آنچه مردم روستای پاقلات لامرد در حفاظت از آب و خاک انجام داده اند مورد تحسین کارشناسان محیط زیست است و آن‌ها معتقدند پاقلاتی‌ها می‌توانند الگویی ارزشمند برای همه کسانی باشد که در این سرزمین با بحران آب و خاک دست و پنچه نرم می‌کنند.
پاقلات، روستایی از توابع بخش اشکنان شهرستان لامرد درجنوبی‌ترین نقطه استان فارس قرار دارد.
بی تفاوتی عاملی برای ویرانی محیط زیست است
همه چیز برای علی نصیری مدیرعامل انجمن سبزگستران پاقلات از یادآوری خاطرات کودکی آغاز شد. روز‌هایی که با پدر به طبیعت می‌رفت و پوشش گیاهی گسترده‌ای می‌دید و از دیدن حیات وحشی که در این محدوده در آرامش روزگار را سپری می‌کردند لذت می‌برد. هر چند می‌دید گاهی شکارچیانی این آرامش را بر هم می‌زنند، بازهم احساس می‌کرد چرخ روزگار گویا در تعادلی زیبا می‌چرخد.
اما گذشت، زمان برایش تلنگری شد که مدام این مسئله را یادآوری می‌کرد بحران خشکسالی با کسی شوخی ندارد و ویرانگر است و در کنار این بحران ویرانگر، منابع طبیعی و حیات وحش با بی تفاوتی و دست اندازی‌های نا به جای بشر ویران می‌شود. پی برد اگر مانعی سر راه شکارچیان که تعدادشان در حال افزایش است، قرار نگیرد حیات وحش هم قربانی خودخواهی و زیاده خواهی انسان‌ها خواهد شد و از طرفی کم لطفی آسمان نسبت به زمین هم به بحران خشکسالی دامن می‌زند. به این باور رسید اگر ساکنان روستا فقط تماشاچی باشند، با گذشت زمان، در شرایطی آسمان نسبت به زمین کم لطف است آنچه برای مردم این منطقه می‌ماند برهوتی بی آب و علف خواهد بود.
تنها با همراهی و مشارکت مردم می‌توان از آب و خاک حفاظت کرد
علی نصیری مدیرعامل انجمن سبز گستران پاقلات و دیگر همراهانش با همت بلندشان در حفاظت از محیط زیست پاقلات چنان موفق بودند که انجمن آن‌ها عنوان تشکل برتر مردم نهاد کشوری در عرصه فرهنگ سازی و حفاظت از محیط زیست را دارد. اقدامات انجام شده این انجمن مورد تحسین و تقدیر کارشناسان و فعالان محیط زیست است.
مدیر عامل انجمن سبزگستران پاقلات می‌گوید: آنچه برای حفاظت از محیط زیست پاقلات انجام دادیم با مشارکت مردم بوده است و بدون همراهی و همدلی هیچ کاری را نمی‌توان انجام داد. به باور او مردم خودشان بهترین حافظان محیط زیست و منابع طبیعی هستند.
به گفته نصیری فعالیت انجمن سبز گستران پاقلات از سال ۸۲ با ۳ عضو آغاز شد و امروز ۷۵۰ نفر کارت عضویت این انجمن را دارند. اعضای این انجمن فقط پاقلاتی‌ها نیستند و دامنه فعالیت‌ها هم فقط به این محدود نمی‌شود و روستا‌های مجاور پاقلات و دیگر فعالان و دوستداران لاری و لامردی هم کارت عضویت انجمن سبز گستران پاقلات را دارند.
به گفته این دوستدار محیط زیست مشاوره و آموزش برای ترویج فرهنگ حفاظت از محیط زیست از جمله فعالیت‌های این انجمن است که قبل از شیوع کرونا به صورت حضوری و در شرایط فعلی به صورت مجازی انجام می‌شود. تعاملی ارزشمند بین انجمن‌های حفاظت از محیط زیست در جنوب استان فارس وجود دارد، به گونه‌ای که دامنه فعالیت‌ها محدود به منطقه‌ای خاص نمی‌شود.
نصیری از تعاملی که با انجمن سبزاندیشان خور فارس که در محدوده لارستان فعالیت دارند و دیگر انجمن‌ها می‌گوید. از اعضای انجمن سبزاندیشان خور لارستان هم شنیدم که آن‌ها هم به همت خیران آب انبار‌هایی را علاوه بر لار و جنوب فارس در بستک هرمزگان مرمت کردند.
گویی هر فعالیتی عاملی برای فرهنگسازی و مشوقی برای دیگر فعالیت‌های حفاظت محیط زیستی می‌شود.
ارزشمندترین دستاورد سبز گستران پاقلات حفاظت از مایه حیات است
در میان فعالیت‌های گسترده‌ای که اعضای انجمن سبزگستران فارس انجام می‌دهند شاید بتوان مهمترین دستاورد این فعالیت‌ها را این مسئله عنوان کرد که آن‌ها با وجود بحران خشکسالی در منطقه‌ای خشک آب دارند.هرچند تالاب جنگلی پاقلات هم تحت تاثیر کاهش نزولات آسمان قرار گرفته است اما هنوز آب دارد، آن هم در حالی که بیشتر تالاب‌های استان فارس یا خشک شدند و یا در حال خشک شدن هستند.
علی نصیری می‌گوید: آب تالاب پاقلات از طریق ۱۵ چشمه تامین می‌شود و علت اصلی خشک نشدن تالاب، خشک نشدن سرشاخه‌های تامین کننده آب است.
به گفته او برای حفاظت از آب‌های زیرزمینی چاه غیرمجازی در پاقلات حفر نمی‌شود و اگر در روستا‌های مجاور هم این اتفاق بیفتند سعی می‌شود چاه با گفتگو و تعاملی دوستانه مسدود شود.
مدیرعامل انجمن سبز گستران فارس می‌گوید: کشاورزان هم به خوبی همکاری می‌کنند و برای مثال با وجود بحران آب، کشاورزی که ۵ هکتار زمین دارد در ۲ هکتارش محصول می‌کارد.
جلوگیری از چرای بی رویه دام
به گفته نصیری جلوگیری از چرای بی رویه دام از جمله اقداماتی است که برای حفظ پوشش گیاهی و حفاظت از منابع آبی در روستای پاقلات انجام می‌شود و محدوده چرای دام در پایین کوه است.
این فعال محیط زیست عنوان می‌کند: ازسال ۸۴ تا ۸۹ ارتفاعات پاقلات به عنوان منطقه چرا ممنوع اعلام و بعد از آن هم محدوده برای چرای دام مشخص شد.
نصیری عنوان می‌کند: از دیگر دستاوردها‌ی انجمن سبزگستران پاقلات، بیابان زایی در محدوده‌ای به وسعت ۴۰ هکتار و احداث پارک جنگلی ۳ هکتاری و احیاء پوشش گیاهی و تمرکز بر گیاهان بومی منطقه از جمله گیاهان دارویی و جلوگیری از برداشت بی رویه آن‌ها بوده است.
درخواست از کارخانه گچ که در ۷ کیلومتری پاقلات قرار دارد باعث شد که با نصب فیلتر، میزان آلایندگی کارخانه از ۷۲ درصد به زیر ۵ درصد برسد.
جلوگیری از انقراض گونه‌های متنوع حیات وحش
نصیری از تنوع حیات وحش در پاقلات می‌گوید و از پرنده جیرفتی به عنوان پرنده‌ای آفت خوار در مزارع نام می‌برد که اندازه کبک است و در مزارع زندگی می‌کند و حضورش فوق العاده مفید است.
به گفته مدیرعامل انجمن سبزگستران پاقلات در آغاز فعالیت انجمن تعداد پرنده‌های جیرفتی، انگشت شمار و در آستانه انقراض بود و حالا با همراهی کشاورزان تعدادشان به بیش از ۲ هزار عدد رسیده است. از شکارچیانی نام می‌برد که تفنگ را بر زمین گذاشته و حافظان حیات وحش شده اند و به عنوان قرقبان افتخاری فعالیت دارند.
در روز های گرم تابستان، یکی از دغدغه‌های سبزگستران پاقلات، تامین آب برای حیات وحش در ارتفاعات است که آن‌ها سعی می‌کنند در این بحران خشکسالی با ساخت آبشخور آب حیات وحش را تامین کنند. البته باران تابستانی اواخر تیر مناطق جنوب فارس تا حدی یاری گر آن‌ها شد و حیات وحش تشنه را سیراب کرد.
احساس امنیت برای برخی از حیوانات به گونه‌ای است که در فاصله کمی از روستا در رفت و آمد هستند با این احوال هنوز هم برای این انجمن شکارچیانی که سودای شکار غیر مجاز دارند هنوز دغدغه است.
در حالی که انجمن‌های زیست محیطی فعالیتشان را دنبال می‌کنند، صنعت هم رونقی روز افزون در لامرد دارد، صنعتی که خواسته و ناخواسته به محیط زیست دست اندازی می‌کند.
به باور مدیرعامل انجمن سبزگستران پاقلات نمی‌توان جلو پیشرفت صنعت را گرفت اما می‌توان مانع فعالیت صنایعی شد که در تخریب محیط زیست نقش شایانی دارند و چرخیدن چرخ هایشان بدون تخریب محیط زیست امکان پذیر نیست. به نظر نصیری ضرر حاصل از فعالیت بسیاری از معادن قابل مقایسه با منفعتشان نیست.
آن‌ها که با فرهنگ حفاظت از محیط زیست بیگانه اند
در روستای بالاده بیرم لار زندگی می‌کند، از ترس شکارچیان نخواست نامش گفته شود، چون تاکید داشت علاوه بر گفتن از فعالیت‌های ارزشمند حافظان محیط زیست از دغدغه هایش هم بگوید. قبلا خودش شکارچی بوده. حالا از فعالان محیط زیست است و از اعضای انجمن سبزگستران پاقلات لامرد و همین طور عضو انجمن حافظان طبیعت لار است.
او می‌گوید: مشاوره ها و تجربه‌های انجمن پاقلات بسیار ارزشمند و الگویی مناسب برای دیگر تشکل‌های مردمی محیط زیست می‌باشد و تاثیر مهمی در فرهنگ سازی برای حفاظت از محیط زیست در جنوب فارس داشته است، اما متاسفانه با وجود این همه فرهنگ سازی هنوز برخی با فرهنگ حفاظت از محیط زیست بیگانه هستند.
او که زمانی خودش خطری برای حیات وحش بوده حالا جزو کسانی است که آبشخور برای حیوانات می‌سازد و سعی می‌کند در کنار دیگر دوستداران محیط زیست در حفظ حیات، حیات وحش در فصل گرما و با وجود بحران خشکسالی بکوشد.
این دامدار لاری با وجود اینکه از تاثیرات مثبت فعالیت‌های متنوع دوستداران محیط زیست می‌گوید خودش دغدغه رویارویی با تعداد انگشت شمار شکارچیان کوه بل بیرم لارستان را دارد که به هر کسی که بخواهد مانع شان شود شلیک می‌کنند. هرچند او که خودش مهارت فوق العاده‌ای دارد و زمانی از شکارچیان مطرح منطقه بوده است می‌گوید آن‌ها رحم و مروت ندارند و فقط می‌زنند و با ادبیات گفتگو و فرهنگ حفاظت از محیط زیست بیگانه اند.
بدون حمایت نیرو‌های مردمی حفاظت از محیط زیست امکان پذیر نیست
باقری سرپرست اداره حفاظت محیط زیست لامرد فعالیت انجمن‌های محیط زیستی در این منظقه را ارزشمند شمرد و گفت: بدون حمایت نیرو‌های مردمی نمی‌توان از محیط زیست حفاظت کرد.
به گفته او قرقبان‌های افتخاری نقش موثری درحفاظت از منطقه دارند و در پاقلات شرایط به گونه‌ای است که ما خیالمان راحت است حفاظت از محیط زیست به خوبی صورت می‌گیرد و مهمترین دستاورد این گروه را جلوگیری از برداشت آب‌های زیرزمینی بر شمرد و عنوان کرد: تالاب پاقلاب با وجود خشکسالی در وضعیت خوبی است.
به گفته این مقام مسئول فعالیت‌های انجمن سبزگستران پاقلات به گونه‌ای است که بسیاری از اقدامات برای حفاظت از محیط زیست به خودشان واگذار می‌شود.
لامردی‌ها بی تفاوت نیستند، آن‌ها ادبیات مطالبه گری را می شناسند
علی حسن زاده خبرنگار و مستند ساز لامردی می‌گوید: لامرد مردم بی نظیری دارد که یکی از ویژگی‌های آن‌ها مطالبه گری است، هرچند برخی از مدیران بی تفاوت هستند، لامردی‌ها ادبیات مطالبه گری را می‌دانند.
حسن زاده از فعالیت‌های گسترده تشکل‌های مردمی برای حفاظت از محیط زیست می‌گوید که فقط با میل و علاقه آنچه در توان دارند انجام می‌دهند.
این فعال رسانه‌ای می‌گوید:مردم به عنوان مطالبه گر با رسانه‌های محلی در ارتباط هستند و اگر مشکلی را ببینند بی تفاوت از کنار آن نمی‌گذرند و فیلم یا عکسی از آن مشکل برای رسانه‌ها ارسال می‌کنند.
او می‌گوید: مستندی که اخیرا ساخته شد به درخواست یکی از تشکل‌های مردم نهاد محیط زیستی درباره چرای بی رویه دام بوده است.
حسن زاده عنوان می‌کند: هر چند صنعت رشدی روز افزون در لامرد دارد اما بسیاری فعالان و دوستداران محیط زیستی در همین مراکز صنعتی مشغول به کار هستند و حواسشان است تا می‌توانند در کاهش تخریب به محیط زیست نقش داشته باشند.
اگر مدیریت باشد
فعالیت‌های مردم روستای پاقلات و دیگر فعالان محیط زیست بیانگر این مطلب است که اگر مدیریت باشد می‌توان بر بحران‌های تحمیلی طبیعت همچون خشکسالی غلبه کرد. در روزگارانی که چرخ‌های صنعت باید بچرخد نباید اجازه داد که محیط زیست زیراین چرخ‌ها له شود.
در طی این سال‌ها بحران خشکسالی این مطلب را به اثبات رساند که حتی صنعت هم نمی‌تواند بدون آب، حیاتی داشته باشد. محیط زیست اساس و بن مایه اقتصاد است.
گزارش از راضیه جوینده
انتهای پیام/ب
